ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
تیۆری سترینگ وەک یەکێک لە هەرە گرنگترین و ئاڵۆزترین تیۆرییەکانی فیزیای هاوچەرخ، هەوڵێکی زانستییە بۆ تێگەیشتن لە بنەڕەتیترین پێکهاتەکانی گەردوون. ئەم تیۆرییە دەیەوێت وەڵامی پرسیارە هەرە قووڵەکانی گەردوون بداتەوە و یەکێتییەکی تەواو لە نێوان یاسا فیزیاییەکاندا دروست بکات. ئەم ڕاپۆرتە ڕوانگەیەکی گشتگیر و قووڵ لەسەر تیۆری سترینگ پێشکەش دەکات، لە سادەترین چەمکەکانیەوە تا ئاڵۆزترین لایەنەکانی.
تێگەیشتنێکی سادە لە تیۆری سترینگ
کاتێک سەیری جیهان دەکەین بە چاوی ئاسایی، وا دەبینین کە لە تەنۆلکە زۆر بچووکەکان پێکهاتووە وەک ئەلەکترۆن و کوارک. بەڵام تیۆری سترینگ ڕوانگەیەکی نوێ و جیاواز پێشکەش دەکات. بەپێی ئەم تیۆرییە، ئەم تەنۆلکانە لە ڕاستیدا تەنۆلکەی خاڵی نین، بەڵکو وەک تەلێکی زۆر بچووکی لەرزۆکن کە بە شێوازی جیاواز دەلەرنەوە. وەک چۆن ژێی گیتارێک دەلەرێتەوە و دەنگی جیاواز دروست دەکات، ئەم تەلە بچووکانەش بە شێوازی جیاواز دەلەرنەوە و تەنۆلکەی جیاواز دروست دەکەن. ئەم تێگەیشتنە سادەیە دەرگایەک دەکاتەوە بۆ تێگەیشتنێکی قووڵتر لە پێکهاتەی ماددە و وزە.
مێژووی تیۆری سترینگ
تیۆری سترینگ مێژوویەکی سەرنجڕاکێشی هەیە کە دەگەڕێتەوە بۆ سەرەتای حەفتاکانی سەدەی بیستەم. گابریێڵ وێنیزیانۆ و جۆردانۆ ڤێنیزیانۆ یەکەم کەس بوون کە ئەم بیرۆکەیەیان خستەڕوو کاتێک هەوڵیان دەدا هێزی بەهێز (هێزی ناوکی بەهێز) تێبگەن. لە سەرەتادا تیۆرییەکە تەنها بۆ لێکدانەوەی هێزی بەهێز بەکاردەهات، بەڵام لە ناوەڕاستی هەشتاکاندا، زانایان دۆزییانەوە کە ئەم تیۆرییە دەتوانێت زۆر لەوە زیاتر بێت. مایکڵ گرین و جۆن شوارتز لە ساڵی ١٩٨٤ دۆزییانەوە کە تیۆری سترینگ دەتوانێت هەموو هێزە سروشتییەکان یەکبخات. ئەمە سەرەتایەک بوو بۆ شۆڕشێکی گەورە لە فیزیای تیۆریدا.
بنەماکانی تیۆری سترینگ
بنەمای سەرەکی تیۆری سترینگ لەسەر ئەو بیرۆکەیە دامەزراوە کە هەموو ماددە و وزە لە بنەڕەتدا لە تەلی زۆر بچووک پێکهاتووە کە درێژییەکەیان نزیکەی ١٠^-٣٥ مەترە، واتە زۆر بچووکترە لە هەر شتێک کە مرۆڤ تا ئێستا توانیبێتی بیبینێت یان بیپێوێت. ئەم تەلانە بەردەوام لە جووڵە و لەرینەوەدان، هەر جۆرە لەرینەوەیەک بەرامبەرە بە تەنۆلکەیەکی جیاواز. بۆ نموونە، ئەگەر تەلەکە بە شێوازێکی تایبەت بلەرێتەوە، دەبێتە ئەلەکترۆن، بە شێوازێکی تر دەبێتە فۆتۆن، و هەروەها شێوازەکانی تری لەرینەوە دەبنە تەنۆلکەکانی تر.
