گهورهترین ئینسكلۆپیدیای كوردی
كۆی گشتی: 119
پۆلێنكردن
زانیاری زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
پشکنینی ڕۆماتیزمی جومگە (بە ئینگلیزی: Rheumatoid Factor test) ڕێژەی (RF) دەپێوێت لە خوێندا. (RF) پڕۆتینێکە کە لەلایەن سیستەمی بەرگریی لەشەوە بەرهەم دێت. بەشێوەیەکی سروشتی، سیستەمی بەرگری هێرش دەکاتە سەر ئەو ماددانەی کە هۆکاری نەخۆشیین وەکوو ڤایرۆس و بەکتریاکان
زانیاری زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
تای ماڵتا (بە ئینگلیزی: Malta fever) کە حەمەی ماڵتاشی پێ دەوترێت، نەخۆشییەکی بەکتریاییە کە لە ئاژەڵەوە بۆ مرۆڤ دەگوازرێتەوە. هۆکارەکەی بەکتریای (بروسێللا)یە. یەکێک لە بەربڵاوترین سەرچاوەکانی تووشبوون بەم بەکتریایە بەکارهێنانی شیرەمەنی خاو و پاکژ نەکراوە
زانیاری زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
کلامدیا (بە ئینگلیزی: chlamydia) یەکێکە لە نەخۆشییە سێکسییە گوازراوەکان، کە زیاتر بە کورتکراوەی (STD) دەناسرێن. ئەم نەخۆشییە لە ڕێگەی بەکتریای کلامیدیا ترایکۆماتیس (chlamydia trachomatis)ـەوە تووشی مرۆڤ دەبێت، لە ڕێگەی پەیوەندی سێکسییەوە دەگوازرێتەوە.
زانیاری زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
کۆلێرا (بە ئینگلیزی: cholera) نەخۆشییەکی بەکتریاییە کە بەهۆی بەکتریای (vibro cholerae) دروست دەبێت. دەبێتە هۆی سکچوونێکی توند، لە ئەنجامیشدا وشکبوونەوەی جەستە، بەگشتی لە ڕێگەی خواردنی پیس و ئاوی پیسەوە تووشی مرۆڤ دەبێت. نیشانەکانی لەماوەی پێنج ڕۆژدا دەردەکەون
زانیاری پرسگەی تەندروستی
دوای تووشبوون بە نەخۆشی کۆلێرا بۆماوەی حەوت بۆ ١٤ ڕۆژ لەڕێگەی پیساییەکەتەوە بەکتریاکانی کۆلێرا دەکرێتە دەرەوە، وەک هەر نەخۆشییەکی تر کەسانی تووشبوو دووچاری سکچوونی کەم یان مامناوەند دەبنەوە و دەکرێت بەبێ هیچ نیشانەیەکیش تووش ببن، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا هەندێک کەس بە توندی دەیگرن
زانیاری زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
سوزەنک یان سوزاک (بە ئینگلیزی: Gonorrhea) یەکێکە لە نەخۆشییە سێکسییە گوازراوەکان، کە لە ڕێگای پەیوەندی سێکسییەوە دەگوازرێتەوە، وەک جووتبوون لە ڕێگەی دامێن، کۆم، دەمەوە. هۆکاری تووشبوون بەم نەخۆشییە بەکتریایەکە بەناوی نایسیریا گۆنۆریا (Neisseria gonorrhoeae) کە دەبێتە هۆی تووشبوونی میکرۆبی
زانیاری زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
دژەپەیداکەر (بە ئینگلیزی: Antigen) گەردێکە کە هانی وەڵامدانەوە بەرگرییەکان دەدات بە چالاککردنی خڕۆکە سپییەکانی خوێن کە دژی نەخۆشییەکان دەجەنگن. دژەپەیداکەرەکان دەکرێت لەسەر ڕووی ئەو تەنانە بن کە دێنە ناو جەستەوە وەکوو بەکتریا، ڤایرۆس، خانە نائاساییەکان وەکوو خانە شێرپەنجەییەکان.
زانیاری زانیاری هەمەڕەنگی تەندروستی
دژەتەن (بە ئینگلیزی: Antibody) بریتییە لە پڕۆتینی پارێزەر کە لەلایەن سیستمی بەرگرییەوە بەرهەم دەهێنرێت. دەنووسێت بە دژەپەیداکەرەکان (پێکهاتە بێگانەکان) وەکوو بەکتریا، کەڕوو، ڤایرۆس و ژەهرەکان و جەستە پاک دەکەنەوە لێیان.
زانیاری هۆنراوە
گوڵاڵەیەکی نوستوو لە شەوێکی شەوەزەنگدا بەخەبەر دێ لە سەرماندا! *** بەفر دەباری. تەرزە دەباری. زستان ڕژد بوو. منداڵەکان دەمردن. گەنجەکان دەمردن. پیرەکان دەمردن. سەرۆک دەژیا! با بۆت بگێڕمەوە؛ نیشتمان لاشەیەکی بریندار بوو بەکتریاکان لە خوێنی ڕژاوی دەئاڵان.
زانیاری جەستەی مرۆڤ
بەرگرییە کۆئەندام یان سیستمی بەرگری (بە ئینگلیزی: immune system) ئامڕازێکی لەشە بۆ ڕێگریکردن و سنووردارکردنی تووشبوونە میکرۆبییەکان، بەبێ ئەم کۆئەندامە لەش ناتوانێت دژی هێرشی بەکتریا و ڤایرۆس و مشەخۆرەکان و میکرۆبەکانی تر بوەستێتەوە. لە تۆڕێکی گەورەی خانە و ئەندام و پڕۆتین و شانەکان پێکدێت