چۆن دەتوانرێت ڕێگری بکرێت لە ڕوودانی هەڵە پزیشکییەکان؟

سەرەتا

ڕێگریکردن لە ڕوودانی هەڵە پزیشکییەکان (بە ئینگلیزی: Preventing medical errors from occurring, بە عەرەبی: منع حدوث أخطاء طبية) هەڵەی پزیشکی بریتییە لەو هەڵانەی لەلایەن پزیشک یاخود کارمەند و تەکنیککاری تەندروستییەوە ڕوودەدەن و دەبنە هۆکارێک بۆ تێکچوونی زیاتری دۆخی تەندروستی کەسەکە. چەندین هۆکار هەن بۆ ڕوودانی هەڵە پزیشکییەکان، بە هەمان شێوەش چەندین ڕێکار هەن بۆ ڕێگرتن لە ڕوودانی ئەو هەڵانە و کەمکردنەوەی مەترسییەکانیان لەسەر نەخۆشەکان.

باوترین ڕێکارەکان لەلایەن پزیشکان و ستافی تەندروستییەوە

1. نووسینی ئەلیکترۆنی ڕەچەتە پزیشکییەکان بۆ کەمکردنەوە و نەهێشتنی مەترسی ئەوەی بە هەڵە ڕەچەتە بە دەست نووسراوەکان بخوێندرێنەوە لەلایەن دەرمانسازانەوە.
2. دڵنیاکردنەوە لەوەی هەموو ئەو ستافەی بەشدارن لە چارەسەرکردنی نەخۆش ڕاهێنانی تەواویان وەرگرتبێت.
3. ئەنجامدانی هەموو پشکنینە پێویستەکانی دەستنیشان کردنی نەخۆشی بۆ ئەوەی بە وردی نەخۆشییەکە دەستنیشان بکرێت.
4. دابینکردنی ستافی شارەزای پێویست بۆ دڵنیابوونەوە لەوەی هەر نەخۆشێک بەزوویی چارەسەرییەکەی وەربگرێت و ستافێکی شارەزا گرنگی پێبدەن. چونکە ئەگەر ژمارەی ستافە پزیشکییەکە کەم بن دەبێتە هۆکارێک بۆ بەربڵاوی چارەسەر و نەبوونی ئاگای تەواو لە سەرجەم نەخۆشەکان و بەمەش ئەگەری ڕوودانی هەڵە لە کاتی چارەسەر کردنی نەخۆشەکە زیاتر دەبێت.
5. ڕاهێنانی پاک و پوخت، پەیوەندی بەستنێکی باشی نێوان ئەندامانی ستافی تەندروستی و پزیشکی، هەروەها ڕێکخستنی لە پێشترینەکان، پاراستنی تۆمارەکان بەشێوازێکی گونجاو.
6. پاراستنی بەردەوامی تەندروستی و بوونی شێوازێکی ژیانی تەندروستی پزیشک و کارمەندانی تەندروستی، هۆکارێک دەبن تا مەترسییەکانی هەڵە پزیشکییەکان کەمتر بن و لە کاتی ڕوودانیشیان ئاڵۆزی بۆ تەندروستی کەسەکە دروست نەکەن. ئەمە بە تایبەت جێبەجێ دەکرێت لەلایەن ئەو کەسانەی بوونەتە قوربانی هەڵە پزیشکییەکان.
7. ئەگەر تەکنینکاری پزیشکی شکستی هێنا لە گرتنەبەری ئەم ڕێکارانە پێویستە پەیوەندی بە کەسی شارەزاتر لە خۆیەوە بکات و ئەوان هەوڵبدەن ڕێکاری تەواو و پێویست بگرنەبەر.

ڕێگرتن لە ڕوودانی هەڵە پزیشکییەکان لەلایەن نەخۆشەکانەوە

هەرچەندە ڕێگرتن لە ڕوودانی ئەم هەڵانە بەزۆری دەوەستێتە سەر ستافی نەخۆشخانە و کارمەندانی تەندروستی و پزیشکی، بەڵام هێشتا نەخۆشەکان دەتوانن چەندین هەنگاو بگرنەبەر بۆ کەمکردنەوەی ڕوودانی ئەو هەڵانەوە و ڕێگرتن لێیان، لەو ڕێکارانەی لەلایەن نەخۆشەوە دەگیرێنە بەر:

