ناوه‌ڕۆك
ناساندن
دەرکەوتنی زیپکەی سوور لەسەر جەستە لەگەڵ خوران، (بە عەرەبی: ظهور حبوب حمراء في الجسم مع حكة، بە ئینگلیزی: The appearance of red pills in the body with itching)، دەرکەوتنی کتوپڕی زیپکەی سوور لەسەر پێست لە ڕووی پزیشکییەوە بە لیرە ناسراوە و ئەم حاڵەتە بەزۆری هەستکردن بە خورانی لەگەڵدایە، ڕەنگە هەندێکجار هەستکردن بە سووتانەوەی لەگەڵدا بێت، ئەم پەڵەیە دەتوانێت لە ناوچە جیاوازەکانی جەستەدا دەربکەوێت، لەوانە دەموچاو، دەم، زمان، قوڕگ و گوێ، هەروەها زیپکە دەتوانێت سنووردار بێت لە ناوچەیەکدا یان بەسەر زیاتر لە ناوچەیەکی جەستەدا بڵاوببێتەوە،لیرک و پەڵە بەسەر دوو جۆردا دابەش دەبێت: زیپکە توندەکان کە بریتین لە زیپکە سوورەکان کە کەمتر لە شەش هەفتە دەمێنێتەوە، هەروەها کۆکە درێژخایەنەکان کە بە بەردەوامی یان بە شێوەیەکی پچڕپچڕ بۆ ماوەی زیاتر لە ٦ هەفتە دەردەکەون پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە ڕیشاڵی درێژخایەن لەوانەیە بێزارکەر بێت.
هۆکارەکانی دەرکەوتنی زیپکەی سوور لەگەڵ خوران
زیپکە سوورەکان کە لەگەڵ خوراندان لە جەستەدا دەردەکەون لە ئەنجامی دەردانی هیستامین لەلایەن کەڵە خانە لە چینەکانی پێستدا، کە دەبێتە هۆی دەرچوونی شلە لە خوێنبەرەکانی دەوروبەری و دەبێتە هۆی ئاوسانی پێست، بەزۆری لیرک و پەڵە توندەکان لە ئەنجامی کاردانەوەی هەستیاری زۆرەوەیە، لە کاتێکدا لیرک و پەڵە درێژخایەنەکان لەوانەیە ڕوون نەکرێنەوە یان لە ئەنجامی تێکچوونی بەرگری خۆکارەوە بێت. هەندێک لەو هۆکارە دیارانە دەخەینەڕوو کە دەبنە هۆی دەرکەوتنی زیپکەی سوور لەگەڵ خورانی:
- هەستیاری: لەوانە هەستیاری زۆر بە هەندێک دەرمان، ئاژەڵ، گەردیلە، جگە لە هەستیاری بە هەندێک جۆری خۆراک: وەک هەندێک جۆری میوە، شیر، هێلکە، گوێز، ماسی.
- هەوکردن: کە هەڵامەت و هەندێک جۆری هەوکردنی بەکتریا و کەڕوو دەگرێتەوە، پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە ئەم زیپکە سوورانە لە خۆیاندا درمی نین، واتا بە دەست لێدان لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر ناگوازرێتەوە.
- هۆکارە ژینگەییەکان: لەوانەیە زیپکەی سوور لەسەر جەستە دەربکەوێت لە ئەنجامی بەرکەوتن بە تیشکی خۆر و ئاو و پلەی گەرمی بەرز یان نزم.
- فشار: فشار لەسەر ناوچەیەکی پێست لەوانەیە ببێتە هۆی دەرکەوتنی پەڵەی پێست.
- هۆکارەکانی تر: وەک وەرزشکردن، فشاری دەروونی، بەرکەوتن بە هەندێک مادەی کیمیایی، جگە لە خورانی بەردەوامی پێست.
چارەسەری زیپکەی سوور لەگەڵ خوران
دوورکەوتنەوە لەو هۆکارانەی کە دەبنە هۆی دەرکەوتنی لیرک و پەڵە یەکەم و باشترین هەنگاوە لە چارەسەرکردندا جگە لەوەش چەندین چارەسەری دەرمانی و نا دەرمانی هەیە کە ڕەنگە یارمەتیدەر بن بۆ کەمکردنەوەی، چارەسەری زیپکە سوورەکان ئامانجی کەمکردنەوەی ئەو نیشانانەیە کە پەیوەندییان پێوە هەیە تا کێشەکە نامێنێت، وەک چۆن لیرک و پەڵە بەزۆری دوای ماوەیەک بە تەنها نامێنێت.
