ناوه‌ڕۆك
ناساندن
ناوی هەموو وڵاتانی جیهان و پایتەختەکانیان (بە عەرەبی: اسماء جميع دول العالم وعواصمها، بە ئینگلیزی: Names of all countries of the world and their capitals)، پێکهاتووە لە ناوی وڵاتان و پایتەختەکانیان، کە کۆی گشتی ١٩٥ دەوڵەتە، لەو ژمارەیەش ١٩٣ دەوڵەتیان ئەندامی ڕێکخراویی نەتەوە یەکگرتووەکانن، جگە لە دەوڵەتی فەلەستین و دەوڵەتی ڤاتیکان کە هەریەکەیان بە دەوڵەتێکی چاودێر دادەنرێت، لەکاتێکدا تایوان لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکانەوە بە لقێکی کۆماری چینی دادەنرێت، ئەم وڵاتانە دابەشبوون بەسەر ٧ کیشوەرەردا بە شێوەیەک ٥٤ وڵات لە کیشوەری ئەفریقا، ٤٨ وڵات لە کیشوەری ئاسیا، ٤٤ وڵات لە کیشوەری ئەورووپا، ٣٣ وڵات لە کاریبی و ئەمریکای لاتین، ١٤ وڵات لە ئۆقیانووس، و دوو وڵات لە ئەمریکای باکوور.
ڕیزبەندی وڵات- پایتەخت- کیشوەر
١-ژاپۆن- تۆکیۆ -ئاسیا
٢-ڕووسیا -مۆسکۆ -ئاسیا
٣- کۆریای باشوور- سیئۆل -ئاسیا
٤-مەکسیک -شاری مەکسیکۆ -ئەمریکای باکور
٥- ئەندەنوسیا- جاکارتا -ئاسیا
٦- پیرۆ- لیما
٧- چین- پەکین -ئاسیا
٨-میسر- قاهیرە- ئەفریقا
٩- ئێران -تاران -ئاسیا
١٠-بەریتانیا -لەندەن -ئەوروپا
١١- کۆڵۆمبیا -بۆگۆتا -ئەمریکای باشوور
١٢-هۆنگ کۆنگ- هۆنگ کۆنگ- ئاسیا
١٣- تایلەند -بانکۆک -ئاسیا
١٤- بەنگلادیش -داکا -ئاسیا
١٥- عێراق- بەغداد -ئاسیا
١٦- سعودیە- ڕیاز -ئاسیا
١٧-شیلی- سانتیاگۆ -ئەمریکای باشوور
١٨- سەنگافورە- سەنگافورە -ئاسیا
١٩- کۆماری دیموکراتیی کۆنگۆ- کینشاسا -ئەفریقا
٢٠-تورکیا -ئەنقەرە -ئاسیا،ئەوروپا
٢١- باشوری ئەفریقا - پریتۆریا (گشتی) بلۆمفۆنتێن (دادپەروەری) کیپ تاون (یاسایی)-ئەفریقا
٢٢- ئەڵمانیا -بەرلین -ئەوروپا
٢٣- ڤێتنام -هانۆی -ئاسیا
٢٤- ئیسپانیا- مەدرید -ئەوروپا
٢٥- کۆریای باکور- پیۆنگ یانگ- ئاسیا
٢٦- ئەفغانستان -کابول- ئاسیا
٢٧- ئەرجەنتین- بۆینس ئایرس -ئەمریکای باشوور
٢٨- ئەسیوپیا -ئەدیس ئەبابا -ئەفریقا
٢٩- کینیا- نایرۆبی -ئەفریقا
٣٠- تایوان- تایپەی -ئاسیا
٣١-بەڕازیل -برازیلیا -ئەمریکای باشوور
٣٢-ئۆکرانیا -کیێڤ -ئەوروپا
٣٣- ئیتاڵیا- ڕۆما- ئەوروپا
٣٤- ئەنگۆلا -لواندا -ئەفریقا
٣٥- سوریا -دیمەشق- ئاسیا
