ناوه‌ڕۆك
ناساندن
مانگی ڕەمەزان (بە ئینگلیزی: Ramadan، بە عەرەبی: رمضان) نۆهەم مانگی ساڵی کۆچییە، پیرۆزترین مانگە لای موسوڵمانان، کە موسوڵمانان لەلایەن خواوە فەرمانیان پێکراوە تێیدا بەڕۆژووبن، زانایان بۆچوونیان دەربارەی چەندین ڕەفتار هەیە کە پێویستە لێی دوور بین بەتایبەتی لە مانگی ڕەمەزاندا، چونکە زۆربەیان هۆکاری ئاکار و ڕەفتاری ترن.
دیارترین ئەو شتانەی پێویستە لە مانگی ڕەمەزاندا لێی دوور بکەوینەوە
ئەو شتانەی کە پێویستە موسوڵمانان لە مانگی ڕەمەزاندا خۆیانی لێ بەدوور بگرن (بە ئینگلیزی: Things Muslims should avoid during Ramadan) لە کاتێکدا ئیسلام بانگەشەی ئەوە دەکات کە هەموو موسڵمانێک دەبێت لە ژیانی ڕۆژانەیدا خۆی لەم کارانە خۆی بەدوور بگرێت، بەڵام خۆبەدوورگرتنی تەواو لە مانگی ڕەمەزاندا زیاتر دەردەکەوێت چونکە بەشداریکردن لە هەریەکێکیان ڕەنگە هۆکاری پوچەڵکردنەوەی ڕۆژوو بێت.
کۆنتڕۆڵی نیگاکانت بکە: پاکی دەروون و ڕۆح لە مانگی ڕەمەزاندا و لە کاتی بەڕۆژووبووندا زۆر گرنگ و پێویستە، شێوازی سەیرکردنت بۆ ڕەگەزی بەرانبەر لەم مانگەدا گرنگی تەواوی هەیە، تا دەتوانیت پێویستە چاوەکانت لە سەیرکردن بپارێزیت چونکە دەکرێت ببێتە تاوان و سەرپێچی زنجیرەیی و بەو هۆکارەوە تووشی سەرپێچی تر ببیت، لە ئەنجامدا ببێتە هۆی پووچەڵبوونەوەی ڕۆژووەکەت، هەم لە ژیانی ئاساییدا و هەم لە مانگی ڕەمەزاندا ڕێگەپێدراو نییە، پێویستە بە ئاگادارییش ئینتەرنێت و تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان بەکاربهێنین چونکە تەنها نیگای ڕاستەوخۆ بۆ کەسەکان بەس نییە و پێویستە بە هەموو جۆرێک چاوەکان پارێزراو بن.
لە زیادەڕۆییکردن لە خواردن دوور بکەوەرەوە: ڕۆژووگرتن دەبێتە هۆی برسییەتی زۆر ئەمەش دەکرێت لە کۆتاییدا و لە کاتی ڕۆژووشکاندندا ببێتە هۆی زیادەڕۆییکردن لە خواردن. چونکە زۆرخۆری دەبێتە هۆی تەمەڵی و بێهێزی.
لە تەمەڵی دوور بکەوەرەوە و ناچالاک مەبە: ناکرێت موسوڵمانان بەدرێژایی ڕۆژ بێ وزە و ناچالاک بن لەبەر ئەوەی بەڕۆژوون، لە مانگی ڕەمەزانیشدا ناکرێت تەمەڵی بکەیت، چونکە ڕۆژوو هیچ بیانوویەک نییە بۆ ئەوەی بێ بەرهەم و ناچالاک بیت.
دوور بکەوەرەوە لە کاتبەسەربردنی بێسوود و بێ بەرهەم: ئیسلام جەخت لە چالاکبوون لە مانگی ڕەمەزاندا دەکاتەوە و هانی تێوەگلان لە چالاکییە بێ بنەما و بێ بەرهەمەکان نادات. لە موسوڵمانان چاوەڕوان دەکرێت زۆرترین بەشداریکردن و چالاکییەکانیان بۆ پەرستش بێت و لە چالاکی دنیایی دوور بکەونەوە و سنوورداری بکەن.
ڕق و کینە هەڵمەگرە: ئیسلام ئایینێکی ئاشتییە، دەبێت موسوڵمانان لەگەڵ کەسانێک ئاشت ببنەوە کە کینەیان بەرانبەری هەیە، نەک تەنها لە ڕەمەزان بەڵام دەکرێت ڕەمەزان و جەژنی ڕەمەزان هۆکارێک بن بۆ دەستپێشخەریکردن. ڕەمەزان مانگی لێبوردنە لێبوردەبە و داوای لێبوردن لە خوا بکە.
دوورکەوتنەوە لە کۆمەڵایەتیبوونی زۆر: زۆربوونی بەکارهێنانی ئینتەرنێت و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان گۆڕانکاری بەسەر چۆنیەتی ژیانی مرۆڤەکاندا هێناوە. زۆرێک لە خەڵکی بە تایبەتی گەنجان، کاتژمێرێکی زۆر لە ئینتەرنێتدا بەسەر دەبەن و بەشداری گفتوگۆی بێسوود دەکەن، دەکرێت ئینتەرنێت بۆ هۆکاری بەسوودتر و بەرهەمدارتر بەکاربهێنیت. بەتایبەتی ڕەمەزان دەبێت کاتێک بێت بۆ بیرکردنەوەیەکی هۆشیارانە و پەرستشێکی زۆر.
دوور کەوتنەوە لە خەوی زۆر: لە کاتێکدا خەوتن لە کاتی ڕۆژوودا ئاساییە، بەڵام موسوڵمانان فەرمانیان پێکراوە کە بەشێکی بەرچاوی مانگەکە بە نوێژ، پەرستش و قورئان خوێندن بە شەو و ڕۆژ بەسەر ببەن، بەڵام خەوی زۆر دەبێتە هۆی کەمکردنەوەی ئەم چالاکییانە.
جگەرە مەکێشە: جگەرەکێشان ڕێگەپێدراو نییە بەتایبەتی لە مانگی ڕەمەزاندا، چونکە دەکرێت ڕێگە بە گەردیلەکانی دووکەڵ بدات بچنە ناو قورگەوە بەمەش دەبێتە هۆی پوچەڵبوونەوەی ڕۆژووەکەت. هەرچەندە هەندێک بیروڕا هەیە دەربارەی کە جگەرەکێشان بەگشتی ڕێگەپێنەدراوە چونکە زیان بە جەستە دەگەیەنێت، بەڵام لە قورئاندا بە تایبەتی باس نەکراوە. لە
خواردنەوە کحوولییەکان دوور بکەوەرەوە: خواردنەوە کحوولییەکان لە ئیسلامدا لە هیچ کاتێکدا ڕێگەپێدراو نییە.
دوورکەوتنەوە لە گفتوگۆی ڕێپێنەدراو و هەستبزوێنەر: گفتوگۆی ڕێپێنەدراو و هەستبزوێنەر بەهۆی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان و تێکەڵاوی زۆرەوە باو و ئاسان بووە، موسوڵمانان پێویستە هەم لە مانگی ڕەمەزان و هەم لە ژیانی ئاساییدا لە گفتوگۆ و کرداری ناپەسەند و بێ ڕەوشتی دوور بکەونەوە و بە ڕەوشت بەرزی بمێننەوە.
