ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
ماسی مۆرای ئیڵ یەکێکە لە سەرنجڕاکێشترین بوونەوەرەکانی ژێر ئاو. ئەم ماسییە بە شێوەیەکی بەرچاو جیاوازە لە زۆربەی ماسییەکانی تر و شێوازی ژیانی تایبەتی هەیە. لەم ڕاپۆرتەدا،
ناساندن
مۆرای ئیڵ جۆرێک ماسییە کە سەر بە خێزانی Muraenidae یە. ئەم خێزانە زیاتر لە ٢٠٠ جۆری جیاوازی هەیە کە لە زۆربەی دەریا و زەریاکانی جیهاندا دەژین. مۆرای ئیڵەکان بە گشتی ماسی درێژن و لەشێکی مارئاسایان هەیە. لە قەبارەی زۆر بچووکەوە تا زۆر گەورەیان هەیە. هەندێکیان تەنها چەند سانتیمەترێکن و هەندێکی تریان دەگەنە چەند مەترێک.
شێوە و پێکهاتەی جەستە
مۆرای ئیڵەکان جەستەیەکی درێژ و باریکیان هەیە کە زۆر لە مار دەچێت. پێستێکی ئەستوور و چەرمیان هەیە کە بە لینجێک داپۆشراوە، ئەمەش یارمەتیان دەدات بە ئاسانی لە نێو کەلێن و کونی بەردەکاندا بخزێن. زۆربەیان ددانی تیژ و بەهێزیان هەیە کە بۆ ڕاوکردن بەکاری دەهێنن. چاوەکانیان بچووکن و بینینیان لاوازە، بەڵام هەستی بۆنکردنیان زۆر بەهێزە و زۆربەی کات پشتی پێ دەبەستن بۆ دۆزینەوەی خۆراک.
ژینگە و شوێنی ژیان
مۆرای ئیڵەکان لە زۆربەی دەریا و زەریا گەرم و فێنکەکانی جیهاندا دەژین. زۆربەی کات لە ناوچە کەنارییەکان و لە نزیک ڕیفە مەرجانییەکان دەبینرێن. زۆربەیان حەز لە شوێنە قووڵەکان دەکەن و لە نێو کەلێن و کونی بەردەکاندا خۆیان حەشار دەدەن. هەندێک جۆری تایبەت هەن کە لە ئاوی کەم قووڵیش دەژین.
خۆراک و شێوازی ڕاوکردن
مۆرای ئیڵەکان گۆشتخۆرن و بە شێوەیەکی سەرەکی ماسی، قرژاڵ و سەخت پێستەکان دەخۆن. ڕاوچییەکی چاوەڕوانکەرن، واتە لە شوێنێکدا خۆیان دەشارنەوە و چاوەڕێی نێچیرەکەیان دەکەن تا نزیک دەبێتەوە. کاتێک نێچیرەکە نزیک دەبێتەوە بە خێرایی هێرشی بۆ دەبەن و بە ددانە تیژەکانیان دەیگرن. هەندێک جۆری مۆرای ئیڵ ژەهراوین و ژەهرەکەیان بۆ کوشتنی نێچیرەکانیان بەکاردەهێنن.
ڕەفتار و چالاکییەکان
مۆرای ئیڵەکان زۆربەی کات بە تەنیا دەژین و تەنها لە کاتی زاوزێدا لەگەڵ جووتەکانیان کۆدەبنەوە. زۆربەی کات لە ڕۆژدا لە شوێنە تاریکەکاندا خۆیان دەشارنەوە و لە شەودا دەردەچن بۆ ڕاوکردن. هەندێک جۆری مۆرای ئیڵ هەن کە دەتوانن ڕەنگی خۆیان بگۆڕن بۆ ئەوەی لەگەڵ دەوروبەریان بگونجێن و خۆیان بشارنەوە.
زاوزێ و ژیانی منداڵی
زۆربەی مۆرای ئیڵەکان هێلکە دەکەن. مێیەکان هەزاران هێلکە دەکەن و نێرەکان ئەو هێلکانە دەپیتێنن. دوای ئەوەی هێلکەکان دەکرێنەوە، لاروەکان (بێچووەکان) بۆ ماوەیەک لە ئاوی کراوەدا دەژین پێش ئەوەی بگەڕێنەوە بۆ ناوچە کەنارییەکان و ببن بە مۆرای ئیڵی گەورە.
پەیوەندی لەگەڵ مرۆڤ
مۆرای ئیڵەکان بە گشتی مەترسیدار نین بۆ مرۆڤ، بەڵام ئەگەر هەست بە مەترسی بکەن هێرش دەکەن و گەستنیان زۆر ئازاربەخشە. لە هەندێک شوێن، مۆرای ئیڵ وەک خۆراک بەکاردەهێنرێت، بەڵام پێویستە ئاگاداری ئەوە بین کە هەندێک جۆریان ژەهراوین.
گرنگی ژینگەیی
مۆرای ئیڵەکان ڕۆڵێکی گرنگ لە ژینگەی ژێر ئاودا دەگێڕن. یارمەتی کۆنترۆڵکردنی ژمارەی ماسی و بوونەوەرە بچووکەکانی تر دەدەن و بەشێکی گرنگن لە زنجیرەی خۆراکی ژێر ئاو.
هەڕەشەکان و پاراستن
هەرچەندە مۆرای ئیڵەکان بە گشتی لە مەترسی لەناوچوون نین، بەڵام هەندێک جۆریان بەهۆی لەدەستدانی ژینگە و ڕاوی زێدەڕۆیی لەژێر هەڕەشەدان. هەوڵەکان بۆ پاراستنی ڕیفە مەرجانییەکان و دانانی ناوچەی پارێزراوی دەریایی یارمەتی پاراستنی ئەم ماسییە سەرنجڕاکێشانە دەدات.
زانیاری تایبەت و سەرنجڕاکێش
هەندێک جۆری مۆرای ئیڵ دوو جووت شەویلکەیان هەیە، یەکێکیان لە دەمیاندا و ئەوی تریان لە قوڕگیاندا. ئەمە یارمەتیان دەدات نێچیرەکانیان باشتر بگرن و بیانخۆن.
مۆرای ئیڵەکان دەتوانن بۆ ماوەیەکی زۆر بژین، هەندێکیان تەمەنیان دەگاتە ٣٠ ساڵ یان زیاتر. گەورەترین جۆری مۆرای ئیڵ کە تا ئێستا تۆمار کراوە درێژییەکەی نزیکەی ٤ مەتر بووە.
کۆتایی
مۆرای ئیڵەکان بوونەوەرێکی سەرنجڕاکێش و گرنگن لە ژینگەی ژێر ئاودا. ئەوان بە شێوە و ڕەفتاری تایبەتیان سەرنجی زۆر کەسیان بۆ لای خۆیان ڕاکێشاوە. لێکۆڵینەوە لەسەر ئەم ماسییانە یارمەتیمان دەدات باشتر لە ژیانی ژێر ئاو تێبگەین و هەوڵ بدەین بۆ پاراستنی ئەم ژینگە گرنگە