٣٦-کوبا -هاڤانا -ئەمریکای باکور
٣٧- ئۆزبەکستان- تاشکەند -ئاسیا
٣٨-فەرەنسا -پاریس -ئەوروپا
٣٩- ئازەربایجان- باکو -ئەوروپا
٤٠- ڕۆمانیا -بوخارێست -ئەوروپا
٤١- کۆماری دۆمینیکەن -سانتۆ دۆمینگۆ- ئەمریکای باکور
٤٢-ڤەنزوێلا- کاراکاس- ئەمریکای باشوور
٤٣- مەغریب- ڕەبەت- ئەفریقا
٤٤-سودان- خەرتوم -ئەفریقا
٤٤-باشووری- سودان- جوبا ئەفریقا
٤٥-هەنگاریا- بوداپێست -ئەوروپا
٤٦ -پۆڵەندا -وارشۆ -ئەوروپا
٤٧-بێلاڕوس -هێرمیتاژ -ئەوروپا
٤٨-غانا -ئاکرا -ئەفریقا
٤٩-کامیرۆن- یاوندە- ئەفریقا
٥٠- ماداگاسکار- ئەنتاناناریڤۆ -ئەفریقا
٥١- لوبنان -بەیروت -ئاسیا
٥٢- فلیپینییهكان- مانیلا -ئاسیا
٥٣- نەمسا- ڤیەنا- ئەوروپا
٥٤- جەزائیر- جەزائیر- ئەفریقا
٥٥- ئیکوادۆر -کیتۆ- ئەمریکای باشوور
٥٦- زیمبابۆی -هەرارێ -ئەفریقا
٥٧- یەمەن- سنە -ئاسیا
٥٨- گینیا- کۆناکری- ئەفریقا
٥٩- مالیزیا -کوالالامپور -ئاسیا
٦٠-ئۆرۆگوای- مۆنتیڤیدیۆ -ئەمریکای باشوور
٦١- زامبیا- لوساکا -ئەفریقا
٦٢- دارایی- باماکۆ -ئەفریقا
٦٣- ئۆگاندا- کامپالا -ئەفریقا
٦٤-هایتی -پۆرت ئۆ پرینس- ئەمریکای باکور
٦٥-ئوردن- عومان -ئاسیا
٦٦- لیبیا -تەرابلوس- ئەفریقا
٦٧- کوێت- کوێت -ئاسیا
٦٨- کۆماری چیک- پراگ -ئەوروپا
٦٩- سربیا- بەلگراد -ئەوروپا
٧٠- سۆماڵ -مۆگادیشۆ -ئەفریقا
٧١- بولگاریا -سۆفیا -ئەوروپا
٧٢- کۆماری کۆنگۆ- برازاڤیل- ئەفریقا
٧٣-بەلجیکا - برۆکسل -ئەوروپا
٧٤-ئارمینا- یەریڤان- ئاسیا
٧٥-مۆزەمبیق- ماپوتو- ئەفریقا
٧٦-جۆرجیا- نەبلیسی- ئاسیا،ئەوروپا
٧٧- سەنیگال- داکار- ئەفریقا
٧٨-بورکينا -فاسۆ وە ئادۆگۆ -ئەفریقا
٧٩-ئێرلەندا -دبلن -ئەوروپا
٨٠-گواتیمالا -گواتیمالا -ئەمریکای باکور
٨١- میانمار- نایپیداو -ئاسیا
٨٢- قیرغیزستان- بیشکێک -ئاسیا
٨٣- تۆگۆ- لۆمی -ئەفریقا
٨٤- پەنەما -پەنەما -ئەمریکای باکور
٨٥-بۆلیڤیا-لا پاز -ئەمریکای باشوور
٨٦-نیپاڵ- کاتماندۆل- ئاسیا
٨٧-سوڵتانییەتی عومان -مەسقەت -ئاسیا
٨٨- نیجەر- نیامی- ئەفریقا
٨٩-نەیجیریا- ئەبوجا -ئەفریقا
٩٠-سوید -ستۆکهۆڵم -ئەوروپا
٩١-تونس -تونس- ئەفریقا
٩٢- تورکمانستان- ئەشگابات -ئاسیا
٩٣- چاد -ن'دجامێنا -ئەفریقا
٩٤-فەلەستین -قودس- ئاسیا
٩٥- هۆڵەندا -ئەمستردام -ئەوروپا
