ناوه‌ڕۆك
ناساندن
تێکچوونی گوێچکە بەهۆی ژاوەژاوی زۆرەوە (بە عەرەبی: تلف الأذن بسبب الضوضاء الزائدة، بە ئینگلیزی: Ear damage due to excessive noise)، هەبوونی ژاوەژاو و بەرکەوتنی بەردەوام بە دەنگی بەرز دەبێتە هۆی تێکچوونی درێژخایەنی بیستن، هەروەها بەرزی دەنگ بە دەسیبڵ (dB) دەپێورێت، هەروەها ئەو ژاوەژاوەی کە گوێی مرۆڤ هەستی پێدەکات بە dB(A) دەپێورێت. ئەم پێوەرە لە نێوان 0 dB(A) و 180 dB(A)دایە، کە نوێنەرایەتی نزمترین دەنگ دەکات کە گوێی مرۆڤ دەتوانێت دەستنیشان بکات بۆ بەرزترین دەنگ وەک دەنگی تەقینەوەی موشەکێک.
هەروەها گرنگە ئەوە بزانین کە دەسیبڵەکان لۆگاریتمیکن، واتە ئەگەر ئاستی dB بە ڕێژەی ١٠ بەرزبێتەوە، دەنگی بەرزی دەنگەکە دە هێندە بەرز دەبێتەوە، ئەمەش ئەگەری زیانگەیاندن بە بیستن زیاتر دەبێت. هەستیاری هەر کەسێک بە دەنگ جیاوازە. بەگشتی توندی دەنگ زیاتر لە 80 dB(A) دەتوانێت ببێتە هۆی تێکچوونی بیستن، وەک یاسایەک کاتێک دەبێت دەنگت بەرز بکەیتەوە بۆ ئەوەی لە ژینگەیەکی ژاوەژاودا ببیسترێت، ئاستی ژاوەژاوی پاشبنەما 80 dB(A) یان زیاترە.
دەنگی بەرز چەند بێت کە دەتوانێت زیان بە گوێ بگەیەنێت؟
سێ هۆکاری سەرەکی هەن کە کاریگەرییان لەسەر ئەگەری دەنگێک هەیە کە ببێتە هۆی تێکچوونی بیستن:
١- ئاستی دەسیبڵ: دەنگەکە چەندە بەرزە
٢- دووری: چەندە لە سەرچاوەی دەنگەکە نزیکیت
٣- کات: ئەو ماوەیەی کە بەر دەنگەکەت دەکەوێت
بەرکەوتن بە ژاوەژاو یان دەنگی زۆر بەرز تەنانەت بۆ ماوەیەکی کورت، وەک لە تەقینەوە یان تەقەی دەمانچە، دەتوانێت ببێتە هۆی تێکچوونی خێرا و تەنانەت هەمیشەیی بیستن. بەڵام بەزۆری لەدەستدانی بیستن زیاتر لە ئەنجامی ئەو دەنگانە دەبێت کە بەو دەنگانە بەرز نین بەڵام بۆ ماوەیەکی زۆر دووبارە و سێبارە بەرکەوتوو دەبیت. هەندێک نموونە کە چۆن دەنگی بەرز دەتوانێت زیان بە گوێچکە بگەیەنێت بریتین لە:
- گوێگرتن لە مۆسیقای بەرز لە ڕێگەی هێدفۆنەوە یان ئامادە بوونت لە کۆنسێرتێکدا، یان لەکاتی ژەنینی ئامێرێکدا.
- چوونە سینەما یان بەرزی دەنگی تەلەفزیۆنەکە لە ماڵەوە.
- بەرزی دەنگی ڕادیۆی ناو ئۆتۆمبێلەکەت.
- چوون بۆ هۆڵی وەرزشی کە وەرزشوانی زۆر لێیە و ژاوەژاوی زۆری تێدا دەکرێت و مۆسقیای بەرز هەڵدەکرێت.
- چوون بۆ نمایشی یارییە ئاگرینەکان.
- کارکردن بە ئامێرە کارەباییە دەنگ بەرزەکان.
