ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
سیستەمی بەرگری ئاسمانی Iron Dome (گومەزی ئاسنین) یەکێکە لە سەرکەوتووترین سیستەمەکانی بەرگری موشەکی لە جیهاندا کە لەلایەن کۆمپانیای Rafael Advanced Defense Systems و کۆمپانیای Israel Aerospace Industries لە ئیسرائیل پەرەی پێدراوە. ئەم سیستەمە لە ساڵی ٢٠١١ەوە چالاکە و کاریگەرییەکی بەرچاوی هەبووە لە پاراستنی ناوچە شارستانییەکان.
پەرەپێدان
پەرەپێدانی سیستەمەکە لە ساڵی ٢٠٠٧دا دەستی پێکرد دوای ئەوەی ئیسرائیل بڕیاری دا سیستەمێکی بەرگری پێشکەوتوو دروست بکات بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشە موشەکییەکان. تێچووی پەرەپێدانی سیستەمەکە نزیکەی ٢١٠ ملیۆن دۆلار بوو، کە بەشێکی گەورەی لەلایەن ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاوە دابین کرا.
پێکهاتە
لە ڕووی تەکنیکییەوە، Iron Dome لە سێ بەشی سەرەکی پێکهاتووە: یەکەی ڕادار بۆ دۆزینەوە و چاودێریکردن، یەکەی کۆنترۆڵ و فەرماندەیی، و یەکەی موشەکهاوێژ. سیستەمەکە توانای ئەوەی هەیە لە ماوەی چەند چرکەیەکدا موشەک و گوللـە تۆپەکان دەستنیشان بکات و بەر لەوەی بگەنە ئامانجەکانیان لەناویان ببات.
رادارەکانی سیستەمەکە زۆر پێشکەوتوون و دەتوانن لە هەموو بارودۆخێکی کەشوهەوادا کار بکەن. ئەم رادارانە دەتوانن سەدان ئامانج لە یەک کاتدا چاودێری بکەن و خێرایی و ئاراستەی هەر یەکێکیان دیاری بکەن. سیستەمی کۆنترۆڵ و فەرماندەیی بە خێراییەکی زۆر زانیارییەکان شیدەکاتەوە و بڕیار دەدات کام ئامانج هەڕەشەی ڕاستەقینەن.
موشەکەکانی سیستەمەکە
موشەکەکانی Iron Dome کە ناویان Tamir ە، بە تەواوی لە ئیسرائیل دروستکراون. هەر موشەکێک نزیکەی ٤٠ هەزار دۆلار تێدەچێت و خێراییەکەی دەگاتە ٢.٥ ماخ (نزیکەی ٣٠٠٠ کیلۆمەتر لە کاتژمێرێکدا). موشەکەکان سیستەمی ڕێنیشاندانی زۆر وردیان هەیە و دەتوانن لە هەر بارودۆخێکدا ئامانجەکانیان بپێکن.
یەکێک لە تایبەتمەندییە گرنگەکانی سیستەمەکە ئەوەیە کە تەنها ئەو موشەکانە دەپێکێت کە مەترسی ڕاستەقینەن بۆ ناوچە شارستانییەکان. ئەگەر سیستەمەکە پێشبینی بکات کە موشەکێک لە ناوچەیەکی چۆڵدا دەکەوێت، ڕێگە بە موشەکەکە دەدات بەردەوام بێت و ناپێکرێت. ئەمەش یارمەتی کەمکردنەوەی تێچووی بەکارهێنانی سیستەمەکە دەدات.
کاریگەری
لە ڕووی کاریگەرییەوە، Iron Dome ڕێژەی سەرکەوتنی زۆر بەرزی هەیە کە دەگاتە نزیکەی ٩٠٪. لە چەندین ڕووبەڕووبوونەوەدا، سیستەمەکە توانیویەتی سەدان موشەک و گوللـە تۆپ لەناوببات و ژیانی هەزاران هاوڵاتی بپارێزێت. ئەم ئامارە بەرزە وایکردووە کە چەندین وڵاتی تر داوای کڕینی سیستەمەکە بکەن.
تێچوو
لە ڕووی ئابورییەوە، هەر یەکەیەکی Iron Dome نزیکەی ١٠٠ ملیۆن دۆلار تێدەچێت. هەرچەندە ئەمە بڕێکی زۆرە، بەڵام بەراورد بە تێچووی زیانە ماددی و مرۆییەکان کە دەیانپارێزێت، وەبەرهێنانێکی بەسوودە. هەر یەکەیەک دەتوانێت ناوچەیەک بە ڕووبەری نزیکەی ١٥٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە بپارێزێت.
یەکێک لە لایەنە گرنگەکانی Iron Dome توانای بەردەوام پەرەسەندنیەتی. لە ماوەی دە ساڵی ڕابردوودا، چەندین باشترکردن و نوێکردنەوەی بۆ کراوە. ئێستا سیستەمەکە دەتوانێت ڕووبەڕووی هەڕەشە نوێکان ببێتەوە وەک درۆن و موشەکی کروز. هەروەها توانای بەرگریکردن لە هێرشی سایبەریشی هەیە.
لە ڕووی نێودەوڵەتییەوە، چەندین وڵات گرێبەستیان واژۆ کردووە بۆ کڕینی Iron Dome، لەوانە ئەمریکا، ئازەربایجان و هیندستان. هەروەها هاوکاری تەکنیکی لەگەڵ وڵاتانی تردا هەیە بۆ پەرەپێدانی سیستەمی هاوشێوە. ئەمەش نیشانەی متمانەی نێودەوڵەتییە بە کاریگەری سیستەمەکە.
ڕەخنە و لاوازی
ڕەخنەکان لەسەر سیستەمەکە زیاتر پەیوەندییان بە تێچووی بەرزی بەکارهێنانیەوە هەیە. هەروەها سیستەمەکە لەوانەیە لە ڕووبەڕووبوونەوە گەورەکاندا توانای بەرگریکردنی سنووردار بێت ئەگەر ژمارەیەکی زۆر موشەک لە یەک کاتدا ئاراستەی بکرێن, لە ساڵی ڕابردوو ٢٠٢٤ توشی ئەم حاڵەتەبوو لەبەرامبەر موشەکە هاوێژراوەکانی حەماس، چەند دانەیەکیان توانیان لە سیستەمەکە دەربازببن و بگەنە ئامانجەکەیان.
لە کۆتاییدا، Iron Dome نموونەیەکی سەرکەوتووە لە تەکنۆلۆجیای بەرگری موشەکی. سیستەمەکە نەک تەنها کاریگەرییەکی گەورەی هەبووە لەسەر پاراستنی ژیانی هاوڵاتیان، بەڵکو گۆڕانکارییەکی گەورەشی لە ستراتیژی سەربازی و هاوکێشەی هێز لە ناوچەکەدا دروستکردووە. بەردەوامی پەرەپێدان و باشترکردنی سیستەمەکە وادەکات کە لە داهاتووشدا ڕۆڵێکی گرنگی هەبێت لە سیستەمی بەرگری موشەکیدا.
سەرچاوەکان
887 بینین
