ناوه‌ڕۆك
ناساندن
گرنگیدان بە خود (بە ئینگلیزی: Self-care، بە عەرەبی: الاهتمام بالنفس) مرۆڤ دەبێت فێری ئەوە بێت کە چۆن ئاگاداری خۆی بێت پێش ئەوەی ئاگاداری کەسانی تر بێت، هەروەها لەوانەیە سەرەتا وەک کارێکی قورس دەرکەوێت و پێویستی بە کات و ماندووبوونێکی زۆر بێت. بەڵام بە کەمێک ئیرادە دەکرێت ئەو کارە بکات، بۆیە کەسەکە دەبێت کەمێک خۆپەرست بێت کاتێک باس لە خۆی دەکرێت.
پێویستە خەمخۆری مرۆڤ بۆ خۆی زیادەڕەوی تێدا نەکرێت بۆ ئەوەی ئەم بابەتە کاریگەری لەسەر پەیوەندییەکانی لەگەڵ ئەوانی تردا نەبێت. هەروەها نەگۆڕێت بۆ کەسایەتییەکی نەویستراو بە تایبەتمەندییەکی تەواو خۆپەرستانە. کاتێک مرۆڤ گرنگی بە خۆی دەدات و ژیانی خۆی لە پێشینەی کارەکانیدا بێت دەست دەکات بە هەستکردن بە دڵخۆشی و ئاسوودەیی و گرنگی بە بۆچوونی کەسانی دیکە لەبارەیەوە نادات.
چۆن ئاگاداری خۆت بێت؟
خۆپاراستن لە ژیانی مرۆڤدا چەندین لایەن پەیڕەو دەکات، گرنگترینیان ئەمانەی خوارەوەن:
گرنگیدان بە تەندروستی دەروونی
دەتوانرێت گرنگی بە تەندروستی دەروونی بدرێت بە جێبەجێکردنی چەند خاڵێکی سەرەکی، کە بەم شێوەیەن:
گرنگیدان بە بوونی سیفەتی باش: گرنگیدان بە خۆت بریتییە لە گرنگیدان بەو شتە لە ناخەوەش. ئەگەر کەسێک هەمیشە بیرکردنەوەیەکی نەرێنی بێت، پێویستە بیر لە وەرگرتنی یارمەتی بکاتەوە بۆ گۆڕینی ئەم شێوازە، جا ئەوە لە ڕێگەی چارەسەری دەروونییەوە بێت، خوێندنەوەی کتێبی یارمەتیدانی خۆ، یان بەسەربردنی کاتی زیاتر لەگەڵ کەسانی گەشبین (کە بە گرنگترین شت دادەنرێت).
پتەویی و بەهێزی: مرۆڤ دەبێ بە تەکتیک و بێ هیچ شەڕانگێزییەک بەرامبەر بە کەسانی دیکە بەرگری لە خۆی و بۆچوون و باوەڕە کەسییەکان بکات. مرۆڤی دیپلۆماسی دەتوانێت ئاسوودەتر بێت و بەبێ هیچ ئاستەنگ و کێشەیەکی کۆمەڵایەتی کە ژیانی خۆی بەیان بکات.
خۆپەروەردەکردن: پەروەردە لە قوتابخانە و زانکۆکاندا گرنگە، هەروەها "فێربوون بۆ ژیان" گرنگییەکی زۆری هەیە، بۆیە مرۆڤ دەبێت بەدوای ڕێگایەکدا بگەڕێت بۆ پاراستنی فێربوون لەڕێگەی خوێندنەوە و خوێندنەوەی ئەوانی تر و ئەنجامدانی کارەکان بەشێوەیەکی جیاواز و کراوەیی مانەوە بۆ ئامۆژگاری و ئامۆژگاری، بۆیە مرۆڤ دەبێت بە تەواوی ئامادەبێت بۆ فێربوونی شتە نوێیەکان لە ژیاندا بەبێ گوێدانە تەمەنی.
داواکردنی یارمەتی دەروونی: دەکرێت داوای هاوکاری بکرێت ئەگەر نەتوانیت لە خەمۆکی و دڵتەنگی چاک ببیتەوە، یان کاتێک ناتوانیت بە باشی بیربکەیتەوە. نابێت کەسەکە بابەتەکە بە نهێنی لە نێوان خۆی و خۆیدا بهێڵێتەوە، چونکە نەخۆشییە دەروونییەکان شتێکی باون، کە پێویستی بە دەستێوەردانی پزیشکێک بۆ بەدەستهێنانی چارەسەری گونجاو هەیە.
گرنگیدان بە تەندروستی جەستەیی
دەتوانرێت بە جێبەجێکردنی چەند خاڵێکی سەرەکی گرنگی بە تەندروستی جەستەیی بدرێت، کە بەم شێوەیەن:
وەرگرتنی خەوێکی تەواو: کەمخەوی توانای دەروونی مرۆڤ کەمدەکاتەوە. ئەمەش بەهۆی کەمی ئاستی تەرکیزەکەیەوەیە و لەڕێگەی خەوتنەوە کەسەکە وزەی پێویست بەدەست دەهێنێت بۆ چاککردنەوەی تێکچوونەکانی ناو جەستەی و باشترکردنی تەرکیزی.
خواردنی خواردنی تەندروست: پێشنیار دەکرێت خواردنی تەندروست وەک میوە و سەوزە بخورێن. تا مرۆڤ زیاتر خواردنی تەندروست بخوات کە سوودی بۆ جەستەی هەیە، ئەوە زیاتر لە تەندروستی دەرەکیدا ڕەنگ دەداتەوە.
بە بەردەوامی وەرزش کردن: پێویستە وەرزشی جەستەیی بەردەوام بکەیت، وەک ڕۆیشتن بە پێ یان بەشداریکردن لە یانەیەکی وەرزشی، چونکە چالاکیی جەستەیی بە هەموو جۆرەکانییەوە گرنگە.
چاودێریکردنی پاکوخاوێنی کەسی
دەتوانرێت گرنگی بە پاکوخاوێنی کەسی بدرێت بە جێبەجێکردنی ئەم ئامۆژگارییەی خوارەوە:
- مرۆڤ بە شۆردنی بەردەوام و ڕێکوپێک خۆی پاک و خاوێنی دەهێڵێتەوە.
- گرنگیدان بە قژ و پێست و ددانەکانی، مرۆڤ دەبێت بە تەواوی ئاگاداری جەستەی خۆی بێت. ئەمەش بە بڕین و پاککردنەوەی قژی بە بەردەوامی و گرنگیدان بە تەندروستی ددانەکانی بە فڵچەکردنیان و سەردانی پزیشکی بەردەوام دەبێت.
- هەمیشە جل و بەرگی خاوێن و نوێ لەبەر بکە، بەو پێیەی گرنگە مرۆڤ ئاگاداری شێوازی دەرکەوتنی بێت لەبەردەم کەسانی تردا.
