ناوه‌ڕۆك
ناساندن
مردن (بە عەرەبی: موت، بە ئینگلیزی: die)، بەشێکە لە ژیانی هەموو مرۆڤێک و هەمووان زوو یان درەنگ ڕۆژانی خەماوی لە ژیاندا ئەزموون دەکەین، هاودەردی و سەرەخۆشیکردن و بەشداریکردن لە مەراسیمی پرسەدا، ئادابی خۆی هەیە کە زانینی گرنگە و چۆنیەتی مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو کەسانەی ئازیزێکیان لەدەست داوە و یارمەتیدانیان زۆر گرنگە.
لە پرسە چۆن مامەڵە بکەین؟
١- بەشێوەیەکی دروست سەرەخۆشی بکەن: سەرەخۆشیکردن یەکێکە لە ئادابەکان کە دەبێت جێبەجێ بکرێت بۆ دڵدانەوەی ئەو کەسەی پرسەی هەیە.
٢- بە خاوەن پرسە مەڵێن کۆتا خەمتان بێت: ئارەزووی باش بکەن بۆ کەسانی خاوەن پرسە و کاتێک ڕووبەڕوویان دەبنەوە، قسەی وەکوو کۆتا ناخۆشی و خەمتان بێت مەڵێن، لەبری ئەوە ڕستەی وەکوو خودا ئارامگریتان پێ بدات، خودا لەبەر ئارامگریتان پاداشتتان بداتەوە بڵێن. هەروەها واباشە کە نزای سەلامەتی و تەمەندرێژی بۆ خاوەن پرسە بخوازین.
٣- بە خاوەن پرسە مەڵێن مەگری: کەسی خاوەن پرسە بۆئەوەی ئارام ببێتەوە هەندێک کاردانەوەی وەکوو گریانی دەبێت تاکوو لە فشارە دەروونییەکەی کەم بێتەوە. بۆیە ڕێگری گریانیان لێ مەکەن بەڵام ئەگەر کاردانەوەی وەکوو هاوارکردن و ئازاردانی خۆیان هەبوو، بیانوەستێنن و ڕێگایان پێ مەدەن.
٤- مەڵێن ژیانی ئەو دنیا باشترە: باشترە لەکاتی ڕووبەڕووبوونەوەی کەسانی خاوەن پرسە ڕێز لەو ڕەنج و ناڕەحەتییە بگرین کە دەیچێژێت، قسەی وەکوو ئەوەی ئەو ئێستا لە جێگایەکی باشترە مەڵێن، چونکە ڕەنگە ئەو کەسە باوەڕی بە ژیانی دواتر نەبێت.
٥- مەڵێن ڕزگاری بوو لە ئازار و تۆ دەتوانی لە ژیان بەردەوام بیت: لەم ڕستەیە دوور بکەونەوە، ڕەنگە بەڕای ئێوە مردنی کەسێک کە نەخۆشییەکی درێژخایەن و بەئازاری هەبووە ڕزگاربوون بێت و هۆکاری ئاسوودەبوونی بێت، دوای ئەوە کەسانی دوای خۆی بە ئاسوودەیی درێژە بە ژیانی ئاساییان بدەن، بەڵام ئەو کەسە ئازیزی لەدەست چووی ئەو کەسانەیە و بەدڵنیاییەوە هەبوونییان پێ باشترە لە نەبوونی کەواتە بەم شێوەیە هاوخەمی دەرمەبڕن.
٦- مەڵێن خەمەکان بەپێی کات لەبیر دەکرێن: ئەگەر بۆ هاوخەمی ئەوان بڵێن بەزوویی حاڵیان باشتر دەبێت و هەموو شتێک وەکوو پێشتری لێ دێتەوە، واتا تۆ خەمەکەی ئەوانت پشتگوێ خستووە، بۆیە پێویست ناکات ئەمەیان پێ بوترێت، بەڵکوو دەرفەتیان پێ بدرێت کە خۆیان لەوە تێبگەن و لە پرسەدا نەمێنن
٧- بێدەنگ مەبن: خراپترین کار کە دەکرێت لەگەڵ کەسی خاوەن پرسە ئەنجامبدرێت، بە بێدەنگی مانەوە و قسە نەکردنە.
٨- قسەی ناپەیوەندیدار مەکەن: ئەگەر کەسی خاوەن پرسە باسی خەمەکەی بۆ کردن و قسەی کرد، هاوخەمی بۆ دەرببڕن و قسەکان مەگۆڕن قسەی ناپەیوەندیدار مەکەن.
٩- زیاتر گوێ بگرن لەبری ئەوەی زۆر قسە بکەن: گوێ لە قسەکانی کەسی خاوەن پرسە بگرن و ڕێگا بەو بدەن زیاتر قسە بکات، چونکە پێویستی بە قسەکردنە، کەواتە سەرەتا گوێ لە قسەکانی ئەو بگرن پاشان هاوخەمی بۆ دەرببڕن.
١٠- پرسیاری لێ مەکەن دەربارەی بڕیارەکانی بۆ داهاتوو: دوور بن لە پرسیاری وەکوو ئێستا دەتەوێت چی بکەیت؟ بڕیارت چییە بۆ داهاتووت؟ پلانت چییە؟، ئەو لە بارودۆخێکدا نییە بیر لە داهاتوو بکاتەوە و بڕیاری بۆ بدات.
