ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
کیسەڵی دەریایی یەکێکە لە سەرنجڕاکێشترین گیانلەبەرەکانی ژێر ئاو. ئەم گیانلەبەرە سەیرە بە ملیۆنەها ساڵە لەسەر زەوی دەژی و بەشێکی گرنگە لە ژینگەی دەریاکان. کیسەڵی دەریایی لە خێزانی ئاژەڵە خشۆکەکانە و خزمایەتی لەگەڵ کیسەڵی وشکانیدا هەیە. بەڵام ژیانی ئەوان زۆر جیاوازە لە هاوڕەگەزەکانیان لەسەر وشکانی.
جۆرەکانی کیسەڵی دەریایی
جۆرەکانی کیسەڵی دەریایی زۆرن و هەر یەکەیان تایبەتمەندی خۆی هەیە. هەندێک لە جۆرە باوەکانی کیسەڵی دەریایی بریتین لە کیسەڵی سەوز، کیسەڵی لووتکەدار، کیسەڵی زەبەلاح و کیسەڵی چەرمی. هەر جۆرێک قەبارە و ڕەنگی جیاوازی هەیە و لە شوێنی جیاواز دەژی.
شێوەی کیسەڵی دەریایی
جەستە و شێوەی کیسەڵی دەریایی زۆر سەرنجڕاکێشە. ئەوان قاپۆغێکی بەهێزیان هەیە کە پارێزگارییان لێدەکات. ئەم قاپۆغە لە دوو بەش پێکهاتووە: بەشی سەرەوە کە پێی دەوترێت قەڵغان و بەشی خوارەوە کە پێی دەوترێت سک. قاپۆغەکە لە ئێسک و کەڤر دروستبووە و زۆر بەهێزە. کیسەڵی دەریایی چوار پەلی هەیە کە وەک سەوڵ بەکاریان دەهێنێت بۆ مەلەکردن لە ئاودا. سەری کیسەڵی دەریایی بچووکە بە بەراورد لەگەڵ جەستەی و لووتێکی تیژی هەیە.
ژینگەی کیسەڵی دەریایی
ژینگە و نیشتەجێبوونی کیسەڵی دەریایی زۆربەی کات لە دەریا و زەریاکاندایە. هەندێک جۆری کیسەڵی دەریایی لە ئاوی کەنار دەژین و هەندێکی تریان لە قوڵایی دەریاکاندا. زۆربەیان حەز لە ئاوی گەرم دەکەن و لە ناوچە کەمەرەییەکاندا دەژین. بەڵام هەندێک جۆریان لە ئاوی ساردیش دەژین. کیسەڵی دەریایی دەتوانێت بۆ ماوەیەکی زۆر لە ژێر ئاودا بمێنێتەوە و هەناسە هەڵنەمژێت.
خۆراکی کیسەڵی دەریایی
خۆراک و ڕاوکردنی کیسەڵی دەریایی بەپێی جۆرەکەی دەگۆڕێت. هەندێکیان گیاخۆرن و خۆراکیان بریتییە لە گژوگیای دەریایی. هەندێکی تریان گۆشتخۆرن و ماسی و نەرمەڵە دەخۆن. هەندێکیشیان هەمەخۆرن و هەموو جۆرە خۆراکێک دەخۆن. کیسەڵی دەریایی زۆر بە هێواشی دەجووڵێت بەڵام کاتێک دەیەوێت ڕاو بکات دەتوانێت بە خێرایی بجووڵێت.
ئاستی ژیری کیسەڵی دەریایی
هەڵسوکەوت و ژیری کیسەڵی دەریایی سەرسوڕهێنەرە. ئەوان دەتوانن ڕێگای دوور و درێژ ببڕن و بگەڕێنەوە بۆ ئەو شوێنەی لێی لەدایک بوون. هەروەها دەتوانن مەودای دوور ببینن و بۆن بکەن. کیسەڵی دەریایی هەستی بەهێزی هەیە بۆ ناسینەوەی موگناتیسی زەوی و بەم شێوەیە ڕێگای خۆی دەدۆزێتەوە.
زاوزێ و گەشەکردن
زاوزێ و گەشەکردنی کیسەڵی دەریایی پرۆسەیەکی سەیرە. مێیەکان دێنە سەر وشکانی بۆ ئەوەی هێلکە دابنێن. ئەوان چاڵێک هەڵدەکەنن و هێلکەکانیان تێدا دادەنێن و دایدەپۆشن. دواتر دەگەڕێنەوە بۆ دەریا. هێلکەکان لەژێر خۆڵدا گەرم دەبن و دوای چەند مانگێک دەتروکێن. بێچووەکان ڕاستەوخۆ دەچنە ناو ئاوەوە. زۆربەیان لەلایەن دوژمنەکانیانەوە دەخورێن و تەنها ژمارەیەکی کەمیان دەگەنە تەمەنی پێگەیشتن.
هەڕەشەی لەناوچوون
کیسەڵی دەریایی ڕووبەڕووی چەندین مەترسی دەبێتەوە. یەکێک لە گەورەترین مەترسییەکان ڕاوکردنیانە لەلایەن مرۆڤەوە. خەڵکی گۆشت و هێلکەی کیسەڵی دەریایی دەخۆن و قاپۆغەکەیان بۆ دروستکردنی کەلوپەل بەکاردەهێنن. هەروەها پیسبوونی دەریاکان و گۆڕانی کەشوهەوا کاریگەری خراپی لەسەر ژیانی کیسەڵی دەریایی هەیە. بۆیە زۆربەی جۆرەکانی کیسەڵی دەریایی لە لیستی ئاژەڵە مەترسیدارەکاندان و پێویستیان بە پاراستن هەیە.
کۆتایی
لە کۆتاییدا، کیسەڵی دەریایی گیانلەبەرێکی زۆر سەرنجڕاکێش و گرنگە. ئەوان بەشێکی گرنگن لە ژینگەی دەریاکان و پێویستە پارێزگارییان لێ بکرێت. هیوادارین لە داهاتوودا ژمارەی کیسەڵی دەریایی زیاد بکات و بتوانین زیاتر لەم گیانلەبەرە سەیرە فێربین.
