ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
ئۆپتیک یان زانستی ڕووناکی یەکێکە لە لقە گرنگەکانی فیزیا کە تایبەتە بە لێکۆڵینەوە لە سروشت و ڕەفتاری ڕووناکی. ئەم زانستە کاریگەرییەکی گەورەی هەیە لەسەر ژیانی ڕۆژانەمان و بەشێکی گرنگە لە تەکنەلۆژیای نوێ.
پێناسە و مێژووی ئۆپتیک
ئۆپتیک بریتییە لە لێکۆڵینەوە لە سروشت و ڕەفتاری ڕووناکی و چۆنیەتی کارلێکی لەگەڵ ماددەدا. ئەم زانستە مێژوویەکی دێرینی هەیە کە دەگەڕێتەوە بۆ سەردەمی یۆنانی کۆن. زانایانی وەک ئیبن هەیسەم لە سەدەکانی ناوەڕاست ڕۆڵێکی گرنگیان هەبووە لە پێشخستنی ئەم بوارەدا. لە سەدەی حەڤدەهەمدا نیوتن توانی تیشکی سپی بکاتە چەند ڕەنگێک و ئەمەش وەرچەرخانێکی گەورە بوو لە تێگەیشتنمان بۆ سروشتی ڕووناکی.
بنەماکانی ئۆپتیک
ئۆپتیک لەسەر چەند بنەمایەکی سەرەکی دامەزراوە. یەکەم ڕووناکی وەک شەپۆل دەجووڵێتەوە. دووەم ڕووناکی دەتوانێت بشکێتەوە کاتێک لە ڕوویەک دەدات. سێیەم ڕووناکی دەتوانێت لاربێتەوە کاتێک لە نێوەندێکەوە دەچێتە نێوەندێکی تر. چوارەم ڕووناکی دەتوانێت هەڵبمژرێت یان بڵاوبکرێتەوە لەلایەن ماددەوە. ئەم بنەمایانە بنچینەی تێگەیشتنی ئێمەن بۆ چۆنیەتی ڕەفتاری ڕووناکی لە جیهانی دەوروبەرماندا.
جۆرەکانی ئۆپتیک
ئۆپتیک چەند لقێکی سەرەکی هەیە. ئۆپتیکی ئەندازیاری باس لە چۆنیەتی گواستنەوەی ڕووناکی بە هێڵی ڕاست دەکات. ئۆپتیکی فیزیکی لێکۆڵینەوە لە سروشتی شەپۆلی ڕووناکی دەکات. ئۆپتیکی کوانتەمی باس لە کارلێکی نێوان ڕووناکی و ماددە لەسەر ئاستی زۆر بچووک دەکات. هەروەها ئۆپتیکی نالێنییەری هەیە کە باس لە ڕەفتاری ڕووناکی لە بارودۆخە تایبەتەکاندا دەکات. هەر یەک لەم لقانە گرنگی تایبەتی خۆی هەیە لە تێگەیشتن و بەکارهێنانی ڕووناکیدا.
کاریگەری و بەکارهێنانەکانی ئۆپتیک
ئۆپتیک کاریگەرییەکی گەورەی هەیە لەسەر ژیانی ڕۆژانەمان. چاویلکە و لێنزی چاو بەرهەمی تێگەیشتنی ئێمەن لە یاساکانی ئۆپتیک. تەلەسکۆپ و مایکرۆسکۆپ یارمەتیمان دەدەن جیهانی زۆر دوور و زۆر بچووک ببینین. فایبەری ئۆپتیکی بووەتە هۆی شۆڕشێک لە بواری پەیوەندییەکاندا. لە پزیشکیدا لەیزەر بەکاردێت بۆ چارەسەری چەندین نەخۆشی. لە تەکنەلۆژیای نوێدا سێنسەرە ئۆپتیکییەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەبینن لە ئۆتۆمبێلی خۆڕێو و سیستەمەکانی ئاسایشدا.
داهاتووی ئۆپتیک
داهاتووی ئۆپتیک زۆر گەشە. لێکۆڵینەوەکان بەردەوامن بۆ بەکارهێنانی ئۆپتیک لە کۆمپیوتەری کوانتەمیدا کە دەتوانێت شۆڕشێک لە بواری ژمێریاریدا بکات. هەروەها کار لەسەر نانۆ ئۆپتیک دەکرێت کە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە دروستکردنی ئامێری زۆر وردتر. لە بواری پزیشکیدا چاوەڕوان دەکرێت ئۆپتیک ڕۆڵێکی گەورەتر ببینێت لە دۆزینەوە و چارەسەری نەخۆشییەکاندا. هەروەها لە بواری وزەدا کار لەسەر باشترکردنی خانەی ڕۆژی دەکرێت بە سوود وەرگرتن لە یاساکانی ئۆپتیک.
کۆتایی
لە کۆتاییدا دەتوانین بڵێین ئۆپتیک یەکێکە لە گرنگترین لقەکانی زانست کە کاریگەرییەکی ڕاستەوخۆی هەیە لەسەر ژیانی ڕۆژانەمان. لە چاویلکەوە بۆ ئینتەرنێتی خێرا هەموویان بەرهەمی تێگەیشتنی ئێمەن لە یاساکانی ئۆپتیک. وە لە داهاتوودا چاوەڕوان دەکرێت ئەم زنستە ڕۆڵێکی گەورەتر ببینێت لە چارەسەرکردنی کێشەکانی مرۆڤایەتی و پێشخستنی تەکنەلۆژیا. بۆیە گرنگە بایەخ بە خوێندن و لێکۆڵینەوە لەم بوارە بدرێت بۆ ئەوەی بتوانین سوودی زیاتری لێ وەربگرین.
