ناوه‌ڕۆك
ناساندن
چەورییەکان (بە ئینگلیزی: lipid، بە عەرەبی: الدهون) سەرچاوەیەکی گرنگی وزەن لە لەشی مرۆڤدا. هەر گرامێک چەوری خاوەنی نۆ کالۆری وزەیە لەگەڵ ئەوەش کە چەورییەکان سەرچاوەی وزەی گرنگن دەبێت وریای ڕادەی چەوری بین لە لەشماندا و بزانین چەندە چەوری بەکاردەهێنین لە لەشماندا ڕۆژانە.
پێکهاتە و جۆرەکانی چەوری
پێکهاتەی چەوری lipid profile پێک دێت لە:
- s.triglyceride چەوری سیانەی
- S. clolestrol چەوری ناوخوێن
- HDL چەوری سوودبەخش
- LDL چەوری زیانبەخش
نیشانەکانی بەرزبوونەوەی چەوری
- هەستکردن بە قورسی لە خەو.
- هیلاکی و ماندوویی جەستە.
- بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی جەستە بەتایبەت پێیەکان.
- سەر ئێشە.
- ووشک بوونی دەم.
- سڕبوونی پشتە سەر و دەست.
- ئاوسانی دەم و چاو.
پشکنینی چەورییەکان
باشترین کات بۆ ئەم پشکنینە ئەوەیە پێش هەشت کاتژمێر نابێ هیچت خواردبێت و هەموو کەسێک پێوستە شەش مانگ جارێک ئەم پشکنینە ئەنجام بدات.
ڕێژەی ئاسایی چەورێیەکان
S.TG 150 to 199mg\dL
cholesterol 125mg/dL to 200mg/dL
LDL کەمترلە 100 mg/dL
HDL 40mg/dL
هۆکارەکانی بەرزبوونەوەی چەوری
- بۆماوەیی بەتایبەت لە کۆلیسترۆڵ.
- خواردنی ناتەندروست وەکو زۆر گۆشت خواردن و ڕۆن و شیرینی.
- نەخۆشییەکانی دڵ و زەخت و شەکرە.
- زۆر خواردنەوەی ماددەی کهولی.
- قەڵەوی.
چارەسەری
- خۆبەدوورگرتن لەو هۆکارانەی چەوری بەرز ئەکەنەوە.
- بەکارهێنانی گوێز و بادەم و فستق و بیبەری تیژ.
- بەکارهێنانی دەرمانی چەوری.
گرنگترین دەرمانەکانی چارەسەر
چەندان جۆری دەرمان هەیە کە لەژێر چاودێری پزیشک بەکاردێن و وەردەگیرێن، گرنگترینیان بریتین لە:
گرووپی یەکەم
- Atrovastatin 10 20 40
- Rousvastatin (crestor) 10 20 40
- Simvastatin 10 20 40
- Lovastatin
- Pravastatin
ئەم گرووپە زیاتر بۆ چەوری ناو خوێن و HDL و LDL بەکاردێت
گرووپی دووەم
- finofibrate (lipanthyl)
- 145 200mg
- Gemfibrozil 300 600
بۆ چەوری سیانی بەکاردێن.
گروپی سێیەم
Ezetimibe( zetex) لەکاتی سوود وەرنەگرتن لە گرووپی یەکەم ئەمە بەکاردێت یاخود بە تێکەڵی لەگەڵ rosvatatin.
گرووپی چوارەم
Omega 3 ئەمەش بۆ چەوری سیانەیی بەکاردێت.
تێبینی
- چەوری سیانەیی یەکسان نییە بە چەوری ژێر پێست.
- باشترین کات بۆخواردنی حەبی چەوری کاتژمێرێک پێش خەوتنە.
- بەرزبوونەوەی LDL تووشبوون بە نەخۆشی دڵ زیاد دەکات.
