ناوهڕۆك
ئایا دەزانن سوڕی کاربۆن لە گەردووندا چییە؟
سوڕی کاربۆن ئەو کردارەیە کە تیایدا گواستنەوەی کاربۆن لە سروشتەوە بەردەوام دەبێت بۆ ئەوەی زیندەوەران بەکاری بهێنن و بە جۆرێک کە ڕێژەی سەدی جێگیری کاربۆن لە سروشتدا پارێزراو بێت، سەرچاوەی سەرەکی کاربۆن لە پێناو ژیاندا دووەم ئۆکسیدی کاربۆنە لە کەشدا کە زیندەوەرە ئەندامیەکان لە هەوادا وەری دەگرن و دەریشی دەدەنەوە بۆ هەوا. ئەم سوڕە بەردەوام دەبێت و ژیان بەبێ ئەوە نابێت. لەو خولەدا بەکارهێنانی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن لە هەوادا بەردەوامی دەبێت. بۆ ئەوەی ڕووەکەکان دووەم ئۆکسیدی کاربۆن بەرهەم بێنن لە تیشکی خۆرەوە وزە وەردەگرن و ئەم کردارەش پێی دەوترێت "ڕۆشنەپێکهاتن". ڕۆشنەپێکهاتن بەرپرسە لە گەشەسەندنی ڕەگی ڕووەکەکان و قەد و گەڵاکانیان. ڕووەکەکان بە دوو ڕێگا دووەم ئۆکسیدی کاربۆن دەردەدەن بۆ هەوا. یەکەمیان بە شەو کاتێک خۆر نامێنێت و ڕۆشنەپێکهاتن دروست نابێت دووەمیشیان کاتێک ڕووەکەکە دەمرێت و شیتەڵ دەبێت، پاشماوەکەی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن دەدات بە هەوا. پاشماوە ڕزیوەکانی ڕووەک و ئاژەڵان لە شێوەی سوتەمەنی جۆرا و جۆردا وەکو خەڵوز و نەوت و گازی سروشتی لە کاتی سوتانیاندا جارێکی تر دووەم ئۆکسیدی کاربۆن بەرز دەکەنەوە بۆ بەرگە گاز. بەم جۆرە هەموو گیانداران بەردەوام دەبن لە بەکارهێنانی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن لە بەرگە گازدا و دوای ئەوە بۆی دەگەڕێننەوە بۆ ئەوەی ڕێژەی سەدی دووەم ئۆکسیدی کاربۆن لە سروشدا نەگۆڕ بێت.