Sumaia, [6/22/2024 5:30 PM]
٩٦-کۆماری ئەفریقیای ناوەراست- بانگی-ئەفریقا
٩٧-کەنەدا- ئۆتاوا -ئەمریکای باکور
٩٨- یۆنان -ئەسینای- ئەوروپا
٩٩- مۆریتانیا- نواکشۆت- ئەفریقا
١٠٠- ڕواندا- کیگالی- ئەفریقا
١٠١-لاتڤیا -ڕیگا -ئەوروپا
١٠٢-سانت ڤینسێنت و گرێنادین- کینگستۆن- ئەمریکای باکور
١٠٣- کازاخستان -ئاستاتا -ئاسیا،ئەوروپا
١٠٤-کرواتیا -زاگرێب- ئەوروپا
١٠٥- کەمبۆدیا -پنۆم پێن -ئاسیا
١٠٦- مۆڵدۆڤا -چیسیناو -ئەوروپا
١٠٧-ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا- واشنتۆن -ئەمریکای باکور
١٠٧- ئیمارات- ئەبوزەبی -ئاسیا
١٠٩-تاجیکستان- دوشانبێ- ئاسیا
١١٠-فینلاند -هێلسنکی -ئەوروپا
١١١-لیتوانیا -ڤیلنیۆس -ئەوروپا
١١٢-گابۆن -لیبرێڤیل -ئەفریقا
١١٣-ئێریتریا -ئەسمەرە -ئەفریقا
١١٤-نەرویج- ئۆسلۆ -ئەوروپا
١١٥-پورتوگال -لیسبۆما- ئەوروپا
١١٦-سلڤادۆر- سان سەلڤادۆر -ئەمریکای باکور
١١٧-پاراگوای -ئاسونسیۆن -ئەمریکای باشوور
١١٨- ماکاو -ماکاو -ئاسیا
١١٩-ناورو -یارین -ئۆقیانووس
١٢٠-مەقدۆنیا -سکۆپجە -ئەوروپا
١٢١-دانیمارک- کۆپنهاگن -ئەوروپا
١٢٢- کۆت دیڤوار- یاموسۆکرو- ئەفریقا
١٢٣- گینیا بیساو- بیساو -ئەفریقا
١٢٤-سلۆڤاکیا -براتیسلاڤا -ئەوروپا
١٢٥-ئیستۆنیا- تالین -ئەوروپا
١٢٦- بوروندی -گیتێگا- ئەفریقا
١٢٧- بۆسنە و هێرزۆگۆبینیا- سەرایڤۆ- ئەوروپا
١٢٨- نیوزلهندا -وێلینگنۆن- ئۆقیانووس
١٢٩-ئەلبانیا -تیرانا -ئەوروپا
١٣٠-ئوسترالیا- کانبێرا -ئۆقیانووس
١٣١- کۆستەریکا -سان خۆسێ -ئەمریکای باکور
١٣٢- قەتەر -دۆحە- ئاسیا
١٣٣-پاپوای نیوگینیا- پۆرت مۆرسبی- ئەفریقا
١٣٤- تانزانیا -دۆدۆما -ئەفریقا
١٣٥- هیندستان- نیو دەلهی -ئاسیا
١٣٦-لائۆس- ڤیێنتیان -ئاسیا
١٣٧- قوبرس- نیکۆسیا -ئەوروپا
١٣٨- لێسۆتۆ- ماسێرو -ئەفریقا
١٣٩- سلۆڤینیا -لوبلانا -ئەوروپا
١٤٠-سورینام -پاراماریبۆ -ئەمریکای باشوور
١٤١- نامیبیا -ویندۆک -ئەفریقا
١٤٢-بۆتسوانا -گابۆرۆن -ئەفریقا
١٤٣-کوڕان -پۆرتۆنۆڤۆ -ئەفریقا
١٤٤- بۆلیڤیا -سوکرێ -ئەمریکای باشوور
١٤٥-مۆریس- بۆرلۆیس- ئەفریقا
١٤٦-شاخی ڕەش- پۆدگۆریکا -ئەوروپا
١٤٧-دوو دەریاکە- مەنامە -ئاسیا
١٤٨-گویانا -جۆرج تاون -ئەمریکای باشوور
١٤٩- سەری سەوز- پرایا- ئەفریقا
