ناوه‌ڕۆك
ناساندن
جەڵتەی گەرما (بە ئینگلیزی: What are the symptoms of heat stroke، بە عەرەبی: ما هي أعراض ضربة الشمس) جەڵتەی گەرما کاتێک ڕوودەدات کە کەسێک هەست بە گەرمییەکی زۆر بکات بۆ ماوەیەکی زۆر بەبێ گوێدانە ئەو چالاکییەی کە بەشداری دەکات، جا چ وەرزشێکی دیاریکراو ئەنجام دەدات، یان کاری خۆی ئەنجام دەدات، یان تەنانەت ئەگەر دانیشتووە. لەوانەیە گەرما بردەڵە ڕووبدات ئەگەر پلەی گەرمی لەش بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزبێتەوە بەبێ ئەوەی جەستە بتوانێت خۆی سارد بکاتەوە.
دەبێت جیاوازی بکرێت لە نێوان جەڵتەی گەرما و ماندووبوون بە گەرمی. ماندوێتی گەرما لە جەڵتەی گەرما سووکترە و بەزۆری جددی نییە؛ حاڵەتەکە لە ماوەی سی خولەکدا هێور دەبێتەوە، بەڵام جەڵتەی گەرما حاڵەتێکی فریاگوزارییە کە پێویستی بە بەرکەوتنی دەستبەجێ لەگەڵ خزمەتگوزارییە فریاگوزاریەکان هەیە بۆ ئەوەی ژیانی مرۆڤەکە بپارێزێت و ڕێگری لە زیانگەیاندن بە مێشک یان ئەندامەکانی تری ناوەوە بکات. جێگای سەرنجە کە ئەو کەسانەی زۆرترین بەرکەوتەی گەرمایان هەیە ئەوانەن کە تەمەنیان لە سەرووی ٥٠ ساڵەوەیە، هەروەها ئەو گەنجانەی وەرزش دەکەن، بەتایبەتی کاتێک لە پلەی گەرمی بەرزدا دەمێننەوە بۆ ماوەیەکی زۆر بەبێ ئەوەی جەستە بە باشی شێدار بکەنەوە (بە خواردنەوەی شلەمەنی).
نیشانەکانی زیانگەیاندنی گەرما چین؟
گرژبوونی ماسولکەکان بەزۆری یەکەم نیشانەکانن کە هاوڕێی ماندوێتی گەرمی یان جەڵتەی گەرمی دەبن و نیشانەکانی هەریەکەیان لە خوارەوە باس دەکرێن:
نیشانەکانی ماندوێتی گەرما (سووکترە لە گەرما) بریتین لە:
- هەستکردن بە لاوازی گشتی.
- زیادبوونی ئارەقکردنەوەیەکی توند.
- لێدانی دڵ زیاد دەکات، بەڵام لاوازە.
- سکچوون یان ڕشانەوە.
- پێستی کاڵەوەبوو، سارد.
- ئەگەری بێهۆشبوون.
نیشانەکانی جەڵتەی گەرما: دەکرێت ئەمانەی خوارەوە لەخۆ بگرن:
- پلەی گەرمی لەش بۆ زیاتر لە ٣٩.٤ پلەی سەدی بەرز دەبێتەوە.
- زیادبوونی لێدانی دڵ، کە لەم حاڵەتەدا بەهێزە.
- گۆڕانکاری لە هۆشیاری و تێگەیشتن، ڕەنگە بگاتە ئاستی لەدەستدانی هۆشیاری.
- سووربوونەوەی پێست و بەرزبوونەوەی پلەی گەرمی و هەستکردن بە شێ یان وشکبوونەوە.
چارەسەری جەڵتەی گەرما
چارەسەری گەرما ئامانجی دابەزاندنی پلەی گەرمی لەشە بۆ سنووری ئاسایی خۆی، بە ئامانجی دوورکەوتنەوە لە زیان کە پلەی گەرمی بەرز لەوانەیە ببێتە هۆی بە ئەندامە سەرەکییەکانی لەش، لەوانەش مێشک. لەنێو ئەو ڕێگایانەی کە پزیشک پەنای بۆ دەبات بۆ دابەزاندنی پلەی گەرمی لەش ئەمانەی خوارەوە:
نوقمکردنی کەسی بریندار لە ئاوی سارد یان سەهۆڵاویدا یەکێکە لە کاریگەرترین ڕێگاکان بۆ دابەزاندنی پلەی گەرمی ناوەکی جەستە لە حاڵەتەکانی گەرمادا تا ئەم ڕێکارە خێراتر ئەنجام بدرێت، چانسی پاراستنی ژیانی کەسەکە و سەلامەتی ئەندامەکانی زیاتر دەبێت.
بەکارهێنانی تەکنیکەکانی ساردکردنەوەی بەهەڵم لەو شوێنانەی کە جەستە بە ئاوی سارد دەپرژێنرێت، لەکاتێکدا هەوای گەرم بەسەر کەسی تووشبوودا دەسوڕێتەوە، ئەمەش بەشدارە لە هەڵمبوونی ئاو لە جەستە و بەم شێوەیە ساردکردنەوەی. ئەم شێوازە لەو حاڵەتەدایە کە بژاردەی نوقمکردنی کەسی بریندار لە ئاوی سارددا بەردەست نییە.
جەستەی بە بەتانییەکی تایبەتی ساردکەرەوە دەپێچرێت جگە لە دانانی پاڵەپەستۆی سەهۆڵ لەسەر هەندێک بەش وەک پشت و چەناگە و بڕبڕەی پشت و مل.
خواردنی ئەو دەرمانانەی کە پزیشک بۆی نوسیوون بۆ وەستاندنی لەرز کە لەوانەیە لە ئەنجامی تەکنیکەکانی ساردکردنەوەی پێشووەوە بێت، وەکو شلکەرەوەی ماسولکەکان، نموونەیان بریتین لە: بەنزۆدیازیپینەکان.
