ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
لە ساڵی 1968ەوە، فڕۆکەی C-5 Galaxy ڕۆڵێکی کاریگەری هەبووە لە توانای گواستنەوەی ئامێری قورس و سەربازی هێزی ئاسمانی ئەمریکادا. وەرژنی نوێکراوەی C-5M، کە بە "Super Galaxy" ناودەبرێت، پێشکەوتنێکی گرنگە لە توانای ستراتیژیی گواستنەوەی سەربازی جیهاندا. ئەم فڕۆکەیە بە قەبارە زەبەلاحەکەی و توانای بارهەڵگرتنە بێوێنەکەی ناسراوە، کە لە بەرژەوەندیی هێزی سەربازیی ئەمریکادایە.
مێژوو و پەرەسەندن
فڕۆکەی C-5 Galaxy لە سەرەتادا لە لایەن کۆمپانیای لۆکهید مارتنەوە بۆ هێزی ئاسمانی ئەمریکا دیزاین کرا وەک وەڵامدانەوەیەک بۆ پێویستیی هەڵگرتنی بارگەی قورس لە کاتی جەنگی ڤێتنامدا. یەکەم فڕۆکەی C-5A لە ساڵی 1968دا فڕی، و لە ساڵی 1970ەوە دەستی کرد بە خزمەتکردن. بەهۆی کێشەکانی دیزاین و تێچوون، وەرژنی C-5B لە هەشتاکاندا پەرەی پێدرا.لە ساڵی 2006دا، هێزی ئاسمانی ئەمریکا بەرنامەی نوێکردنەوەی ڕادیکاڵی بۆ فڕۆکەکە دەستپێکرد کە ناوی لێنرا "Reliability Enhancement and Re-engining Program" (RERP). ئەم بەرنامەیە بووە هۆی دروستکردنی وەرژنی C-5M، کە تێیدا بزوێنەرە کۆنەکان گۆڕان بە بزوێنەری General Electric CF6-80C2 کە زۆر بەهێزتر و ئابوورییانەتر بوون. هەروەها سیستەمی ئەلیکترۆنی و کابینەکەشی نوێکرانەوە. پڕۆگرامی نوێکردنەوەکە لە ساڵی 2018دا کۆتایی هات، بە گۆڕینی 52 فڕۆکەی C-5 بۆ ستانداردی C-5M.
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
C-5M Super Galaxy بە چەندین تایبەتمەندی بێوێنە جیادەکرێتەوە:
- قەبارە: درێژی 75.3 مەتر، بازنەی باڵەکان 67.9 مەتر، بەرزی 19.8 مەتر
- کێش: کێشی بەتاڵ 172 تۆن، کێشی فڕینی زۆرترین 381 تۆن
- توانای بارهەڵگرتن: 120 تۆن بارگە
- خێرایی: خێرایی کروز 919 کم/کاتژمێر
- مەودا: 4,800 کم بە بارگەی تەواوەوە، 10,400 کم بە بارگەی کەمتر
- بەرزی: دەتوانێت تا بەرزی 10,895 مەتر بفڕێت
- بزوێنەر: چوار بزوێنەری General Electric CF6-80C2، کە هەر یەکەیان 220 کیلۆنیوتن هێزیان هەیە
بزوێنەرە نوێیەکان زیاتر لە 22% هێزیان لە بزوێنەرە کۆنەکان زیاترە، کە کاریگەری گەورەیان لەسەر خێرایی هەڵسان و مەودای فڕین هەیە. سیستەمی ئەلیکترۆنی نوێ، بە ناوی "Avionic Modernization Program" (AMP)، شاشەی دیجیتاڵی نوێ، سیستەمی ناڤیگەیشنی پێشکەوتوو، و سیستەمی کۆنترۆڵی ئۆتۆماتیکی باشترکراوی داناوە.
بزوێنەرە نوێیەکان زیاتر لە 22% هێزیان لە بزوێنەرە کۆنەکان زیاترە، کە کاریگەری گەورەیان لەسەر خێرایی هەڵسان و مەودای فڕین هەیە. سیستەمی ئەلیکترۆنی نوێ، بە ناوی "Avionic Modernization Program" (AMP)، شاشەی دیجیتاڵی نوێ، سیستەمی ناڤیگەیشنی پێشکەوتوو، و سیستەمی کۆنترۆڵی ئۆتۆماتیکی باشترکراوی داناوە.
