ناوه‌ڕۆك
ناساندن
ئەستێرەی سیریوس (بە عەرەبی: نجم سيريوس، بە ئینگلیزی: Sirius Star) ئەو ئەستێرەیەی کە لەناو کورددا پێی دەوترێت ئەستێرەی گەلاوێژ و لە ئاسمانی شەودا درەوشاوەترین ئەستێرەیە. لە ئەستێرە بۆشایی کانیس مەیجەر ئەستێرەیەکی دووانییە. پێکهاتەی ڕووناکی دووانەییەکە ئەستێرەیەکی شین و سپییە کە ٢٥,٤ هێندەی خۆر ڕووناکترە. تیژڕەوییەکەی ١,٧١ هێندەی خۆرە و پلەی گەرمی ڕووەکەی ٧٢٠،٨٥ سیلیزییە کە زیاتر لە چوار هەزار کیلۆمەتر لە خۆر بەرزترە. دوورییەکەی لە کۆمەڵەی خۆرەوە ٨,٦ ساڵی ڕووناکییە کە تەنها دوو هێندە زیاترە لە نزیکترین سیستمی ئەستێرەی ناسراو لە دەرەوەی خۆر کە سیستمی ئەلفا سێنتاورییە. ناوی ئەستێرەکە لە وشەیەکی یۆنانییەوە هاتووە کە بە واتای (بریقەدار) یان (سووتان) دێت.
ئەستێرەکە لای میسڕییە کۆنەکان
سیریوس بۆ میسڕییە کۆنەکان بە سۆتی ناسرابوو، ئاگادار بوون کە یەکەم بەرزبوونەوەی هێلیاکی خۆی ئەنجامدا (واتە تەنها پێش خۆرهەڵاتن بەرز دەبووەوە) لە نزیکەی ئەو کاتەی کە لافاوی ساڵانە لە دێڵتای ڕووباری نیل دەستی پێدەکرد. ئەوان لە مێژە پێیان وابوو کە سۆتی بووەتە هۆی لافاوی نیل و بۆیان دەرکەوت کە بەرزبوونەوەی هێلیاکی ئەستێرەکە لە نێوان ٣٦٥,٢٥ ڕۆژدا ڕوویداوە نەک ٣٦٥ ڕۆژی ساڵی ڕۆژژمێرەکەیان، ئەمەش لە درێژی ساڵەکەدا و لە ساڵنامەی جولیان ڕاست کردنەوەیەک بوو. لەناو ڕۆمەکانی کۆندا گەرمترین بەش لە ساڵ پەیوەندی بە بەرزبوونەوەی هێلیاکی ئەستێرەی سیریوسەوە هەبوو.
دووانەیی بوون
سیریوس ئەستێرەیەکی دووانەییە، بۆ یەکەمجار لەلایەن فەلەکناسی ئەڵمانی (فریدریش ویلهێلم بێسێل)ـەوە لە ساڵی ١٨٤٤دا باسی لێوەکرا، ئەو تێبینی کردبوو کە ئەستێرە ڕووناکەکە لە نێوان دراوسێکانی ئاسماندا ڕێڕەوێکی کەمێک شەپۆلداری بەدوادایە و بەو ئەنجامە گەیشتووە کە ئەستێرەیەکی هاوڕێی هەیە کە لەگەڵیدا لە ماوەی نزیکەی ٥٠ ساڵدا سووڕایەوە. ئەم هاوڕێیە بۆ یەکەمجار لە ساڵی ١٨٦٢ لەلایەن (ئەلڤان کلارک) فەلەکناسی ئەمریکی و دروستکەری تەلیسکۆپەوە بینراوە.
سیریوس و هاوڕێکەی پێکەوە لە خولگەیەکدا دەسوڕێنەوە کە ناوەندێکی بەرچاویان هەیە و بە تێکڕای جیاکردنەوەی ئەستێرەکان کە نزیکەی ٢٠ هێندەی دووری زەوی لە خۆرەوەیە. ئەستێرە هاوڕێیەکە بە (سیریوس بی) ناو دەبرێت، گەورەییەکەی وەک خۆرە هەرچەندە زۆر چڕترە و یەکەم ئەستێرەی کوێرە سپییەکە دۆزرایەوە.
