تفەنگی بڕنەو ( brno )

پێشەکی

تفەنگی Brno، کە لە ناو کوردا بە "بڕنەو" ناسراوە، یەکێکە لەو چەکانەی کە کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر کەلتووری چەکداری و کۆمەڵایەتی کورد هەبووە.

مێژووی تفەنگی Brno و ناوەکەی

تفەنگی Brno لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا لە شاری بڕنۆی چیکۆسلۆڤاکیای پێشوو (ئێستا کۆماری چیک) بەرهەم هێنرا. ناوی تفەنگەکە لە ناوی شارەکەوە وەرگیراوە. کارگەی Zbrojovka Brno، کە لە ساڵی 1918 دامەزرا، بەرپرسیار بوو لە بەرهەمهێنانی ئەم تفەنگە. سەرەتا، ئەم تفەنگە بۆ مەبەستی سەربازی و دواتر بۆ ڕاو بەرهەم هێنرا.

کارایی و توانای تفەنگەکە

تفەنگی Brno بە کارایی و وردی بەرزی ناسراوە. ئەم تفەنگە نیوە ئۆتۆماتیکییە، واتا بۆ هەر تەقەیەک پێویستە پەلەپیتکە بکێشرێت. زۆربەی مۆدێلەکانی فیشەکی 7.62x39mm بەکاردێنن، کە هەمان فیشەکی کڵاشینکۆفە. ئەمەش وای کردووە کە لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست زۆر بەکاربێت، چونکە فیشەکەکەی بە ئاسانی دەست دەکەوێت.

بڕنەو بە سووکی و ئاسانی بەکارهێنانی ناسراوە. قەبارەی بچووکتر و کێشی کەمتری لە چاو چەکە سەربازییەکانی تر هەیە، کە ئەمەش دەیکاتە هەڵبژاردەیەکی باش بۆ ڕاو و بەکارهێنانی درێژخایەن. مەودای کاریگەری ئەم تفەنگە دەگاتە نزیکەی 400-500 مەتر، کە بۆ زۆربەی مەبەستەکانی ڕاو و تەنانەت شەڕی پارتیزانی گونجاوە.

مۆدێل و وەشانەکانی بڕنەو

بە درێژایی ساڵان، چەندین مۆدێل و وەشانی جیاوازی تفەنگی Brno بەرهەم هێنراون. گرنگترینیان بریتین لە:

1. Vz. 98/22: ئەمە یەکەم مۆدێلی Brno بوو. لە ساڵی 1922 دا دەرچوو و لەسەر بنەمای مۆسەری ئەڵمانی 98 دروستکرا. ئەمە وەکو سەرەتایەک بوو بۆ مۆدێلەکانی دواتر.

2. Vz. 23: ئەمە پێشکەوتنێک بوو لە Vz. 98/22. لە ساڵی 1923 دا بەرهەمهێنرا و هەندێک باشکردنی تێدا کرا.

3. Vz. 24: ئەمە بەناوبانگترین و بڵاوترین مۆدێلی Brno یە کە لە ساڵی 1924 دا دەرچوو. ئەمەیە کە لە وێنەکەدا دەبینرێت و بە بەرفراوانی لە جیهاندا بەکارهات.

بڕنەو لە کوردستان

تفەنگی بڕنەو لە ساڵانی 1960 و 1970دا گەیشتە کوردستان و بە خێرایی بوو بە یەکێک لە خۆشەویستترین چەکەکان. لەو سەردەمەدا، بزووتنەوەی ئازادیخوازی کورد لە چەند وڵاتی ناوچەکەدا لە ئارادا بوو، و بڕنەو بوو بە یەکێک لەو چەکانەی کە پێشمەرگە و شۆڕشگێڕانی کورد بەکاریان دەهێنا.

سووکی و کارایی بڕنەو وای کرد کە بۆ شەڕی شاخ و گەریلایی زۆر گونجاو بێت. هەروەها، بەهۆی بەکارهێنانی هەمان فیشەکی کڵاشینکۆف، دابینکردنی فیشەک بۆ بڕنەو ئاسان بوو. ئەمە وای کرد کە بڕنەو ببێتە بەشێکی گرنگ لە چەکخانەی هێزە کوردییەکان.

 ناوبانگی بڕنەو لە ناو کورد

بڕنەو تەنها چەکێک نەبوو لە ناو کوردا، بەڵکو بوو بە بەشێک لە کەلتوور و فۆلکلۆری کوردی. لە زۆر گۆرانی و داستانی کوردیدا ناوی بڕنەو هاتووە و بووە بە سیمبولی ئازایەتی و بەرخۆدان. تەنانەت لە زمانی ڕۆژانەی کوردیشدا، وشەی "بڕنەو" بەکاردێت بۆ کەسێکی نەبەرد و ئازا