گهورهترین ئینسكلۆپیدیای كوردی
كۆی گشتی: 12265
پۆلێنكردن
بوونەوەرە زیندووەکان لەسەر بنچینیەی لێکچووی و جیاوازی لە نێوان ڕووەکەکان یان ئاژەڵەکان پۆلێن کراون، چونکە تایبەتمەندی و سیفەتە لێکچووەکانی ڕوەکەکان یان ئاژەڵەکانیان لەهەر ناوچەیەکدا تا سنورێکی دیاریکراوە.
زانیاری کشتوکاڵ
مەبەست لە بەپیتی خاک توانای خاکە لە ئامادەکرنی خۆراکی پێویستی ڕووەک بۆ گەشەکردن بە شێوەیەکی باش، یان دەتوانین بلێین کە بەپیتی خاک بڕی ئەو مادە خۆراکیانەیە کە سەرچاوەکەی لە ڕەگەزە کانزاییەکانی بەردەکانی زەویەوە دروست بوون.
بوونەوەرە زیندووەکان بەرگێکی زیندووی نوێیان لەسەر ڕووی زەوی پێکهێناوە کە ناودەبرێت بە بەرگی زیندەگی، کە سنورەکەی (سەرەتاکەی) دەست پێدەکات بە خاک یان بەرگی خاکی (Pedos Phere) و پاشان توێکڵی شیبوەوەی بەردینی (Lithos Phere) بەدوایدا دێت
تایبەتمەندیە کیمیاویەکانی خاک جیاوازی ڕونیان هەیە لەسەر ڕوی زەوی، بەجۆرێک لە کێگەیەکدا لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی دیکە جیاوازی لە خاکەکەدا هەیە لە ڕووی (بەپیتی-توانای پێدا ڕۆشتنی ئاو-هەرشتی-بنچینە-مادەی ئەندامی).
خاك بریتیە لە چینێکی فشەڵی ورد کە زۆربەی وشکانی سەر ڕووی زەوی دادەپۆشن و ئەستوری لە چەند سانتیمەترێکەوە دەست پێدەکات تا چەندین مەتر
سستەمی ژینگە لە کارلێکی ڕەگەزە سروشتیە جیاوازەکانی وەک (ئاو و هەوا و خاک و بوونەوەرە زیندوە ڕوەکی و ئاژەڵیەکان و ئاو پێکدێت)، وە کاریگەری ئەم ڕەگەزانە و کارلێکاین لەگەڵ یەکتریدا لە شوێنێکەوە بۆ شوێنێکی دیکە جیاوازە
جۆرەکانی خاک و دابەش بوونی جوگرافی پلەی گەرمی لە جیهاندا:
دابەش بوونی جوگرافی خاک لە جیهاندا بە شێوەیەکی زۆر پەیوەستە بە ڕەگەزەکانی ئاو و هەوا و دابەش بوونی ڕووەک لەسەر وشکانی.
زانیاری ڕووەک
دابەش بوونی جوگرافی ڕووەکەکان بە پشت بەستن بە شێوەی دەرەکی ڕووەکەکان دابەش دەبێت بۆ دارستان و گژوگیا و ڕووەکی بیابانی
زانیاری ڕووەک
لەگەڵ ئەوەی کە بارودۆخی ئاو و هەوایی ناوچە بیابانیەکان گونجاو نییە، بەڵام لە هەندێ ڕووەک لە بیابانەکاندا دەژی و توانای بەرگری هەیە بەرامبەر بارودۆخی وشکی
زانیاری ئاژەڵە ئاوییەکان
بۆ یەکەمین جار ماسی پێش (٣٠٠٠) ملیۆن ساڵ لە دەریادا دەرکەوت، زۆرێک لە زیندەوەرە غەریبەکان تووشی لە ناوچوون و فەوتان بوون، بەڵام وا دیارە سروشت ماسی زۆر خۆش ویستووە، چونکە لە هەموو جۆری زیندەوەرە بڕبڕییەکان ...