منداڵ کەی دەست بە قسەکردن دەکات؟

ناساندن

منداڵ کەی دەست دەکات بە قسەکردن، (بە عەرەبی: متى يبدأ الطفل بالكلام، بە ئینگلیزی: When does a child start talking)،  زۆربەی توێژەران پێیان وایە کە منداڵ لە کاتی ناو سکی دایکدا دەست دەکات بە تێگەیشتن لە زمان، بەو پێیەی منداڵەکە خوودەگرێت بە بیستنی لێدانی دڵی جێگیری دایک، گوێگرتن لە دەنگی دایک، کە بەم زووانە دەست دەکات بە جیاکردنەوەی لە دەنگی کەسانی دیکە.

منداڵ کەی دەست دەکات بە قسەکردن

لە لەدایکبوونەوە تا سێ مانگی یەکەم

گریان بە یەکەم جۆری پەیوەندی دادەنرێت بۆ منداڵ، چونکە چەندین جۆری گریان هەیە بۆ نموونە هاوارکردن بە دەنگی بەرز نیشانەی برسێتییە، لەکاتێکدا گریانێکی پچڕپچڕ نیشانەی ئەوەیە کە پێویستی بە گۆڕینی دایبی هەیە، دەست دەکات بە دەرهێنانی دەنگی جۆراوجۆر وەکو غەرغەرە، ئاه و ئەوانی تر سەبارەت بە تێگەیشتن لە زمان، منداڵ دەتوانێت وشەکان و چۆنیەتی ڕێکخستنی ڕستەکان بناسێتەوە کاتێک گوێ لە دەوروبەری دەگرێت.

مانگی ٤ تا ٦

لەم قۆناغەدا منداڵ دەست دەکات بە قسەکردن و تێکەڵکردنی بزوێن و نەبزوێن لە مانگی شەشدا منداڵ دەست دەکات بە دەرهێنانی چەند دەنگێک بۆ نموونە منداڵەکە دەتوانێت بڵێت با با یان دا دا، لە کۆتایی مانگی شەشەم یان حەوتەمدا منداڵەکە وەڵامی ناوەکەی دەداتەوە ئەو زمانە بنەڕەتییە دەناسێتەوە و دەست دەکات بە بەکارهێنانی تۆنی دەنگی خۆی بۆ دەربڕینی دڵخۆشی یان ناڕازیبوونی، هەندێک لە دایک و باوکان پێیان وایە کە زنجیرە نامەکان  پاپا و ماما یەکەم وشەی منداڵن، بەڵام لەم تەمەنەدا قسەکردنی منداڵ بە بزوێنێکی هەڕەمەکی دادەنرێت کە هیچ واتایەکی ڕاستەقینەیان نییە.

مانگی ٩ تا ١٢

دوای مانگی نۆیەم، منداڵ دەست دەکات بە تێگەیشتن لە هەندێک وشەی بنەڕەتی وەک نا و ماڵئاوا هەروەها ڕەنگە لە مانگی دوانزەهەمەوە دەست بکات بە بەکارهێنانی زۆرتر لە دەنگ و تۆنەکانی بزوێن وشەکانی وەک مامە و دا دا، تا کۆتایی مانگی دوانزەهەم وەڵام دەدەنەوە یان لانیکەم لە داواکارییە کورتەکانی دایک و باوک تێدەگەن و گوێڕایەڵی دەبن.

ساڵی یەکەم تا ساڵی دووەم

لە ساڵی یەکەمی ژیانیدا منداڵ دەست دەکات بە بەکارهێنانی زمان بە شێوەیەکی بەرفراوان، بەو پێیەی توێژەرانی گەشەکردن ئاماژە بەوە دەکەن کە ئەم ماوەیە سنووردارە بە بەکارهێنانی ڕستەی سادە کە لە دوو وشە پێکهاتووە، چونکە لە مانگی هەژدەدا منداڵ دەست دەکات بە فێربوون، زۆربەی منداڵان دەست دەکەن بە تێگەیشتن لە فەرمانە سەرەتاییەکان کە ئاڕاستەیان دەکرێت، وشەی من بەکاردەهێنن بۆ ئاماژەدان بە خاوەندارێتی و وشەی کەمتر ڕوون لە قسەکردندا بەکاردەهێنن کە تەنها ئەندامانی خێزانەکە دەتوانن لێی تێبگەن.

٢ بۆ ٣ ساڵ

لە ساڵی دووەمدا منداڵ بەشێوەیەکی ئاڵۆزتر دەست دەکات بە بەکارهێنانی زمان و لە مانگی ٢٤  نیوەی وشەکانی منداڵەکە لانیکەم لە دوو وشە پێکدێت لەم ماوەیەدا منداڵ دەست دەکات بە بەکارهێنانی وشەی تایبەت بۆباسی زۆربەی شتەکان دەکات، جگە لە بەکارهێنانی سیفات و ڕستە، پێکهێنانی دوو ڕستە یان سێ وشە و دەتوانێت باسی ئەوە بکات کە لە ڕۆژدا ڕوویداوە.