ناوه‌ڕۆك
ناساندن
تایبەتمەندی کەسانی وێنەکێش (بە عەرەبی: خصائص الرسامين، بە ئینگلیزی: Characteristics of painters)، تایبەتمەندی مرۆڤی ئاسایی جیاوازە لە کەسانی خاوەن بەهرە و ئەوانەی توانای تایبەتیان هەیە، بۆیە وێنەکێش و داهێنەران لە بوارە هونەرییە جۆراوجۆرەکاندا چەندین تایبەتمەندییان هەیە کە لەوانی تر جیایان دەکاتەوە، نیگارکێش لەو ڕووەی کە چی دەکات و چۆن دەیکات داهێنەرە، چونکە تەنها بە قوماشێکی سپی یان پارچە کاغەزێکەوە دانانیشن و دەست بە وێنەکێشان ناکەن؛ بەڵکو پلانێکیان هەیە کە دەیانەوێت تابلۆکە چۆن بێت پێش ئەوەی دەست بە کارکردن بکەن! مەرج نییە داهێنان پێوەرێک بێت بۆ کەسێک کە بیەوێت ببێتە وێنەکێش، بەڵام بە دڵنیاییەوە یارمەتیان دەدات لەوەی کە بیرۆکەی باشیان هەبێت سەبارەت بەوەی کە چ جۆرە کارێکی هونەری لەگەڵ کۆمەڵە کارامەیی، حەز و خولیاکانیان دەگونجێت.
دیدگای وێنەکێش
بۆ ئەوەی وێنەکێش بەهرەمەند بێت، پێویستە جیهان وەک خۆی ببینێت. بۆ ئەوەی شتێک بکێشێت، دەبێت لە دیدگای خۆیەوە بیبینێت. هونەرمەندێکی باش شتگەلێک لەسەر کاغەز یان کانڤاس دروستدەکات کە تەنها لە دیدگای خۆیەوە دەیبینێت و هەرگیز ناتوانێت کاری کەسانی تر لەبەربگرێتەوە. دەبێت دیدگایەکی تایبەتیان هەبێ بۆ ژیان، بۆ ئەوەی لە ڕێگەی چاوەکانیانەوە وێنەیەکی ڕاستەقینەی شتەکان بگرن و پاشان ئەو وێنانە لە ڕێگەی کارە هونەریەکانی وەک تابلۆ یان پەیکەرەوە لەگەڵ کەسانی دیکەدا هاوبەش بکەن. تایبەتمەندییەکی دیکەی نیگارکێش توانای بینینی شتەکانە بە دروستی، کاتێک سەیری شتێک دەکەیت لەوانەیە تێبینی ئەوە بکەیت کە هەندێک شوێن سێبەریان هەیە، بۆیە هونەرمەندێکی بەتوانا هەست بەم شتانە دەکات و گرنگی بە سێبەر و ڕووناکی دەدات بۆ ئەوەی ڕاستەقینەتر و سێ ڕەهەندی دەربکەون. وێنەکێشەکان پێویستە توانای هەر یەک لەمانەیان هەبێت:
- توانای هەستکردن
- توانای بیرکردنەوە
- توانای دیقەتدان و وردبوونەوە
- توانای شیکاری
نیگارکێشی بە توانا زۆر هەستیارە بە گۆڕانی ڕووناکی و سێبەر، دەتوانێت ئەم کاریگەرییانە لە تابلۆکانیدا زۆر بە باشی دەربخات. هەروەها ئاگاداری ئەوەن کە چۆن سێبەرە جیاوازەکانی یەک ڕەنگ لەگەڵ یەکتردا کارلێک دەکەن. بۆ نموونە ئەگەر دیمەنێکی بەفراوی بکێشیت، لەوانەیە بتەوێت گەشاوەترین بۆیەی سپی بۆ بەفرەکە هەڵبژێریت و سێبەری تۆختر بۆ شتە تاریکەکان بەکاربهێنێت.
هەستی وێنەکێش
وێنەکێش هەست دەکات هونەرەکەی تەنها پەیوەندی بە وێنەکێشانەوە نییە. بەڵکو هەستی نیگارکێش ڕۆحی هونەرە، دەبێت بتوانێت لە ڕۆح و جەستەیدا هەست بە هونەر بکات و بە هەمان شێوە لە مێشک و دڵیدا. پێویستە هەستی نیگارکێش بەهێز و قووڵ بێت بۆ ئەوەی بتوانێت بە ئاسانی هەستەکانی دەرببڕێت. هەروەها خەیاڵێکی فراوانی هەبێت، بۆ ئەوەی بتوانێت لە هیچەوە تابلۆیەکی جوان دروست بکات.
تایبەتمەندییەکانی نیگارکێش
١- نیگارکێش کەسێکە کە حەزی لە هونەرە و چێژ لە وێنەکێشان وەردەگرێت.
٢- نیگارکێش کەسێکی داهێنەرە و خەیاڵێکی فراوانی هەیە.
٣- نیگارکێش ئەو کەسەیە کە دەتوانێت لە ڕێگەی وێنەکێشانەوە هەستەکانی دەرببڕێت و دەتوانێت بە بەکارهێنانی ڕەنگی جیاواز هەستەکانی بە شێوازی جیاواز دەرببڕێت.
کەسایەتییەکی هێمن و خەونبینن
دیارترین تایبەتمەندی کەسایەتی نیگارکێش ئەوەیە کە هێمن و خەونبینن، بێدەنگی بە باشتر دەزانن لە قسەکردن و حەزیان لە دانیشتنە لە ژینگەیەکی بێدەنگ و هەتا دەتوانن دوورکەوتنەوە لە ژاوەژاو، چونکە هەمیشە ئارەزوو دەکەن خەیاڵی ئەو شوێنە بکەن کە دەیانەوێت بیکێشن، بۆیە پێیان باشترە هەڵبێن بۆ شوێنە ئارامەکان. دیارترین تایبەتمەندی نیگارکێشەکان ئەوەیە کە زۆر ئارەزووی چوونە ناو سروشت دەکەن، دوور لە جەنجاڵی، تەکنەلۆژیا و ناڕەحەتی کە دەبنە هۆی بێزاری و سترێس.
