ناوه‌ڕۆك
فەرمانکردن بەسەر منداڵدا لە جیاتی گفتوگۆ
هەڵەیەکی دیکە لەو هەڵە باوانەی کە دایکان و باوکان دەرهەق بە منداڵەکانیان ئەنجامی دەدەن، بریتییە لە فەرمانکردن بەسەر منداڵەکانیاندا، لە جیاتی دانوستان و گفتوگۆ، مخابن سەرەدەری هەندێ دایک و باوک لەگەڵ منداڵەکانیان وەک سەرەدەری ئەفسەرەکانە لەگەڵ سەربازەکانیان، واتە بەس فەرمانیان بەسەردا دەکەن و هیچ ڕێز و بەهایەک بۆ لایەنی بەرامبەر دانانێن، ئەمەش بۆ چەند هۆکارێک دەگەڕێتەوە، لەوانە:
- ئەو جۆرە دایک و باوکانە هەر لە منداڵییەوە لەسەر ئەم کارە ڕاهاتوون و گەورەکان بەم شێوەیە مامەڵەیان لەگەڵدا کردوون.
- بەهۆی نەزانین و ئاشنانەبوون بە شێوازە دروستەکانی پەروەردە و فێرکردن.
- خۆسەپاندن و خۆدەرخستن، بە تایبەتی لە ناو خەڵکدا.
- ڕێزنەگرتن لە مافی بەرامبەر.
- ئاشنانەبوون بە مافەکانی منداڵ.
- نەخوێندەواری و نزمی ئاستی زانستی دایک و باوک.
ئەڵبەتە فەرمانکردن بەسەر منداڵدا و پەنا نەبردن بۆ دانوستان و گفتوگۆ لە کاتی سەرهەڵدانی کێشە و ئارێشەکاندا، زیانێکی زۆر بە منداڵ دەگەیەنێت و ژیانی بەرەو هەڵدێر دەبات و چارەنووسی دەخاتە مەترسییەوە، گرنگترین ئەو زیانانەش ئەمانەن:
- منداڵ تووشی زەلیلی دەبێ و هەست بە خۆبەکەمزانین دەکات.
- بڕوای بە خۆی نامێنێ و نەفسییەتی دەشکێت.
- ناتوانێ پشت بە توانا و بەهرەکانی خۆی ببەستێت و لەسەر قاچەکانی خۆی بوەستێت.
- ڕقی لە دایک و باوک و کەسانی دیکە دەبێتەوە.
- هەستی تۆڵەکردنەوەی لای منداڵ چەکەرە دەکات.
- دەبێتە منداڵێکی ورەبەزیو و شکستخواردوو و ناسەرکەوتوو.
- دەبێتە کەسێکی خۆسەپێن و تاکڕەو.
- لە کاتی سەرهەڵدانی کێشەکام، هەمیشە لە جیاتی دانوستاندن، پەنا بۆ فەرمانکردن و دەمکوتکردن دەبات.
- لە ژیاندا سەرکەوتوو نابێت.
چارەسەرکردنی ئەم هەڵەیە
بۆ ئەوەی دایک و باوک لەسەر بناغەیەکی ڕاست و دروست پەیوەندییەکانی خۆیان لەگەڵ منداڵەکانیان ڕێک بخەن و هاوسەنگی لە نێوان ئەرک و مافەکانیان بپارێزن، دەبێ ڕەچاوی ئەم خاڵانەی خوارەوە بکەن:
- پێویستە دایک و باوک خۆیان لە فەرمان کردن بپارێزن.
- دەبێ بۆ چارەسەرکردنی هەر کێشەیەک، پەنا بۆ دانوستاندن و گفتوگۆ ببەن.
- دەبێ خۆیان لە ناوزڕاندن و تەرقیکردنەوەی منداڵەکانیان بپارێزن.
- دەبێ خۆیان لە تاکڕەوی و خۆسەپاندن بپارێزن.
- دەبێ ڕێز لە مافی منداڵەکانیان بگرن.
- دەبێ پردێکی پتەوی سۆز و خۆشەویستی لە نێوان خۆیان و منداڵ دروست بکەن و وەک دوو دۆستی گیانی بە گیانی بن.
- دەبێ خۆیان لە هەر جۆرە توندوتیژییەک بپارێزن.
- دەبێ خۆیان لە تەلقیندانی منداڵەکانیان بەدووبگرن.
