گهورهترین ئینسكلۆپیدیای كوردی
كۆی گشتی: 12263
پۆلێنكردن
زانیاری شوێنە گەشتیارییەکان
شوێنەکانی کات بەسەربردن لە تاران، تاران پایتەختی ئێران و پڕ دانیشتوانترین شاری ئەو وڵاتەیە کە مێژووی ژیان تێیدا بۆ سەردەمی بەردینی نوێ دەگەڕێتەوە. ئەم شارە لە سەردەمی سەفەویدا زۆر گرنگ بوو؛ بەڵام لوتکەی ئاوەدانی و ئاوەدانییەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی قاجار؛ کاتێک وەک پایتەخت هەڵبژێردرا.
زانیاری وەرزشوانان
نەیمار دا سیلڤا سانتۆس جونیۆر، یاریزانی پیشەگەریی هێڵی هێرشبەریی یانەی پاریس سەینت جێرمان و هەڵبژاردەی بەڕازیلە. لە ٥\۲\۱۹۹۲ لە ناوچەی مۆگی داس کروزس Mogi Das Cruzesــی وڵاتی بەڕازیل لەدایکبووە.
زانیاری کەسایەتییەکان
شا فەیسەڵی یەکەمی کوڕی شا حسێنی هاشمی (بە عەرەبی: ملك فیصل اول، بە ئینگلیزی: Faisal I ) ئەو پادشایەی کە حووکمی وڵاتی شام و عێراقی کرد، ڕۆڵێکی گرنگی لە سەرکەوتنی شۆڕشی مەزنی عەرەبی گێڕا و وەکوو یەکەمین پادشای عێراق هەڵبژێردرا.
زانیاری جەستەی مرۆڤ
سێرۆتۆنین (بە ئینگلیزی: Serotonin) ماددەیەکی کیمیاییە کە بەرهەمی دەمارە خانەکانە، کاری گواستنەوەی شەپۆلەکانە لەنێوان دەمارە خانەکاندا. سیڕۆتۆنین بەزۆری لە سیستمی هەرسکردندا بوونی هەیە، هەروەها لە پەڕەکانی خوێن و ناوەندە کۆئەندامی دەماردا بوونی هەیە. سێڕوتۆنین
زانیاری وەرزشوانان
سێرجیۆ بوسکێتس بورگۆس یاریزانی پیشەگەریی ناوەندی یانەی بەرشەلۆنەی ئیسپانی و هەڵبژاردەی ئیسپانیایە. لە ١٦/٧/١٩٨٨ لە ناوچەی سابەدێڵی سەر بە شاری بەرشەلۆنەی ئیسپانیا لەدایکبووە. بە یەکێک لە باشترین یاریزانەکانی بەرگری ناوەندی مێژوو دادەنرێت.
ساحارا (بە ئینگلیزی: Sahara، بە عەرەبی: الصحرا الكبرى) بیابانێکە لە کیشوەری ئەفریقا. بە ڕووبەری ٩٢٠٠ هەزار کیلۆمەتر چوارگۆشەییەوە، گەورەترین بیابانی گەرمە لە جیهاندا و بەگشتی سێیەم گەورەترین بیابانی جیهانە، تەنها لە بیابانەکانی ئەنتارکتیکا و باکووری جەمسەری باکوور بچووکترە.
زانیاری زاراوە هەمەڕەنگەکان
گەشت یان سەفەر (بە ئینگلیزی: Travel، بە عەرەبی: سفر) بریتییە لە جووڵەی مرۆڤەکان لە نێوان شوێنە جوگرافییە دوورەکاندا. دەتوانرێت گەشتکردن بە پێ، پاسکیل، ئۆتۆمبێل، شەمەندەفەر، بەلەم، پاس، فڕۆکە، کەشتی یان ئامرازی تر بکرێت، دەتوانرێت بە جانتاوە یان بەبێ جانتا گەشت بکرێت.
بیابانەکان (بە ئینگلیزی: desert، بە عەرەبی: صحراء)، ناوچەیەکی وشک و بێبەرە کە بارانبارینێکی کەمی لێ دەبارێت، لە ئەنجامدا بارودۆخی ژیان بۆ هەریەک لە ڕووەک و ئاژەڵان سەخت دەکات. نزیکەی یەک لەسەر سێی ڕووی زەوی وشک یان نیمچە وشکە. ئەمەش زۆربەی ناوچە جەمسەرییەکان دەگرێتەوە
زانیاری کەسایەتییەکان
جەمال تاهیر (بە ئینگلیزی: Jamal Tahir) شەھیدی سەرکردە، لە ساڵی ١٩٤٣ لە گەڕەکی دەرگەزێنی شاری سلێمانی لەدایکبووە، ھەر لەوێش قۆناغەکانی خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی تەواوکردووە و پاشان لە ساڵی ١٩٦٤ بووە بە مامۆستا. لە ڕۆژی ١٤ـی تەمموزی ساڵی ١٩٨٣ لە ناحیەی بالیسان بە ڕووداوی ئوتۆمبێل گیانی لەدەستدا.