هەوری ماماتۆس
ناوی هەوری ماماتۆس لە کۆمەڵێک هەور دەنرێت کە شێوەی هێشوە ترێیان هەیە و بەیەکەوە نوساون، هەموو هێشوویەکیش بەستراوە بەیەکترەوە و بەدرێژایی سەدان کیلۆمەتر بە پانتایی ئاسماندا بڵاودەبێتەوە.
ئەم هەورانە کاتێک دروست دەبن کە چینەکانی هەوا بەرزبن و مامناوەندی شێداربن و جێگیر نەبن، یاخود لەژێر ئەم هەورانەدا چینی وشک هەبێت، هەموو ئەمەش وادەکات بە شێوە سەیرەکەی دەربکەوێت.
تایبەتمەندییەکانی هەوری ماماتۆس
هەوری ماماتۆس بە شێوەی گرژی کەمێکی شێدار و ترشتییەکان دەردەکەوێت کە هەموویان بە یەکترەوە بەستراون. ئەم جۆرە هەورە زۆربەی جاران لە دوای بایەنە و بارانە توندەکان دەردەکەوێت و نیشانەیەکی سروشتییە کە نەخۆشی کەش و هەوا بەسەرچووە.
ناوی "ماماتۆس" لە وشەی لاتینی "mamma" وەرگیراوە کە واتای "هێشوو" یان "مەمک" دەگەیەنێت، بەهۆی شێوەی تایبەتی ئەم هەورانە.
چۆنیەتی دروستبوونی ماماتۆس
دروستبوونی هەوری ماماتۆس پرۆسەیەکی ئاڵۆز و سەیرە لە زانستی کەش و هەوادا. کاتێک هەورێکی گەورە و چڕی بارانی (وەک سوپەرسێڵ) دەست بە لاوازبوون دەکات، هەوای سارد و شێدار کە لە ناو هەورەکەدایە دەست دەکات بە دابەزین. بەڵام لە هەندێک حاڵەتدا، ئەم هەوا شێدارە دەتوانێت بەهێز بمێنێتەوە و بە شێوەی گوێزەکان یان هێشووەکان لە بنی هەورەکە شۆڕ ببێتەوە.
جیاوازی لە چڕی هەوا و شێداری لە نێوان چینەکانی جیاجیا وادەکات ئەم شێوە دیاریکراوە دروست بێت. کاتێک هەوای شێدار و سارد هەوڵ دەدات بەرەو خوارەوە بجووڵێت، بەڵام هەوای گەرمتری ژێرەوە ڕێگری لێدەکات، ئەوا گوێزەکان یان هێشووەکان دروست دەبن.
کات و شوێنی دەرکەوتن
هەوری ماماتۆس زۆربەی جاران لەم دۆخانەدا دەردەکەون:
- دوای بایەنە توندەکان: کاتێک بایەنەیەکی بەهێز یان سوپەرسێڵ دەست بە لاوازبوون دەکات
- لە کاتی ئێوارەدا: زۆرجار لە کاتی ئاوابوونی خۆردا بینراون کە دیمەنێکی سەیر و جوان دروست دەکەن
- لە وەرزی هاویندا: بەتایبەتی لە ناوچە گەرمەکان کە بایەنە توندەکان زۆرترن
- لە هەموو شوێنێک: ئەم هەورانە لە هەموو جیهاندا دەبینرێن، بەڵام لە ناوچە ناوەڕاستەکانی ئەمریکا زۆرترن
قەبارە و درێژی
گوێزەکانی هەوری ماماتۆس دەتوانن لە ڕووی قەبارەدا جیاواز بن. هەندێکیان تەنها چەند سانتیمەترن و هەندێکی دیکە دەگەنە چەندین مەتر لە درێژی. کاتێک بە کۆمەڵ بەیەکەوە دروست دەبن، دەتوانن ناوچەیەکی زۆر گەورە لە ئاسمان دابپۆشن کە گەیشتووەتە سەدان کیلۆمەتر.
ڕەنگ و ڕووناکی
ڕەنگی هەوری ماماتۆس بەپێی کات و ڕووناکی جیاوازە:
- لە ڕۆژدا: زۆرجار سپی یان ڕەساسین و دەچنە ناو شینی ئاسمان
- لە کاتی ئاوابووندا: دەبنە ئاڵ، پرتەقاڵی و زەرد بە تیشکی خۆر
- لە شەودا: دەبنە ڕەش و تاریک و شێوەیەکی ترسناکیان هەیە
مەترسی و ئاسایشی
لە ڕاستیدا، هەوری ماماتۆس خۆیان مەترسیدار نین. ئەوان تەنها نیشانەیەکن کە بایەنەیەکی توند یان سوپەرسێڵێک لە نزیکەوە بووە یان بەسەرچووە. بەڵام ئەگەر کەسێک ئەم هەورانەی بینی، باشترە ئاگاداربێت چونکە ئەگەری هەبوونی با توند، بروسکە یان بارانی زۆر لە ناوچەکەدا هەیە.
زانایانی کەش و هەوا زۆرجار ئەم هەورانە وەک نیشانەیەک سەیر دەکەن بۆ لێکۆڵینەوە لە چۆنیەتی کارکردنی بایەنە گەورەکان و سوپەرسێڵەکان.
سەرنجڕاکێشی و جوانی
سەرەڕای ئەوەی هەوری ماماتۆس نیشانەی کەش و هەوایەکی ناخۆشن، بەڵام یەکێکن لە جوانترین و سەیرترین دیاردەکانی سروشت. زۆر کەس حەز دەکەن وێنەیان بگرن بەتایبەتی کاتێک لەگەڵ ڕووناکی ئاوابوونی خۆر تێکەڵ دەبن. ئەم هەورانە بوونەتە بابەتێکی سەرنجڕاکێش بۆ وێنەگران و خۆشەویستانی سروشت لە هەموو جیهاندا.
هەروەها ئەم هەورانە بەشێک بوون لە فەرهەنگی نەریتی و چیرۆکەکانی زۆر گەل، چونکە شێوەی سەیر و نائاساییان وای لە خەڵکی کردووە باوەڕی بەوە بکەن کە نیشانەی شتێکی نهێنی یان سەیرن.
