ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
فیزیای ناوکی یەکێکە لە گرنگترین لقەکانی زانستی فیزیا کە لێکۆڵینەوە لە پێکهاتە و دینامیکی ناوکی ئەتۆم دەکات. ئەم بوارە زانستییە کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر تەکنەلۆژیا و کۆمەڵگا هەبووە، لە بەرهەمهێنانی وزەوە بگرە تا چارەسەری نەخۆشییەکان.
بنەماکانی فیزیای ناوکی
پێکهاتەی ناوکی ئەتۆم
ناوکی ئەتۆم لە پرۆتۆن و نیوترۆن پێکهاتووە. پرۆتۆنەکان بارگەی ئەرێنییان هەیە، لە کاتێکدا نیوترۆنەکان بێلایەنن. ژمارەی پرۆتۆنەکان لە ناوکدا جۆری توخمەکە دیاری دەکات.
هێزی ناوکی
هێزی ناوکی بەهێز، کە بە هێزی بەهێزیش ناسراوە، پرۆتۆن و نیوترۆنەکان پێکەوە دەبەستێتەوە. ئەم هێزە زۆر بەهێزە بەڵام تەنها لە مەودایەکی زۆر کورتدا کاریگەر دەبێت.
تێکشکانی ڕادیۆئەکتیڤی
هەندێک ناوک ناسەقامگیرن و بە تێپەڕبوونی کات تێک دەشکێن، کە پێی دەوترێت تێکشکانی ڕادیۆئەکتیڤی. ئەمە دەبێتە هۆی دەرکردنی وزە و گەردیلە جیاوازەکان.
لێکدان و کەرتبوونی ناوکی
لێکدانی ناوکی کاتێک ڕوودەدات کە دوو ناوکی سووک پێکەوە دەلکێن و ناوکێکی قورستر دروست دەکەن. کەرتبوونی ناوکی کاتێک ڕوودەدات کە ناوکێکی قورس دەکەرتێت بۆ دوو ناوکی سووکتر. هەردوو پرۆسەکە بڕێکی زۆر وزە دەردەکەن.
کاریگەرییەکانی فیزیای ناوکی
بەرهەمهێنانی وزە
وێستگەکانی وزەی ناوکی لە کەرتبوونی ناوکی کەڵک وەردەگرن بۆ بەرهەمهێنانی کارەبا. ئەمە سەرچاوەیەکی گرنگی وزەیە کە گازە گەرمەکان دەرناکات، بەڵام پرسی چۆنیەتی لەناوبردنی پاشماوە ڕادیۆئەکتیڤەکان هێشتا ئاڵنگارییەکی گەورەیە.
پزیشکی ناوکی
تەکنیکە ناوکییەکان بۆ دۆزینەوە و چارەسەری نەخۆشییەکان بەکاردەهێنرێن. وێنەگرتنی PET و چارەسەری ڕادیۆئەکتیڤی نموونەی بەرچاوی بەکارهێنانی فیزیای ناوکین لە بواری پزیشکیدا.
شیکردنەوەی ماددەکان
تەکنیکە ناوکییەکان وەک تەمەندۆزی کاربۆن-١٤ بۆ دیاریکردنی تەمەنی نموونە ئارکیۆلۆجی و جیۆلۆجییەکان بەکاردەهێنرێن.
پیشەسازی
تەکنیکە ناوکییەکان لە پیشەسازیدا بۆ پشکنینی کوالێتی و چاودێریکردنی پرۆسەکان بەکاردەهێنرێن.
چەکی ناوکی
بەداخەوە، زانستی ناوکی بۆ دروستکردنی چەکی کاولکاریش بەکارهاتووە، کە هەڕەشەیەکی گەورەیە بۆ سەر ئاشتی جیهانی.
ئاڵنگارییەکان و داهاتوو
پاشماوەی ڕادیۆئەکتیڤ
چارەسەرکردن و لەناوبردنی پاشماوە ڕادیۆئەکتیڤەکان هێشتا کێشەیەکی گەورەیە کە پێویستی بە چارەسەری درێژخایەن هەیە.
سەلامەتی
ڕووداوەکانی وەک چێرنۆبڵ و فوکوشیما گرنگی سەلامەتی لە دامەزراوە ناوکییەکان دەردەخەن.
بڵاوبوونەوەی ناوکی
کۆنترۆڵکردنی بڵاوبوونەوەی تەکنەلۆژیای ناوکی بۆ مەبەستی سەربازی ئاڵنگارییەکی نێودەوڵەتییە.
لێکدانی ناوکی
توێژینەوە لەسەر لێکدانی ناوکی وەک سەرچاوەیەکی پاک و بێکۆتایی وزە بەردەوامە، بەڵام هێشتا ئاڵنگاری تەکنیکی زۆری لەبەردەمدایە.
دەرەنجام
فیزیای ناوکی بوارێکی زانستییە کە کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر کۆمەڵگای مرۆڤایەتی هەبووە. لە لایەکەوە، دەرفەتی نوێی بۆ بەرهەمهێنانی وزە، چارەسەری نەخۆشی و لێکۆڵینەوەی زانستی ڕەخساندووە. لە لایەکی ترەوە، ئاڵنگاری وەک مەترسی چەکی ناوکی و کێشەی پاشماوە ڕادیۆئەکتیڤەکان دروست کردووە. داهاتووی ئەم بوارە پشت بە توانای مرۆڤایەتی دەبەستێت بۆ بەکارهێنانی ئەم زانستە بە شێوەیەکی بەرپرسیارانە و دۆزینەوەی چارەسەر بۆ ئاڵنگارییە هەنووکەییەکان.