توانای بارهەڵگرتن
یەکێک لە تایبەتمەندییە هەرە سەرنجڕاکێشەکانی C-5M توانای بارهەڵگرتنی سەیروسەمەرەیەتی:
- دەتوانێت 2 تانکی قورسی M1 Abrams هەڵبگرێت
- یان 6 هەلیکۆپتەری Apache
- یان 16 ئۆتۆمبێلی سەربازی HMMWV (Humvee)
- دەتوانێت تا 73 سەرباز بە شێوەی ستاندارد هەڵبگرێت، یان لە حاڵەتی ناچاریدا زیاتر لە 300 سەرباز
بارگەخانەی ناوەوەی فڕۆکەکە قەبارەی 880 مەتری چوارگۆشەیە (36.9 مەتر درێژی، 5.8 مەتر پانی، 4.1 مەتر بەرزی). تایبەتمەندییەکی گرنگ ئەوەیە کە هەم لە پێشەوە و هەم لە پشتەوە دەرگای بارکردنی هەیە، کە دەتوانرێت بارگە زۆر گەورەکان بە ئاسانی بار بکرێن و دابەزێنرێن.
کاریگەریی ستراتیژی
C-5M Super Galaxy کاریگەریی گەورەی هەیە لەسەر توانای هێزی ئاسمانی ئەمریکا لە چەند ڕوویەکەوە:
1. گواستنەوەی ستراتیژی: توانای گواستنەوەی ئامێری قورس لە ماوەیەکی کەمدا بۆ هەر شوێنێک لە جیهان
2. کارامەیی لۆجیستیکی: کەمکردنەوەی ژمارەی گەشتەکان بەهۆی توانای بارهەڵگرتنی زۆرەوە
3. فریاکەوتنی مرۆیی: دەتوانێت لە کاتی کارەساتدا یارمەتی زۆر بگەیەنێت
4. پشتگیریی ئۆپەراسیۆن: پشتگیری ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکان لە دوورترین شوێن دەکات
بە بەراورد لەگەڵ نزیکترین ڕکابەرەکانی وەک Antonov An-124 ڕووسی، C-5M تایبەتمەندیی تەکنیکی باشتر و کاریگەریی ژینگەیی کەمتری هەیە.
چالاکی و خزمەت
لە ماوەی پێنج دەیەی ڕابردوودا، فڕۆکەی C-5 بەشداری لە زۆربەی ئۆپەراسیۆنە سەربازییەکانی ئەمریکا کردووە، لەوانە:
- جەنگی کەنداو (1991)
- بۆسنیا (1996)
- ئەفغانستان (2001)
- عێراق (2003)
- هەروەها چەندین کاری فریاکەوتنی مرۆیی وەک کارەساتی هایتی و سونامی ئاسیا
وەشانی نوێکراوەی C-5M تا ساڵی 2040 لە خزمەتدا دەمێنێتەوە، گەرچی کۆمپانیای لۆکهید مارتن پلانی دیزاینی جێگرەوەیەکی لە داهاتوودا هەیە.
ئابووری و تێچوو
تێچوونی یەک C-5M Super Galaxy لە نێوان 100-270 ملیۆن دۆلاردایە، بەپێی ئەوەی کە فڕۆکەیەکی نوێیە یان نوێکراوەیە. تێچوونی پڕۆگرامی نوێکردنەوەی C-5 بۆ C-5M نزیکەی 7.8 ملیار دۆلار بوو. بەڵام ئەم تێچوونە بە بەراورد لەگەڵ سوودەکانی درێژخایەن کەمە، چونکە بزوێنەرە نوێیەکان:
- 30% سووتەمەنی کەمتر بەکاردەهێنن
- 95% دڵنیایی زیاتریان هەیە
- مەسرەفی چاککردنەوە کەمتر دەکەن
دەرەنجام
C-5M Super Galaxy نموونەیەکی بەرچاوی پێشکەوتنی تەکنەلۆژیای فڕینە کە کاریگەریی گەورەی هەیە لەسەر توانای سەربازیی ئەمریکا. وەک گەورەترین فڕۆکەی بارهەڵگری سەربازی خۆرئاوا، ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە ستراتیژی گواستنەوەی سەربازیدا. نوێکردنەوەکان لە ساڵانی دواییدا توانای زیاتریان بە فڕۆکەکە داوە، و وای لێکردووە کە بەردەوام سەرکردەیی خۆی لە بواری گواستنەوەی ستراتیژیدا بپارێزێت.
سەرچاوەکانی ئەم ڕاپۆرتە لە زانیاریی باوەڕپێکراوی کۆکراوە لە لایەن هێزی ئاسمانی ئەمریکا و کۆمپانیای لۆکهید مارتنەوە.
سەرچاوەکان
75 بینین
