ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
شەڕی ئیوۆ جیما و ئۆکیناوا دوو لە خوێناویترین و گرنگترین شەڕەکانی کۆتایی جەنگی جیهانی دووەم بوون کە لە ساڵی ١٩٤٥دا ڕوویان دا. ئەم دوو شەڕە، کە لە نزیکترین دوورگەکانی ژاپۆن لە خاکی سەرەکی وڵاتەکە ڕوویان دا، بوونە هۆی زیانی گەورە بۆ هەردوو لایەنی شەڕەکە و کاریگەرییەکی قووڵیان لەسەر دەرئەنجامی جەنگەکە هەبوو. لەم ڕاپۆرتەدا، ئێمە بە قووڵی چاو لە ڕووداوەکان، ستراتیژییەکان، و دەرئەنجامەکانی ئەم دوو شەڕە دەکەین و گرنگییان لە چوارچێوەی بەرفراوانی جەنگی جیهانی دووەمدا شیدەکەینەوە.
شەڕی ئیوۆ جیما
شەڕی ئیوۆ جیما (١٩ی شوبات - ٢٦ی ئازاری ١٩٤٥) یەکێک بوو لە سەختترین و خوێناویترین شەڕەکانی نێوان هێزەکانی ئەمریکا و ژاپۆن لە ماوەی جەنگی جیهانی دووەمدا. ئەم شەڕە لە دوورگەی بچووکی ئیوۆ جیما ڕووی دا، کە تەنها نزیکەی ٧٥٠ میل لە خاکی سەرەکی ژاپۆن دوور بوو. گرنگی ستراتیژی ئەم دوورگەیە لەوەدا بوو کە دەیتوانی وەک بنکەیەکی سەربازی بۆ فڕۆکە جەنگییەکانی ئەمریکا بەکار بهێنرێت بۆ هێرشکردنە سەر ژاپۆن.
هێزەکانی ئەمریکا بە سەرکردایەتی ژەنەراڵ هۆڵاند سمیت، بە بەشداری نزیکەی ٧٠,٠٠٠ سەرباز، هێرشیان کردە سەر دوورگەکە. لە بەرامبەردا، هێزەکانی ژاپۆن بە سەرکردایەتی ژەنەراڵ تادامیچی کوریبایاشی، کە نزیکەی ٢١,٠٠٠ سەرباز بوون، بەرگرییەکی توندیان کرد. ژاپۆنییەکان سیستەمێکی بەرگری ئاڵۆزیان لە ژێر زەویدا دروستکردبوو، کە بووە هۆی ئەوەی شەڕەکە زۆر سەخت و درێژخایەن بێت.
شەڕەکە بۆ ماوەی ٣٦ ڕۆژ بەردەوام بوو و بە یەکێک لە خوێناویترین شەڕەکانی جەنگی جیهانی دووەم دادەنرێت. لە کۆتاییدا، هێزەکانی ئەمریکا سەرکەوتن، بەڵام بە نرخێکی زۆر گران. نزیکەی ٧,٠٠٠ سەربازی ئەمریکی کوژران و زیاتر لە ٢٠,٠٠٠ بریندار بوون. لە لایەکی ترەوە، نزیکەی ١٨,٠٠٠ سەربازی ژاپۆنی کوژران و تەنها نزیکەی ٢١٦ کەس بە دیل گیران.
شەڕی ئۆکیناوا
دوای سەرکەوتنی ئەمریکا لە ئیوۆ جیما، شەڕی ئۆکیناوا (١ی نیسان - ٢٢ی حوزەیرانی ١٩٤٥) دەستی پێکرد، کە بە "تایفۆنی پۆڵا" ناسراوە. ئۆکیناوا گەورەترین دوورگەی زنجیرە دوورگەکانی ریوکیو بوو و تەنها نزیکەی ٣٥٠ میل لە خاکی سەرەکی ژاپۆن دوور بوو. ئەم شەڕە بە دوا شەڕی گەورەی جەنگی جیهانی دووەم دادەنرێت و یەکێک بوو لە درێژترین و خوێناویترین شەڕەکانی جەنگەکە.
هێزەکانی هاوپەیمانان، کە زۆربەیان ئەمریکی بوون، بە سەرکردایەتی ژەنەراڵ سیمۆن بۆکنەر، بە بەشداری نزیکەی ١٨٣,٠٠٠ سەرباز هێرشیان کردە سەر دوورگەکە. لە بەرامبەردا، هێزەکانی ژاپۆن بە سەرکردایەتی ژەنەراڵ میتسورو ئوشیجیما، کە نزیکەی ١٣٠,٠٠٠ سەرباز بوون، بەرگرییەکی بێوێنەیان کرد.
شەڕەکە بۆ ماوەی ٨٢ ڕۆژ بەردەوام بوو و بە یەکێک لە دڵتەزێنترین شەڕەکانی جەنگی جیهانی دووەم دادەنرێت. هێزەکانی ژاپۆن نەک تەنها بەرگرییەکی توندیان کرد، بەڵکو هەوڵیان دا خەڵکی مەدەنی ئۆکیناواش بخەنە ناو شەڕەکەوە. لە ئەنجامدا، نزیکەی یەک لەسەر چواری دانیشتووانی مەدەنی دوورگەکە گیانیان لەدەستدا.
لە کۆتاییدا، هێزەکانی هاوپەیمانان سەرکەوتن، بەڵام بە قوربانییەکی زۆر. نزیکەی ١٢,٥٠٠ سەربازی ئەمریکی و هاوپەیمانان کوژران و زیاتر لە ٣٨,٠٠٠ بریندار بوون. لە لایەکی ترەوە، نزیکەی ١١٠,٠٠٠ سەربازی ژاپۆنی کوژران و تەنها نزیکەی ٧,٤٠٠ کەس بە دیل گیران. هەروەها، نزیکەی ١٥٠,٠٠٠ کەسی مەدەنی گیانیان لەدەستدا.
کاریگەری و دەرئەنجامەکان
شەڕەکانی ئیوۆ جیما و ئۆکیناوا کاریگەرییەکی گەورەیان هەبوو لەسەر ستراتیژی جەنگی هەردوو لایەن و لەسەر دەرئەنجامی جەنگی جیهانی دووەم. بۆ ئەمریکا، ئەم سەرکەوتنانە ڕێگەیان خۆشکرد بۆ هێرشکردنە سەر خاکی سەرەکی ژاپۆن و گەمارۆدانی.
بۆ ژاپۆن، ئەم شکستانە نیشانەی ئەوە بوون کە توانای بەرگریکردن لە خاکی سەرەکی وڵاتەکەیان زۆر کەم بۆتەوە. هەروەها، زیانە گەورەکانی ئەم شەڕانە کاریگەرییەکی نەرێنی گەورەیان هەبوو لەسەر ورەی سەربازی و مەدەنی ژاپۆن.
لە کۆتاییدا، شەڕەکانی ئیوۆ جیما و ئۆکیناوا بوونە هۆی ئەوەی کە هەردوو لایەن هەست بە پێویستی کۆتایی هێنان بە جەنگ بکەن، بەڵام بە شێوازی جیاواز. ئەمریکا بڕیاری دا چەکی ئەتۆمی بەکاربهێنێت، لە کاتێکدا ژاپۆن لە کۆتاییدا ناچار بوو خۆی بەدەستەوە بدات.