١٥٠- سویسرا -بێرن- ئەوروپا
١٥١- ئایسلەندا- ڕیجاڤیک -ئەوروپا
١٥٢-دوورگەکانی قاڵب- دارایی- ئاسیا
١٥٣-بۆتان -تیمفو -ئاسیا
١٥٤-گینیا ئیکواتۆریال -مالابۆ- ئەفریقا
١٥٥- فیجی- سوڤا- ئۆقیانووس
١٥٦- سوازیلاند -مبابانێ -ئەفریقا
١٥٧-لۆکسمبۆرگ- لۆکسمبۆرگ -ئەوروپا
١٥٨-کۆمۆرۆس -مۆرۆنی -ئەفریقا
١٥٩-تەيمۆری رۆژهەڵات- ڕۆژانە- ئاسیا
١٦٠- سانت- لوسیا- کاستریس -ئەمریکای باکور
١٦١- ساو تۆمێ و پرینسیپی -سائۆتۆمێ- ئەفریقا
١٦٢- ترینیداد و تۆباگۆ- بەندەری ئیسپانیا -ئەمریکای باشوور
١٦٣- ساموا- ئاپیا -ئۆقیانووس
١٦٤- ڤانواتو- پۆرت ڤیلا -ئۆقیانووس
١٦٥- مۆناکۆ -مۆناکۆ -ئەوروپا
١٦٦- سیشێل- ڤیکتۆریا -ئەفریقا
١٦٧- برونێی- بەندەر سێری بێگاوان- ئاسیا
١٦٨- ئەندۆرا -ئەندۆرا لا ڤێلا- ئەوروپا
١٦٩- ئەنتیگوا و باردۆدا -سانت جۆن- ئەمریکای باکور
١٧٠- تۆنگا- نوکوعەلۆفە- ئۆقیانووس
١٧١- سەینت کیتس و نیڤیس- پاستور- ئەمریکای باکور
١٧٢- بەلیز- بێلمۆپان -ئەمریکای باکور
١٧٣- گرێنادا- سانت جۆرج -ئەمریکای باکور
١٧٤- ماڵتا -ڤالێتا -ئەوروپا
١٧٥- سان مارینۆ -سان مارینۆ -ئەوروپا
١٧٦-توڤالو- فونافوتی -ئۆقیانووس
١٧٧-ڤاتیکان -ڤاتیکان- ئەوروپا
١٧٨-پاکستان -ئیسلام ئاباد -ئاسیا
١٧٩- مۆریس -پۆرت لویس- ئەفریقا
١٨٠-مالاوی -لیلۆنگوێ -ئەفریقا
١٨١-لیبێریا -مۆنرۆڤیا- ئەفریقا
١٨٢-کۆسۆڤۆ -پریشتینا- ئەوروپا
١٨٣-کۆماری کیریباتی- ئەتۆلی تەراوە- ئۆقیانووس
١٨٤- باهاماس -ناساو -ئەمریکای باکور
١٨٥-باربادۆس- بریجتاون- ئەمریکای باکور
١٨٦- جیبۆتی -جیبۆتی -ئەفریقا
١٨٧- دۆمینیکا -ڕوسیاو -ئەمریکای باکور
١٨٨- گامبیا -بانجول- ئەفریقا
١٨٩-هندۆراس- تێگوسیگالا -ئەمریکای باکور
١٩٠-دوورگەکانی مارشال- ماگورۆ -ئۆقیانووس
١٩١- ویلایەتە فیدراڵیەکانی مایکرۆنیزیا -بالیکیر- ئۆقیانووس ١٩٢-مەنگۆلیا -ئولانباتار -ئاسیا
١٩٣- نیکاراگوا -ماناگوا -ئەمریکای باکور
١٩٤-پالاو -میلککویک- ئۆقیانووس
١٩٥- سری لانکا- کۆڵۆمبۆ -ئاسیا
١٩٦- سیرالیۆن- فریتاون- ئەفریقا
گرنگترین پایتەختەکانی جیهان
لەندەن، تۆکیۆ، پاریس، ڕۆما، واشنتۆن و بەرلین. سەبارەت بە کۆنترین پایتەختەکانی جیهان، ئەوان بریتین لە: ئەسینای پایتەخت و بەیروت و قودس و ئەنقەرە و لیسبۆن و دیمەشق.
