ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
نانۆتەکنەلۆژی بریتییە لە زانست تەکنەلۆژیا و ئەندازیاری لە ئاستی نانۆدا کە یەکەیەکی زۆر بچووکە. یەک نانۆمیتەر تەنها یەک لە ملیارێکی مەترێکە. لەم ئاستەدا ماددەکان خاسیەتی تایبەت و جیاواز لە ئاستی ئاسایی پەیدا دەکەن. نانۆتەکنەلۆژی توانای دەستکاریکردن و کۆنترۆڵکردنی ماددە لەم ئاستە بچووکەدا دەدات بە زانایان و ئەندازیاران. ئەمەش دەرگای داهێنانی نوێ و چارەسەری کێشە گەورەکان دەکاتەوە لە بوارە جیاوازەکانی ژیاندا.
مێژووی تەکنەلۆجیای نانۆ
چەمکی نانۆتەکنەلۆژی بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٩٥٩ لەلایەن فیزیاناسی ناودار ریچارد فاینمانەوە خرایە ڕوو. بەڵام زاراوەی نانۆتەکنەلۆژی لە ساڵی ١٩٧٤ لەلایەن نۆریۆ تانیگوچیەوە داهێنرا. لە هەشتاکانی سەدەی بیستەمدا داهێنانی مایکرۆسکۆپی تونێلی سکانینگ و مایکرۆسکۆپی هێزی ئەتۆمی بووە هۆی پێشکەوتنی خێرای ئەم بوارە. لە نەوەدەکاندا دۆزینەوەی نانۆتیوبی کاربۆن و فوللەرین هاندەرێکی گەورە بوو بۆ توێژینەوە لەم بوارەدا. لە سەرەتای سەدەی بیست و یەکەمدا نانۆتەکنەلۆژی بووە یەکێک لە گرنگترین بوارەکانی توێژینەوە و پێشکەوتن لە جیهاندا.
بنەماکانی نانۆتەکنەلۆژی
نانۆتەکنەلۆژی لەسەر چەند بنەمایەکی سەرەکی دامەزراوە. یەکەمیان ئەوەیە کە لە ئاستی نانۆدا خاسیەتی ماددەکان دەگۆڕێت بەهۆی زیادبوونی ڕووبەری ڕووکەش بەبەراورد لەگەڵ قەبارەیان. دووەم کاریگەری یاساکانی میکانیکی کوانتەم لەم ئاستەدا زۆر گرنگ دەبێت. سێیەم توانای دەستکاریکردنی تاکە گەردیلەکان و گەردەکان. چوارەم بەکارهێنانی خاسیەتە تایبەتەکانی نانۆماددەکان بۆ دروستکردنی ئامێر و کەرەستەی نوێ.
جۆرەکانی نانۆتەکنەلۆژی
نانۆتەکنەلۆژی چەند جۆرێکی سەرەکی هەیە. نانۆماددەکان وەک نانۆتیوبی کاربۆن و نانۆپارتیکڵەکان. نانۆئەلیکترۆنیک کە سەروکاری لەگەڵ دروستکردنی ئامێری ئەلیکترۆنی زۆر بچووکدا هەیە. نانۆبایۆتەکنەلۆژی کە پەیوەندی بە بەکارهێنانی نانۆتەکنەلۆژی لە بواری پزیشکی و بایۆلۆژیدا هەیە. نانۆفۆتۆنیک کە پەیوەندی بە کارلێکی ڕووناکی لەگەڵ ماددە لە ئاستی نانۆدا هەیە. هەروەها نانۆمیکانیک کە پەیوەندی بە دروستکردنی ئامێری میکانیکی زۆر بچووکەوە هەیە.
کاربردەکانی نانۆتەکنەلۆژی
نانۆتەکنەلۆژی کاربردی فراوانی هەیە لە بوارە جیاوازەکاندا. لە بواری پزیشکیدا بۆ دەرمانی نوێ و چارەسەری شێرپەنجە بەکاردێت. لە بواری ئەلیکترۆنیکدا بۆ دروستکردنی کۆمپیوتەری خێراتر و بچووکتر. لە بواری وزەدا بۆ دروستکردنی خانەی ڕۆژی کاریگەرتر و پاتری باشتر. لە بواری ژینگەدا بۆ پاککردنەوەی ئاو و هەوا. لە پیشەسازیدا بۆ دروستکردنی کەرەستەی بەهێزتر و سووکتر. هەروەها لە بواری خۆراک و کشتوکاڵیشدا کاربردی هەیە.