1. ئاگادار کردنەوەی پزیشکەکەت لەسەر ئەو دەرمانانەی بەکاریدەهێنیت و دڵنیابەرەوە لەوەی زانیاری تەواوی لەسەریان هەبێت، لە ڕووی نووسراوی ڕەچەتەی دەرمانەکان و بڕی بەکارهێنانیان، هەروەها ئەو ماددە خۆراکییە جێگرەوانەی لەگەڵ دەرمانەکاندا بەکاریان دەهێنیت.
2. دەرمانەکانت ببەرەوە بۆ لای پزیشکەکەت و لەوێدا دەتوانن گفتوگۆ بکەن لەسەر بەکارهێنانی دەرمانەکان،  کاریگەرییەکانیان، هەروەها کارلێککردنیان لەگەڵ ئەو دەرمانانەی لەگەڵیدا بەکاریدەهێنیت، یاخود ئەو دەرمانانەی پزیشک دەیەوێت بۆت بنووسێت و بەکاریانبهێنیت. بەو جۆرە پزیشکەکەت بەرچاو ڕوونتر دەبێت لەسەر ئەوەی ئایا دەرمانی باشتر هەن کە بتوانرێت بۆ دۆخی تەندروستی تۆ بەکاربهێنرێن یاخود نا ئەمانە باشترین دەرمانەکانن بۆ چارەسەرکردنەکەی تۆ.
3. دڵنیابەرەوە لەوەی پزیشکەکەت زانیاری تەواوی هەبێت لەسەر ئەو دەرمانانەی هەستیاریت پێیان هەیە. داوا لە پزیشکەکەت بکە زانیارییەکانی ئەو دەرمانە پزیشکییانەت بۆ ڕوونبکاتەوە بە شێوازێک کە بتوانیت لێیان تێبگەیت. ئەو زانیارییانەی کە پێویستە بیانزانیت وەک ئەوەی ئەم دەرمانانە بۆ چارەسەری چ دۆخێکی تەندروستی بەکاردێن، پێویستە چەنێک و لە چ کاتێک بەکاربهێنرێت، هەروەها تا چ ماوەیەک ئەتوانیت بەردەوامبیت لە بەکارهێنانی ئەو دەرمانانە.
4. دووربکەوە لە جوینی ئەو حەپانەی جوینیان ڕێگە پێدراو نییە، هەموو دەرمانێک ناتوانێت کاریگەر بێت ئەگەر بێت و کەرت بکرێت یاخود ورد بکرێت یاخودیش بجووێت.
5. داوا لە دەرمانسازەکە بکە تا باشترین جۆری ئامرازی وەرگرتنی دەرمانە شلەکانت بۆ دابنێت، لەوانەیە وەرگرتنی ئەو دەرمانانە لە ڕێی کەوچکی چا بڕی پێویستت بۆ دابین نەکات و بەمەش هەڵە لە وەرگرتنی دەرمانەکەدا ڕوودەدات.
6. بەردەوام دووجار سەیری ئەو ڕەچەتەیە بکە کە لەلایەن دەرمانسازەکەوە بۆت دانراوە و بەراوردی بکە بەوەی کە پزیشکەکە داوای کردبوو.
7. ئەگەر لە نەخۆشخانە دەمێنیتەوە دڵنیابەرەوە لەوەی ئەو کارمەندە تەندروستییانەی پشکنینت بۆ دەکەن دەستیان جوان شۆریبێت، ئەگەر چی لەوانەیە ئەمە بە شێوازێکی توند دابنرێت، بەڵام دواجار هەڵگرتنی بەرپرسیارێتییە و پێویستە بگیرێتەبەر. بۆ نموونە نەشۆردنی دەستەکان لەلایەن کارمەندانی تەندروستییەوە کە مامەڵە لەگەڵ نەخۆشەکە دەکەن لەوانەیە ببێتە هۆکارێک بۆ تووشبوون بۆ نەخۆشییە گوازراوەکان.
8. دڵنیابەرەوە لەوەی زانیاری تەواو لە پزیشکەکەت وەرگریت بەو شێوازەکەی کە تۆ لێی تێبگەیت، لەسەر ئەوەی چۆن لە دوای دەرچوونت لە نەخۆشخانە و گەڕانەوە بۆ ماڵەوە ئاگاداری دۆخی تەندروستیت بیت و دەرمانەکان بەباشی و لەو کاتەی بۆت دیاریکراوە وەرگریت، هەروەها تا چەنێک دەتوانیت بەردەوامبیت لەوەرگرتنی دەرمانەکان. قسە بکە و پرسیاری خۆت بپرسە لە ستافی تەندروستی دەربارەی ئەو چارەسەرییانەی وەریاندەگریت. 
9. داوا لە ئەندامانی خێزانەکەت یان هاوڕێکانت بکە هاوڕێیەتیت بکەن لەکاتی چوونت بۆ لای پزیشک.
10. ئەگەر دوودڵ بوویت و گومانت هەبوو لەو چارەسەرییانەی بۆت دانرابوو هەروەها لە دەستنیشان کردنی نەخۆشییەکەت گومانت هەبوو لەوەی بە هەڵەدا چوو بوون، سەردانی دووەم پزیشکی بژاردە بکە، ئەمە پێی ناوترێت نا دڵسۆزی بەرامبەر ئەو شوێن و کەسانەی یەکەم چارەسەرییان بۆ کردووی بەڵکو ئەمە دڵنیابوونەوەیە لە پاراستنی دۆخی تەندروستیت.

سەرچاوەکان

1. Common Medical Errors | The Levin Firm Learn what the most common types of medical errors are and then what your legal options are if you have been involved in a medical