ناوه‌ڕۆك
ناساندن
وشککردنەوەی میوەکان (بە عەرەبی: تجفیف الفواكه، بە ئینگلیزی: Drying the fruits)، وشککردنەوە کۆنترین شێوازی پاراستنی خۆراکە کە بە درێژایی مێژوو خۆر و با بۆ لابردنی ئاوی میوە و گۆشت و دانەوێڵە و گیاکان بەکاردەهێنرا. ئاوچنیانی خۆراک بریتییە لە پرۆسەی دەرهێنانی ئاو لە خۆراکدا بە سووڕانەوەی هەوای گەرم لە ڕێگەیەوە، ئەمەش گەشەی ئەنزیم و بەکتریاکان قەدەغە دەکات.
سوودە خۆراکیەکانی خۆراکی وشککراوە
خواردنە وشککراوەکان بە تام و بەسوود و سووکن و ئامادەکردنیان ئاسانە و هەڵگرتن و بەکارهێنانی ئاسانە، هەروەها شوێنی هەڵگرتنی خۆراکە وشککراوەکان کەمترە بە بەراورد بە شوێنی هەڵگرتنی خۆراکە وشکنەکراوەکان. ڤیتامین A لە کاتی وشکبوونەوەدا لەناو خۆراکەکاندا دەمێنێتەوە، بەڵام لەبەر ئەوەی ڤیتامین A هەستیارە بە ڕووناکی، پێویستە ئەو خۆراکانەی کە تێیدایە لە شوێنی تاریکدا هەڵبگیرێن. سەوزەی زەرد و سەوزی تۆخ وەکو بیبەر و گێزەر و سکواشی زستانە و پەتاتەی شیرین ڕێژەیەکی بەرزی ڤیتامین A تێدایە. هەروەها ڤیتامین C بەهۆی بەرکەوتنی گەرما لەناودەچێت.
سەوزە و میوەی وشککراوە ڕێژەیەکی زۆر ڕیشاڵ و کاربۆهیدراتیان تێدایە و ڕێژەیەکی کەمی چەوری تێدایە، ئەمەش وایکردووە ببنە هەڵبژاردەی خۆراکی تەندروست. میوەی وشککراوە ڕێژەی کاربۆهیدراتی زیاترە لە میوەی تازە بۆیە زیاتر میوە وشککراوەکان باشترن بۆ پێشکەشکردن و خواردنیان. بەپێی ڕێنماییە خۆراکیەکانی USDA بۆ ئەمریکییەکان نیو کوپ میوەی وشککراوە یەکسانە بە ١ کوپ میوەی تازە. کەسانی تووشبوو بە شەکرە دەبێت قەبارەیەکی کەم لە میوە وشککراوەکان لەبەرچاو بگرن لەکاتی پلاندانان بۆ ژەمەکان و خواردنی کەم بۆ ئەوەی ئاستی گلوکۆزی خوێن بەرز نەبێتەوە.
چۆن خواردنەکان وشک دەکرێنەوە
بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی خۆراک وا دەکات شێیەکەی بەهەڵم بێت و هەوای جوڵە بەسەر خۆراکەکەدا شێیەکەی دەگوازێتەوە. هاوسەنگی پلەی گەرمی و شێ پێویستە بۆ ئەوەی خۆراکەکان بە سەرکەوتوویی وشک بکرێتەوە.
میوەی بێ ئاو چییە؟
میوەی ئاوچنیانی ماددەیەکی خۆراکییە کە بە گەرمییەکی کەم بەردەوام پرۆسێس کراوە بۆ لابردنی زۆربەی شێیەکەی. وشککردنەوەی میوەکان پرۆسەیەکە کە بە درێژایی هەزاران ساڵ پەرەی سەندووە وەک شێوازێک بۆ پاراستنیان بۆ ماوەیەکی زۆر. لەسەردەمی هاوچەرخدا ئەم بەرهەمانە لە زۆربەی دوکانەکانی خواردن و خواردنەوەدا دەدۆزرێتەوە، لەبری ئەوەی بەهۆی ڕێژەی شێیەوە تێکبچێت میوەی ئاوچنیانی بە تازەیی دەمێنێتەوە، و بەهای خۆراکی خۆی بۆ ماوەیەکی زۆر دەهێڵێتەوە.
تەکنەلۆژیای جیاوازی وشککردنەوە
لەسەردەمی هاوچەرخدا چەندین ڕێگەی جیاواز هەیە بۆ لابردنی شێ لە خۆراکدا بە مەبەستی پاراستنی. هەروەها وشککردنەوەی بەستوو و وشککردنەوەی هەوا دوو ڕێگەی بەناوبانگن لەم دواییانەدا چونکە پێکهاتەی ناوازە دروست دەکەن، لە هەمان کاتدا هێشتا ناوەڕۆکی خۆراکی دەپارێزن. بۆ ئەوەی باشترین پێکهاتەی خواردنی کەم دروست بکەین ئەوا دەبێت تەکنەلۆژیای وشککردنەوەی ناوازە بەکاربهێنیت.
سوودەکانی ئاوچنیانی میوە
میوەی وشککراوە خواردنێکی کەم و زیاتر بەناوبانگە و چەندین سوودی هەیە بە بەراورد بە خواردنە کەمەکانی تر
- ئاسوودەیی
- فرە ڕەهەند
- تەندروست
- بە تامتر
ئاوچنیانی میوە لە فڕندا
- فڕنەکە گەرم بکە بۆ پلەی گەرمی ٦٠ پلەی سەدی.
- میوەکە تەنک تەنک بکە و بیخە سەر ڕەفەی فڕنەکەت.
- دڵنیابە لەوەی کە پلەکانی گەرما بۆ ماوەیەکی درێژ بە یەکسانی دەهێڵرێنەوە.
- چەند کاتژمێر جارێک میوەکانت بپشکنە تاوەکو میوەکەت پێکهاتەیەکی "چەرماوی" بەدەست دەهێنێت.
- بەپێی جۆری میوەکە کات دابنێ بۆ ئاوچنیانی میوەکە زۆربەی کات ئاوچنیانی میوەکان لە نێوان ٤ بۆ ٢٤ کاتژمێردا دەبێت.
هەندێک لە باشترین خۆراکەکان بۆ وشککەرەوەی
- پڕتەقاڵی وشککراوە
- هەنجیری وشککراوە
- ترێی وشککراوە
- هەڵوژەی وشککراوە
- بامێی وشککراوە
- گێلاسی وشککراوە
- قەیسی وشککراوە
- سێوی وشککراوە
- شووتی وشککراوە
- کەرەوزی وشککراوە
هەروەها لەوە دڵنیابە کە باشترین میوە کە بۆ وشککردنەوە بەکاری بهێنرێت ئەوانەن کە تازە و ناوخۆیین.