چارەسەر بە دەرمان
بەزۆری مرۆڤ دەچێتە لای پزیشکی پسپۆڕ بۆ چارەسەرکردنی حاڵەتی زیپکەی سوور کە خورانی لەگەڵدایە، لەوێ پزیشک پشکنینی پێویست بۆ دەستنیشانکردنی نەخۆشیەکە ئەنجام دەدات، پاشان چارەسەری پێویست دەدات، هەروەها پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە هەندێک دەرمان هەیە کە دەتوانرێت بەکاریبهێنرێت بۆ پێست بە شێوەیەکی ناوخۆیی، وەک ئەو کرێمانەی کە کاردەکەن بۆ بێهێزکردنی کۆتایی دەمارەکان و نەهێشتنی خوران لە خوارەوە لێدوانێک لە دیارترین چارەسەرە کاریگەرەکان دەخەینەڕوو کە لە چارەسەرکردنی حاڵەتەکانی زیپکەی سووردا بەکاردەهێنرێن کە هەستکردن بە خورانی لەگەڵدایە.
- دژە هیستامین: دژە هیستامین بەزۆری لە حاڵەتەکانی لیرک و پەڵە بەکاردەهێنرێت بۆ نەهێشتنی خوران و پەڵەی کە لە ئەنجامی زیپکە دروست دەبێت، بەکارهێنانی هەندێک جۆری دەرمانی دژە هیستامین لەوانەیە ببێتە هۆی خەواڵوویی وەک کاریگەری لاوەکی، ئەمەش پێویستی بە خواردنی پێش خەوتن هەیە، بەڵام ڕەنگە هەندێک جۆری ئەم دەرمانە بەردەست نەبنە هۆی ئەم نیشانەیە: نموونەی دەرمانی وەک لۆراتیدین و فێکسۆفێنادین.
- کۆرتیزۆل: لە هەندێک حاڵەتی سەختی زیپکە، لەوانەیە پزیشک پێشنیاری خواردنی کۆرتیزۆل کە بە ڕێگای دەم بخورێت، وەک: پرێدنیسۆن، بەڵام ئەم جۆرە چارەسەرە تەنها بۆ ماوەیەکی دیاریکراو بەکاردێت، ئەمەش لەبەر ئەوەیە کە ڕەنگە مەترسی دروست بکات کاتێک بۆ ماوەیەکی درێژخایەن بەکاردەهێنرێت.
- دەرمانی دژە زیندەیی: ئەو کەسەی تووشی نەخۆشی لیرک و پەڵە بووە، ڕەنگە پێشنیار بکرێت هەندێک جۆری دژە زیندەیی بخوات.
- ئیپینفرین: لەوانەیە نەخۆش پێویستی بە دەرزی ئیپینفرین هەبێت ئەگەر ئەو هەستیاری زۆرەی کە دەبێتە هۆی پەڵەی پێستیش ببێتە هۆی ئاوسانی زمان و لێو، ئەمە جگە لە کێشەی هەناسەدان، ئەمەش بۆ ڕێگریکردنە لە دروستبوونی نیشانەکانی هەستیاری.
- چارەسەری ناوەوە: لەوانە ئەو کرێمانەی کە کۆرتیزۆنیان تێدایە، جگە لە چارەسەرەکانی تر: وەک کافۆر، مێنتۆڵ، دیفینهایدرامین، پرامۆکسین.
- چارەسەرەکانی تر: وەک مۆنتیلوکاست، چارەسەری تیشکی سەروو بنەوشەیی، بەرگری سەرکوتکەر، دژە خەمۆکی سێ جار، دەرمانی دژە خەمۆکی سێ خولیی.
چارەسەر لە ماڵەوە
بەگشتی، زیپکە سوور و خورانەکان کە لەسەر پێست دەردەکەون لەوانەیە کاریگەری لەسەر توانای کەسی تووشبوو هەبێت بۆ خەوتن و کارکردن و ئەنجامدانی چالاکییەکانی ڕۆژانەی، هەروەها ڕەنگە لیرک و پەڵە درێژخایەنەکان بۆ چەند مانگ و ساڵێک بمێنێتەوە بەبێ ئەوەی نەمێنێت. هەندێک لەو ئامۆژگارییانە دەخەینەڕوو کە دەتوانن یارمەتیدەر بن لە خۆپاراستن و کەمکردنەوەی لیرک و پەڵە:
- جل و بەرگی شل و سووک لەبەر بکە.
- دوور بکەوەرەوە لە خوورانی پێست.
- بەکارهێنانی سابوون بۆ پێستی هەستیار.
- نەهێشتنی خورانی شوێنەکە بە خۆشۆردن و دانانی شتێکی سارد.
- بەدواداچوون بۆ خورانی لەناکاو و ئەوەی پێشیان بووە، بۆ ئەوەی هەوڵبدەیت ئەو هۆکارانە دەستنیشان بکەیت کە دەبنە هۆی دەرکەوتنی زیپکە و دواتر دوورکەوتنەوە لێیان.
- بەر لە دەرچوون لە ماڵەوە بەردەوام دژەخۆر بەکاربهێنە.
- دوور بکەوەرەوە لە فشاری دەروونی و پشوو بدە.