کاریگەرییەکانی نانۆتەکنەلۆژی لەسەر ژیان و کۆمەڵگا
نانۆتەکنەلۆژی کاریگەری قووڵی لەسەر ژیان و کۆمەڵگا هەیە. لە بواری تەندروستیدا دەتوانێت یارمەتی چارەسەرکردنی نەخۆشییە قورسەکان بدات. لە بواری پیشەسازیدا دەبێتە هۆی بەرهەمهێنانی کەلوپەلی باشتر و هەرزانتر. لە بواری ژینگەدا دەتوانێت یارمەتی چارەسەرکردنی کێشەکانی پیسبوون بدات. لە بواری زانیاری و پەیوەندیدا دەبێتە هۆی پێشکەوتنی خێرا. هەروەها کاریگەری لەسەر بازاڕی کار و پەروەردە و زۆر بواری تری ژیان دەبێت.
ئاڵنگارییەکان و مەترسییەکانی نانۆتەکنەلۆژی
لەگەڵ هەموو سوودەکانیدا نانۆتەکنەلۆژی ڕووبەڕووی چەندین ئاڵنگاری و مەترسی دەبێتەوە. یەکێک لە گرنگترین ئاڵنگارییەکان کۆنترۆڵکردن و ڕێکخستنی ئەم تەکنەلۆژیایەیە. هەروەها مەترسی کاریگەری نانۆماددەکان لەسەر تەندروستی مرۆڤ و ژینگە هەیە. کێشەی ئەخلاقی و یاسایی لە بەکارهێنانی ئەم تەکنەلۆژیایەدا دێنە ئاراوە. هەروەها مەترسی بەکارهێنانی ئەم تەکنەلۆژیایە بۆ مەبەستی خراپ و سەربازی هەیە.
ئایندەی نانۆتەکنەلۆژی
چاوەڕوان دەکرێت لە داهاتوودا نانۆتەکنەلۆژی پێشکەوتنی زیاتر بەخۆیەوە ببینێت. لە بواری پزیشکیدا دەکرێت ببینین نانۆڕۆبۆت بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشییەکان بەکاربهێنرێت. لە بواری کۆمپیوتەردا ڕەنگە کۆمپیوتەری کوانتەمی ببینین. لە بواری وزەدا چاوەڕێی سەرچاوەی وزەی نوێ و کاریگەر دەکرێت. هەروەها لە بواری ژینگەدا دەکرێت چارەسەری نوێ بۆ کێشە ژینگەییەکان ببینین. لە کۆتاییدا نانۆتەکنەلۆژی ڕەنگە ببێتە هۆی گۆڕانکاری قووڵ لە شێوازی ژیان و کارکردنمان.
کۆتایی
نانۆتەکنەلۆژی یەکێکە لە گرنگترین و سەرنجڕاکێشترین بوارەکانی زانست و تەکنەلۆژیا لە سەردەمی ئێستادا. ئەم بوارە توانیویەتی دەرگای داهێنان و چارەسەری نوێ بکاتەوە لە بوارە جیاوازەکانی ژیاندا. سەرەڕای ئاڵنگارییەکان و مەترسییەکان چاوەڕوان دەکرێت نانۆتەکنەلۆژی ڕۆڵێکی گرنگتر ببینێت لە داهاتوودا لە چارەسەرکردنی کێشە گەورەکانی مرۆڤایەتی. بۆیە گرنگە هەوڵی زیاتر بدرێت بۆ توێژینەوە و پەرەپێدانی ئەم بوارە بەڵام لە هەمان کاتدا پێویستە هۆشیارییەکی تەواو هەبێت سەبارەت بە لایەنە ئەرێنی و نەرێنییەکانی. تەنها بەم شێوەیە دەتوانین سوودی تەواو لەم تەکنەلۆژیا نوێیە وەربگرین بۆ باشترکردنی ژیانی مرۆڤ و پاراستنی ژینگە.