گەورەترین وڵاتی جیهان لە ڕووی ڕووبەرەوە
وڵاتی ڕووسیا بە گەورەترین وڵات دادەنرێت لە جیهاندا بە ڕووبەری کۆی گشتی ١٧٫١٢٥٫٠٠٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە، کە یەکسانە بە دوو هێندەی ڕووبەری کەنەدا کە لە ڕووی ڕووبەرەوە لە دوای ئەوەوەیە، ژمارەی دانیشتووانەکەی، بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٨ ، نزیکەی١٤٤٫٨٢٥٠٠٠ کەسە، و ئەم وڵاتە بە ڕووبەرێکی فراوانەوە لە بەشەکانی ڕۆژهەڵاتی کیشوەری ئەورووپا و بەشەکانی باکووری کیشوەری ئاسیا درێژ دەبێتەوە. ڕووسیا سنوورە وشکانییەکانی لەگەڵ چواردە وڵاتدا هاوبەشە کە بریتین لە لیتوانیا، بێلاڕووس، لاتڤیا، فینلاند، نەرویج، ئیستۆنیا، پۆڵەندا، ئۆکرانیا، کازاخستان، کۆریای باکوور، مەنگۆلیا، چین، ئازەربایجان و جۆرجیا، کە ڕووبەری وشکانی ١٦٫٣٧٧٧٤٢ کیلۆمەتر چوارگۆشە و ٧٢٠ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە.
وڵاتی کەنەدا بە گەورەترین وڵاتی نیوەگۆی ڕۆژئاوا دادەنرێت، هەروەها بە دووەم گەورەترین وڵاتی جیهان دادەنرێت، ڕووبەری زەویەکەی نزیکەی ١٦٫٣٧٧٫٧٤٢ کیلۆمەتری چوارگۆشەیە، لە کاتێکدا ڕووبەری ئاوەکەی ٧٢٠ هەزار و ٥٠٠ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە، بەمەش کۆی ڕووبەری زەوییەکەی دەگاتە ٩٫٩٨٤٫٦٧٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە، لە ڕووی ڕووبەرەوە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە دوای ئەوەوە دێت کە ڕووبەرەکەی کۆی گشتی ٩٫٥٢٥٫٠٦٧ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە.
بچووکترین وڵاتی جیهانە
ویلایەتی ڤاتیکان بچوکترین وڵاتی جیهانە و ڕووبەرەکەی ٠٫٤٤ کیلۆمەتر چوارگۆشەیە و ژمارەی دانیشتووانەکەی تەنها ١٠٠٠ کەسە، بەپێی ئامارەکانی ساڵی ٢٠١٧، وڵاتێکی بچووکە و دەکەوێتە سنوورەکانی شاری ڕۆما، کە پایتەختی ئیتاڵیایە لە ئەوروپا، و درێژی سنوورە وشکانییەکانی تەنها ٣٫٤ کیلۆمەتر. دەوڵەتی ڤاتیکان دەکەوێتە سەر فەلاتی ڤاتیکان لە کەناری ڕاستی ڕووباری تیبەر، زمانەکانی ئیتاڵی و لاتینی و فەرەنسی و زمانەکانی دیکەی تێدا زاڵە، ئایینی فەرمی لە ویلایەتەکەدا ئایینی ڕۆمانی کاسۆلیکە.
گەورەترین وڵاتی جیهان لە ڕووی ژمارەی دانیشتوانەوە
وڵاتی چین بە گەورەترین وڵاتی جیهان دادەنرێت لە ڕووی ژمارەی دانیشتوانەوە، بەپێی دوایین ئاماری نەتەوە یەکگرتووەکان کە ١٨٫٤١٪ی دانیشتوانی جیهان پێکدەهێنن و تێکڕای تەمەن ٣٧٫٣ ساڵە.
ئەم وڵاتانەی خوارەوە پێنج وڵاتی گەورە نیشان دەدەن لە جیهاندا لە ڕووی ژمارەی دانیشتوانەوە
| ڕیزبەندی | وڵات | ژمارەی دانیشتووان بەپێی ئاماری ساڵی ٢٠١٩ | چڕی دانیشتووان |
| ١ | چین | ١٫٤٢٠٫٠٦٢٫٠٢٢ | ١٥٢ |
| ٢ | هیندستان | ١٫٣٦٨٫٧٣٧٫٥١٣ | ٤٦٠ |
| ٣ | ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا | ٣٢٩٫٠٩٣٫١١٠ | ٣٦ |
| ٤ | ئەندەنوسیا | ٢٦٩٫٥٣٦٫٤٨٢ | ١٤٩ |
| ٥ | بەڕازیل | ٢١٢٫٣٩٢٫٧١٧ | ٥٢ |
