ناوه‌ڕۆك
ناساندن
کوزەڵە گیایەکی خۆڕسكی نێو جۆگەلە و کانیاو و لێوار چه‌مەکانی کوردستانە و چه‌ند ناوێكی جیاوازی هه‌ییه له‌وانه بەرگەمێ، کوزەڵێ، کوزەڵی، بەریەمێ .
کوزەڵە لە تیرەی "شەوبۆکان" (Cruciferae) کە باڵای لئەکشێ.ە 10 تاکوو 60 سانتیمیتر بەرز دەبێ، گەڵای ورد و سەوزی هەیە و گوڵەکانیشی هێشووی و چووکە و رەنگ سپین، لاسکێکی نێو بۆشی هەیە کە بەسەر به‌كارهێنان
سووه‌كانی كوزه‌ڵه
لەبەر ئەوەی لە گیای کوزەڵەدا ئاسن، کلسیۆم و ئەسید فولیک و کەمێکیش ڤیتامین A و B و C هەیە بۆ دەرمان بەکاری دێنن.
لە ساڵی 2010دا زانایەک لە زانستگای ساوتیمتۆن، ئەوەی ڕوون کردەوە کە بە تاقیکاری بۆی دەرکەوتووە کە تەنیا پاش چەند کاتژمێرێک لە بەکارهێنانی 80 گرام کوزەڵە، ڕادەی مولوکولەکانی دژی شێرپەنجە لە خوێندا زیادیان کردووە و لە بەهێزبوونەوەی خانەکانی شێرپەنجە لە مەمکدا، بەرگری دەکا. هەربۆیە کوزەڵە لە بەرگری لە پەرەسەندنی زیاتری نەخۆشی شێرپەنجەدا یارمەتیدەر و دەرمانی باشە.
لە وتارێکی ژورناڵ "هەمووگیرناسی شێرپەنجە"دا کە لە ساڵی 1995دا چاپ کرا، باس لە کەم کردنەوە و لاواز بوونی نەخۆشی شێرپەنجە لە لەشی کەسانی سیگاریدا دەکا کە رۆژانە 57 گرەم کوزەڵەیان خواردووە.
ناوه‌كانی كوزه‌ڵه
ناوە لاتینیەکەی (ناوی زانستی) کوزەڵە واتە " nasturtium aquaticum " لە سێ بەش پێک هاتووە "nasus" (لووت، کەپۆ) و "tortus" (توواناندەوە) و هەروەها (aqua) کە مانای ئاو دەدا کە بە گشتی مانای " لە ئاودا دەژی و لووت ئازار دەدا" هۆکاری ئەم ناوەش ئەوەیە کە کوزەڵە بەو بۆن و تامە توونەی کە هەیەتی لووت دەتوێنێتەوە.
بە سویدی Källfräne پێ دەڵێن
بە فارسی ترەتیزەک وحشی
بە ئاڵمانیش Brunnenkresse.
بە هەورامی پێی دەڵێن کوزڵێ و هەروەها "بەرگە"شی پێ دەڵێن