ئایا دەتوانرێت زیانەکانی بیستن چاک بکرێتەوە؟
لە هەندێک حاڵەتدا هەر زیانێکی بیستن کە تووشی بوویت، ڕەنگە دوای ڕۆژێک یان دوو ڕۆژ لە بەرکەوتنت بە دەنگی بەرز بگەڕێتەوە باری ئاسایی خۆی. بەڵام لێکۆڵینەوەکانی ئەم دواییە دەریدەخەن کە بیستنەکەت دەتوانێت بۆ هەمیشە زیانێکی زۆری پێ بگات تەنانەت ئەگەر یەکسەر لەدەستدانی بیستنێکی بەرچاوت نەبێت.
نیشانەکانی تێکچوونی گوێچکە بەهۆی ژاوەژاوی زۆرەوە چین؟
بەو پێیەی لەدەستدانی بیستن بەهۆی ژاوەژاوەوە و بەهۆی ماوەی ژاوەژاو یان بەرکەوتن بە ژاوەژاوی بەرز دەتوانێت بە توندی زیان بە ڕێژەی بیستنت بگەیەنێت کە زیانەکە کاتی بێت یاخود هەمیشەیی. هەروەها لەوانەیە سەرەتا هەست بە نیشانە سەرەتاییەکانی تێکچوونی بیستن نەکەیت، بەڵام لەگەڵ خراپبوونی توانای بیستنەکەت پشکنینی گوێ و ڕێژەی بیستنت بکە، کە ڕەنگە سەرەتا هەندێک دەنگ نەبیستیت. هەروەها ئەم نیشانانەی خوارەوەی تێکچوونی گوێچکەیە بەهۆی ژاوەژاوی بەرزەوە کە دەتوانیت تێبینی بکەیت:
- هەبوونی ژاوەژاو و هەستکردن بە ئازار لە گوێدا.
- زرنگانەوەی گوێ.
- ئەو دەنگانەی کە بەگشتی دەبیسترێن لە ئاسایی زیاتر بێدەنگن.
- داواکردن لە دوبارە کردنەوەی قسە.
- کێشەی بیستنی گفتوگۆ لە ژینگە ژاوەژاوەکاندا.
- کێشەی بیستن لە ڕێگەی تەلەفۆنەوە.
- بەرزکردنەوەی دەنگی تەلەفزیۆنەکەت.
چۆن ڕێگری بکەین لە زیانەکانی بیستن؟
هەندێک تاکتیک هەیە کە دەتوانیت هەوڵبدەیت یارمەتیت بدەیت لە ڕێگریکردن لە تێکچوونی بیستن بۆ پاراستنی بیستنەکەت بۆ ماوەیەکی زیاتر، وەک:
- کەمکردنەوەی دەنگی لە کاتی گوێگرتن لە مۆسیقا یان سەیرکردنی تەلەفزیۆن.
- سنووردارکردنی ئەو کاتەی کە لە چالاکییە ژاوەژاوەکاندا بەسەر دەبەیت.
- وەبەرهێنان لە بەرهەمەکانی پاراستنی گوێ بۆ بەکارهێنان کاتێک لە ژینگەی ژاوەژاوی بەرزدا.
- گوێ لە نیشانە ئاگادارکەرەوەکانی لەدەستدانی بیستن بگرن.
- چاودێری ئاستی گوێگرتنی سەلامەت لە ڕێگەی ئەپەکانی مۆبایلە زیرەکەکانەوە.
- پشکنینی بەردەوامی بیستن ئەنجام بدە.
پارێزی گوێ چییە؟
کۆمەڵێک پارێزەری گوێی تایبەت هەیە کە دەتوانیت هەڵیبژێریت بەپێی پێداویستییەکانتان، جا پێویستت بە پاراستن بێت لە دەنگی بەرزی زیانبەخش، یان ژاوەژاو، کێشەت هەبێت لەگەڵ هاتنی ئاو بۆ ناو گوێچکەکانت، پارێزەری گوێ دەتوانین چارەسەری هەموو کێشەکانت بکات. کە بەکارهێنانی پارێزەری گوێ ڕێگایەکی باشە بۆ خۆ بە دوور گرتن لە زیانەکانی ژاوەژاو و دەنگی بەرز و ڕێگری کردن لە چوونە ژورەوەی ئاو و هەموو ماددەیەکی پیس بۆ ناو گوێ.
