ناوه‌ڕۆك
ناساندن
تایبەتمەندییەکانی میدیای نوێ (بە ئینگلیزی: New Media Features، بە عەرەبی: خصائص الإعلام الجديد) لەگەڵ بەرەوپێشچوونی تەکنەلۆژیا جۆرێک لە میدیای نوێ و سەردەمیانە هاتۆتە کایەوە. کە توانیویەتی بەشێوەیەک لە شێوەکان سوود بە بواری میدیای هاوچەرخ بگەیەنێت و خۆی لە میدیای تەقلیدی جیابکاتەوە
چەمکی میدیای نوێ
میدیای نوێ زاراوەیەکی مۆدێرن و جیاوازە لەگەڵ میدیای تەقلیدی، چونکە میدیای نوێ ئیتر نوخبەیەکی کۆنترۆڵکەر یان سەرکردەی میدیایی نییە، بەڵکو بووەتە بەردەستی هەموو چین و توێژەکانی کۆمەڵگا و تاکەکانی. چونکە ئاسانە بۆ چوونە ژوورەوە و بەکارهێنان و سوودوەرگرتن لێی تا ئەو کاتەی توانا و شارەزاییان لە ئامرازەکانیدا هەبێت. هێشتا پێناسەیەکی زانستی تایبەت نییە کە بە وردی چەمکی میدیای نوێ پێناسە بکات، بەڵام میدیای نوێ چەندین هاوواتای هەیە، لەوانە:
- میدیای جێگرەوە.
- تۆڕی کۆمەڵایەتی.
- ڕۆژنامەگەری هاوڵاتی.
- ماڵپەڕەکانی سۆشیال میدیا.
میدیای نوێ ئامرازی پێویستی هەیە کە مرۆڤ لە ڕێگەیەوە دەتوانێت دەستی بگات بە جیهانەکەی، وەک:
- بەردەستبوونی ئامێری ئەلیکترۆنی (کۆمپیوتەر، مۆبایلە زیرەکەکان، تابلێتەکان).
- بەردەستبوونی ئینتەرنێت.
- سەبسکرایبکردن یان بەشداریکردن لە یەکێک لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانی وەک فەیسبووک، تویتەر، ئینستاگرام، یوتیوب، بلۆگەکان و ماڵپەڕە کۆمەڵایەتییە ئەلیکترۆنییە چالاکەکانی دیکە کە بۆشاییەکی زۆریان لە جیهانی مەجازیدا گرتۆتەوە.
پەیوەندی نێوان میدیای تەقلیدی و میدیای نوێ
هەرچەندە میدیای تەقلیدی و نوێ لە هەندێک خاڵدا جیاوازن و لەسەر هەندێکی تر هاوڕان، بەڵام چەند خاڵێک هەن کە پەیوەندی نێوانیان ڕوون دەکەنەوە، کە بەم شێوەیەن:
- کێبڕکێیەکی توند و بەهێز لە نێوان میدیای تەقلیدی و میدیای نوێدا هەیە.
- ئاماری پشتڕاستکراوە سەبارەت بە دابەزینی ژمارەی شوێنکەوتوانی میدیای تەقلیدی و زیادبوونی بەکارهێنەرانی میدیای نوێ لە بواری ڕۆژنامەگەریدا هەیە.
- هەندێک لە دەزگاکانی ڕاگەیاندنی تەقلیدی دەستیان کردووە بە پێکهێنانەوەی خۆیان و دووبارە بنیاتنانەوەی خۆیان، بۆ ئەوەی تێکەڵ بە میدیای نوێ ببن و بەشێک بن لێی.
ئەو دیاردانەی کە هاوڕێی میدیای نوێ بوون
- شکاندنی قۆرخکاری دامەزراوە گەورەکانی میدیا.
- سەرهەڵدانی چینێکی نوێی پیشەگەری میدیا، هەندێکجار پسپۆڕی میدیا نین، بەڵام بوونەتە پیشەیی لە بەکارهێنانی ئەپڵیکەیشنی میدیای نوێ، بە شێوەیەک کە لە پسپۆڕە ڕەسەنەکان باڵاترە.
- پلاتفۆرمی نوێ بۆ دیالۆگ هاتۆتە ئاراوە، هەر تاکێک لە کۆمەڵگادا توانای ناردن و وەرگرتن و کارلێککردن و شوێنکەوتن و پرسیارکردن و کۆمێنتێکی ئازادانەی هەیە و ئەمەش بە خێراییەکی زۆرەوە بووە.
- دەرکەوتنی زانیاری گشتی بۆ ڕای گشتی.
- سەرهەڵدانی ناوەڕۆکی نوێی کولتووری و میدیایی.
- بەشداربوون لە دانانی کارنامەی کار.
- سەرهەڵدانی دیاردەی کۆمەڵگەی مەجازی و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان.
- بەشبەشبوونی جەماوەر.
تایبەتمەندییەکانی میدیای نوێ
میدیای نوێ بە چەندین تایبەتمەندی جیا دەکرێتەوە، لەوانە:
کارلێککردن: کە پەیوەندیکەر و وەرگر ڕۆڵ دەگۆڕنەوە و پراکتیکی پەیوەندیکردن دوولایەنە و بەرامبەرە، و تاک ئاراستە نییە. بەڵکو زیاتر گفتوگۆ لە نێوان هەردوو لایەنەکەدا هەیە.
ناهاوسەنگی: ئەگەری کارلێککردنە لەگەڵ پرۆسەی پەیوەندیکردن لە کاتی گونجاودا بۆ تاکەکەسەکە، جا وەرگر بێت یان نێرەر.
بەشداریکردن و بڵاوبوونەوە: میدیای نوێ ڕێگە بە هەر کەسێک دەدات کە خاوەنی ئامرازە سادەکانە، ببێتە بڵاوکەرەوەیەک و پەیامەکەی بۆ کەسانی دیکە بنێرێت.
جوڵە و نەرمی: دەتوانرێت ئامرازی نوێ بگوازرێتەوە بۆ یاوەری وەرگر و نێرەر، وەک کۆمپیوتەری مۆبایل، کۆمپیوتەری ئینتەرنێت، مۆبایل و ئامێری دەستی، بە سوودوەرگرتن لە تۆڕە بێ وایەرەکان.
گشتگیربوون: ژینگەی پەیوەندیکردن بووەتە ژینگەیەکی جیهانی، بەربەستەکانی کات و شوێن و سانسۆر تێپەڕاندووە.
پێکداچوونی میدیا: لە میدیای نوێدا هەموو ئامرازەکانی پەیوەندیکردن بەکاردەهێنرێن، وەک دەق، دەنگ، وێنەی وەستاو، وێنەی جوڵاو، گرافیکی دوو ڕوویی و سێ ڕەهەندی و هتد.
سەرنج و تەرکیز: لەبەرئەوەی وەرگری میدیای نوێ ڕۆڵێکی کارا دەبینێت لە هەڵبژاردنی ناوەڕۆک و کارلێککردن لەگەڵیدا، بە پلەیەکی بەرزی سەرنج و تەرکیز تایبەتمەندە. بە پێچەوانەی بەرکەوتن بە میدیای تەقلیدی، کە بەزۆری نەرێنی و ڕووکەشە.
هەڵگرتن و پاراستن: هەڵگرتن و پاراستن و وەرگرتنەوەی پەیامەکانی پەیوەندیکردن ئاسانە بۆ وەرگر، ئەمەش وەک بەشێک لە توانا و تایبەتمەندییەکانی خودی میدیا نوێیەکانە.
