حەریق

سەرەتا

ساڵحی کوڕی مەلا نەسروڵڵا ناسراو بە حەریق (بە ئینگلیزی: Hariq، بە عەرەبی: حریق) یەکێکە لە شاعیرە کوردەکانی سەدەی بیستەمی شاری سلێمانی.

ژیاننامە

حەریق لە ساڵی ١٨٥٦ لە گوندی زێویە کە دەکەوێتە ناوچەی سورداشی شاری سلێمانی لەدایکبووە، حەریق سەرەتا لای باوکی دەستی بە خوێندن کردووە و فێری بنەماکانی زانستی ئیسلامی و زمانی عەرەبی بووە، لای چەندین مەلای ئەو سەردەمە خوێندکار بووە، لە مزگەوتی شێخ محەمەدی بەرزنجی فەقێ بووە دواتر بە مەبەستی فێربوونی زانیاری زیاتر دەربارەی زانستە ئیسلامییەکان ماوەیەک چووەتە قەراخ و بیارە و پاشان گەڕاوەتەوە سلێمانی، لە ساڵی ١٨٨٤ دەچێتە پێنجوێن و دەبێت بە خوێندکاری مەلا عەبدولڕەحمانی پێنجوێنی و دواتر کۆچ دەکات بۆ موکریانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، لە ناوچەی موکریان شێخ بورهان لە خانەقاکەی خۆی فێری ڕێبازی نەقشبەندی دەکات، حەریق دەروێش بووە بۆی نەبووە هاوسەرگیری بکات بەڵام بەهۆی ئەوەی بە دزییەوە هاوسەرگیری دەکات یاساکان دەشکێنێت و شێخ بورهان لە خانەقاکەی دەری دەکات، پاشان دەبێت بە ئیمام لە شاری مەهاباد لە مزگەوتی سەید حەسەن کە بە مزگەوتی هەژاران ناسراوە و درێژە بە سۆفییەتی و دەروێشییەکەی دەدات، حەریق لە ساڵی ١٩٠٩ لە تەمەنی ٥٣ ساڵیدا لە شاری مەهاباد کۆچی دوایی کردووە لە گۆڕستانی مەلا جامی نێژراوە.

شیعر و بەرهەمەکانی

حەریق لە نووسینی شیعردا کێش و سەروای پاراستووە و ئیلهامی لە شاعیرانی وەک نالی و مەولەوی وەرگرتووە، شیعری هەورامی بۆ شێخەکەی نووسیوە و بەم شیعرەش ڕەخنەی لە نالی شاعیریش گرتووە:
زۆر حەیفە ئەتۆ نالی، بەو پیریە منداڵی
بەو جۆرە لە عیشق ئەدوێی زیبا کچ و دیبا کوڕ
بۆ عیشقی حەقیقی بێ، تالیب مەبە ئیللا کوڕ
هەم حەزرەتی لەولا کوڕ، هەم یووسوفی والا کو

بەرهەمەکانی:

• دیوانی حەریق لەلایەن کوردی مەریوانی لە بەغداد ساڵی ١٩٣٦.
• دیوانی حەریق لەلایەن مەحموود خاکی، کەرکووک لە چاپخانەی الجمهوریة ساڵی ١٩٣٨.
• دیوانی حەریق (گردآورندە) لەلایەن سەید نەجمەدین ئەنیسی لە چاپخانەی نشر محمدی لە سەقز ساڵی (١٩٩٠).
• دیوانی حەریق لەلایەن نەوزاد کەلهور لە نووسینگەی تەفسیر لە هەولێر ساڵی ٢٠١١ چاپ کراوە.

نموونەی شیعری: هەوری خەفەت

نموونەی شیعری: جێژنانەی ڕۆح

سەرچاوەکان

1. ماڵپەڕی ئینسکلۆپیدیای زانیاری
2. مێژووی ئەدەبی کوردی نووسراوەی عەلائەدین سەججادی، چاپخانەی مەعارفی بەغدا، ١٩٥١