هەمیشە بەدوای ئیلهامدا دەگەڕێن
وێنەکێشەکان زۆر حەز بە بینینی شتی نوێ و فێربوونی شتی نوێ دەکەن، بۆیە هەمیشە هەوڵدەدەن ڕێگایەک بدۆزنەوە بۆ ئەوەی زیاتر بزانن دەربارەی ئەوەی ئەنجامی دەدەن و هەروەها بۆ بەرەو پێشبردنی لێهاتووییەکانیان.
بە گشتی کەسانی زۆر داهێنەرن
وێنەکێشەکان هونەرمەندن، واتە دەبێت داهێنەر بن بۆ ئەوەی شتێکی ڕەسەن و جوان بکێشن و ئەوەش ئاسان نییە، بەڵام زۆربەی نیگارکێشەکان ڕێگە نادەن ئەوە ڕێگرییان لێبکات لە داهێنەربوون لە بوارەکانی تری ژیانیاندا، بۆ نموونە دەکرێت لە چێشت لێنانیشدا لێهاتوو بن. زۆربەی وێنەکێشەکان جگە لە وێنەکێشان زۆر حەز و خولیای جیاوازیان هەیە چونکە زۆر حەز بە گەڕان بەدوای شتە نوێیەکاندا دەکەن.
زۆر حەز بە فێربوون دەکەن
چێژ لە خوێندنەوە و فێربوون لە هونەرمەندانی تر و تەکنیکەکانیان وەردەگرن، هەروەها بوار و بابەتەکانی تر کە پەیوەندی بە کارەکانیانەوە هەیە. وێنەکێش کەسێکە کە دەتوانێت بیرۆکەیەکی سادە وەربگرێت و بیکاتە شتێکی سەرنجڕاکێش.
تایبەتمەندی کارەکانی وێنەکێش
تابلۆیەکی باش تەنها پەیوەندی بە ڕەنگ یان هێڵکارییەوە نییە، بەڵکو پەیوەندی بەو هەستەوە هەیە کە دەیگەیەنێت. پێویستە نیگارکێش بتوانێت هەست بەو کارە بکات کە دەیکات و ڕێگە بدات هەستەکانی بەناو تابلۆکانیدا بڵاو ببنەوە. ڕێکخستنی پێکهاتەکان لە چوارچێوەیەکدا یارمەتی تێگەشتنمان دەدات لە تابلۆکان، بۆیە گرنگە وێنەکێشەکان تێگەیشتنێکی زگماکیان هەبێت لەسەر چۆنیەتی ڕێکخستنی پێکهاتەکان بۆ ئەوەی هەست بە هاوسەنگی بکەین لە تابلۆکانیاندا. هەروەها دەبێت لەوە تێبگەن کە چۆن شێوە جیاوازەکان لەسەر کانڤاسەکە کارلێک لەگەڵ یەکتر دەکەن و چۆن دەتوانرێت بەکاربهێنرێن بۆ دروستکردنی تابلۆیەکی سەرنجڕاکێش.
- پێویستە تابلۆکان سیمایەکی خەیاڵیان تێدا هەبێت
- دەبێ تابلۆکان جوان و سەرنجڕاکێش بن
- پێویستە تابلۆکان پڕ ڕەنگ بن
نیگارکێش کەسێکە کە گرنگیەکی قووڵ بە ڕەنگ و فۆرم دەدات. نیگارکێشەکان زۆر باشن لە بینینی نەخش و شێوەکان، تواناییەکی سروشتیان هەیە بۆ وەرگێڕانی ئەو نەخش و شێوەیانە بۆ هونەر. هەروەها بە توانان لە ڕێکخستن و گونجاندن، ئەمەش یارمەتیان دەدات کارگەلێک دروست بکەن کە هاوسەنگ و ڕێکوپێک دەربکەون، تەنانەت کاتێک شێوە ئەبستراکتەکان دروستدەکەن. گرنگترین شت لە وێنەکێشاندا ئەوەیە کە لە کاتی نزیکبوونەوە لە هەر هەنگاوێکی نوێدا بیرێکی کراوەت هەبێت! هەرگیز نازانیت بە دوایدا چ جۆرە ئیلهامێک دێت!
زۆربەی نیگارکێشان لە کارکردن لەگەڵ کەسانی دیکەدا باشن، ئەمەش لە وەرزشە تیمییەکان وەک تۆپی پێ یان باسکەدا گرنگە. هەروەها گرنگییەکی زۆر بە جوانی دەدەن، کە لە ڕێگەی کارەکانیانەوە دەریدەبڕن. هەر لەبەر ئەم هۆکارە زۆربەی کاتەکانیان بە دروستکردنی هونەرێک بەسەر دەبەن کە هەستەکانیان سەبارەت بە ژیان و هەموو سەرسوڕهێنەرەکانی دەرببڕێت. پێویستە وێنەکێشەکان زۆر هەستیار بن و بتوانن ئەو شتانە ڕاست بکەنەوە کە لە چوارچێوەی خۆیان دەرچوون. هەروەها نیگارکێش دەبێت ئارامی و خۆشەویستییەکی زۆری بۆ پیشەکەی هەبێت. ئەگەر نیگارکێشێک ئەم سیفەتانەی تێدا نەبێت، ناتوانێت بە باشی وێنەکەی بکێشێت.