ڕەهەندەکانی تیۆری سترینگ
یەکێک لە سەرنجڕاکێشترین و سەیرترین لایەنەکانی تیۆری سترینگ بوونی ڕەهەندی زیاترە. لە کاتێکدا ئێمە لە جیهانێکی سێ ڕەهەندیدا دەژین (درێژی، پانی و بەرزی) لەگەڵ کات وەک ڕەهەندی چوارەم، تیۆری سترینگ پێشنیار دەکات کە گەردوون لە ڕاستیدا ٩ یان ١٠ ڕەهەندی هەیە. ئەم ڕەهەندە زیادانە زۆر بچووکن و لوولدراون، بۆیە ئێمە ناتوانین بە چاوی ئاسایی یان بە ئامێرە هەنووکەییەکان بیانبینین. ئەم ڕەهەندە زیادانە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە چۆنیەتی کارکردنی هێزە سروشتییەکان و شێوازی کارلێکی نێوان تەنۆلکەکان.
گرنگی تیۆری سترینگ لە فیزیای هاوچەرخدا
گرنگی تیۆری سترینگ لەوەدایە کە هەوڵدەدات هەموو هێزە سەرەکییەکانی سروشت لە چوارچێوەیەکی یەکگرتوودا کۆبکاتەوە. ئەم تیۆرییە دەتوانێت کێشەی ناکۆکی نێوان میکانیکی کوانتەم و تیۆری ڕێژەیی گشتی چارەسەر بکات. هەروەها تیۆری سترینگ ڕوونکردنەوەیەکی قووڵتر پێشکەش دەکات بۆ سروشتی بنەڕەتی ماددە و وزە. ئەمە یارمەتیمان دەدات باشتر لە دیاردە سروشتییەکان تێبگەین و پێشبینی نوێ بکەین.
پەیوەندی لەگەڵ کۆسمۆلۆجیا
تیۆری سترینگ کاریگەرییەکی گەورەی هەیە لەسەر تێگەیشتنمان بۆ گەردوون. ئەم تیۆرییە ڕوونکردنەوەی نوێ پێشکەش دەکات بۆ چۆنیەتی دروستبوونی گەردوون و پەرەسەندنی. هەروەها یارمەتیمان دەدات باشتر لە دیاردە گەردوونییەکان وەک کونە ڕەشەکان و وزەی تاریک تێبگەین. بەپێی تیۆری سترینگ، لەوانەیە گەردوونی ئێمە تەنها یەکێک بێت لە زنجیرەیەک گەردوونی جیاواز کە پێکەوە پێکهاتەیەکی گەورەتر پێکدەهێنن.
کێشە و ڕەخنەکان
سەرەڕای گرنگی و جوانی تیۆری سترینگ، کۆمەڵێک کێشە و ڕەخنەی گەورەی لەسەرە. گەورەترین کێشە ئەوەیە کە هێشتا نەتوانراوە بە شێوەیەکی تاقیگەیی بسەلمێنرێت. تاقیکردنەوەی پێشبینییەکانی تیۆری سترینگ پێویستی بە وزەیەکی زۆر بەرزە کە لە توانای تاقیگە هەنووکەییەکاندا نییە. هەندێک زانا پێیانوایە کە تیۆرییەکە زۆر دوورە لە واقیعەوە و زیاتر بیرکارییە تا فیزیایی. هەروەها بوونی ژمارەیەکی زۆر لە وەشانە جیاوازەکانی تیۆری سترینگ کێشەی دروستکردووە و پرسیاری لەسەر ڕاستی و دروستی تیۆرییەکە دروستکردووە.
کاریگەری لەسەر تەکنەلۆجیای داهاتوو
ئەگەرچی تیۆری سترینگ هێشتا تیۆرییەکی تاقینەکراوەیە، بەڵام کاریگەری گەورەی هەیە لەسەر تەکنەلۆجیای داهاتوو. تێگەیشتن لە چۆنیەتی کارکردنی ماددە و وزە لە ئاستی هەرە بنەڕەتیدا دەتوانێت دەرگا بۆ تەکنەلۆجیای نوێ بکاتەوە. بۆ نموونە، دەکرێت یارمەتیمان بدات لە دروستکردنی کۆمپیوتەری کوانتەمی کاراتر، سەرچاوەی وزەی نوێ، و تەنانەت تەکنەلۆجیای گەشتی فەزایی پێشکەوتووتر.
دەرئەنجام
تیۆری سترینگ، سەرەڕای هەموو کێشە و ڕەخنەکان، یەکێکە لە گرنگترین و سەرنجڕاکێشترین تیۆرییەکانی فیزیای هاوچەرخ. ئەم تیۆرییە هەوڵێکی گەورەیە بۆ تێگەیشتن لە بنەماکانی گەردوون و یەکخستنی هەموو یاساکانی سروشت. ئەگەرچی هێشتا نەتوانراوە بسەلمێنرێت، بەڵام کاریگەری گەورەی هەبووە لەسەر تێگەیشتنی ئێمە بۆ گەردوون و پەرەسەند
سەرچاوەکان
98 بینین
