ناوه‌ڕۆك
ناساندن
زۆربەی کات، کاتێک دەستەکانت سارد دەبن. جەستەت بە شێوەیەکی سروشتی ڕۆیشتنی خوێن بۆ دەستەکانت سنووردار دەکات بۆ پاراستنی ئەندامەکانت کاتێک لە ژینگەیەکی سارددایت. بەڵام ئەگەر دەستەکانت بەردەوام هەست بە ساردی بکەن (تەنانەت کاتێک لە شوێنێکی سارددا نیت)، لەوانەیە ئەوە نیشانەیەک بێت کە تۆ لەجەستەددا کێشەیەکت هەیە،
دەست ساردی واتای چییە؟
جا تۆ تازە تەواو بوویت لە دروستکردنی پیاوی بەفرین یان لە ئۆفیسێکدا کار دەکەیت کە هەست دەکەیت تەندروستی بۆ پلەی گەرمی جەمسەری باکوور دانراوە، ئەوە تەواو تەندروستە هەست بکەیت دەستەکانت هەندێک جار ساردن. بەزۆری نیشانەی هیچ شتێکی تر نییە جگە لەوەی لە شوێنێکی سارددا بوویت یان دەستت لە شتێکی سارد داوە.
ئەگەر دەستەکانت بەردەوام سارد بن، تەنانەت کاتێک لە سەرمادا نەبوویت، لەوانەیە نیشانەیەک بێت بۆ کێشەیەک یان حاڵەتێکی تەندروستی کە کاریگەری لەسەر ڕۆیشتنی خوێن بۆ دەستەکانت هەبێت.
خوێن لە دڵتەوە دەڕژێتە دەستەکانت لە ڕێگەی خوێنهێنەری ulnar و radial artery لە پێشەوەی قۆڵتەوە. ماسولکەکانی دەوروبەری ئەم خوێنبەرانە توند دەبنەوە (تەسک دەبنەوە) کاتێک بەر سەرما دەکەویت. جەستەت بە شێوەیەکی ئۆتۆماتیکی خوێن دەجوڵێنێت بۆ پاراستنی گەرمی و پاراستنی ئەندامە گرنگەکانی وەک دڵ و سییەکان.
هەندێک جار خوێنبەرەکان لەناکاو تەسک دەبنەوە، تەنانەت ئەگەر ساردیش نەبن. پزیشکان ئەمە بە گرژبوونی خوێنبەرەکان ناودەبەن. گرژبوونی خوێنبەرەکان دەتوانێت هەست بە ساردی دەستەکانت بکات تەنانەت ئەگەر لە پلەی گەرمی ئاسوودەدا بیت. دەگمەنە، بەڵام گرژبوونی بەردەوامی خوێنبەرەکان دەتوانێت زیان بە شانەکانی دەستت بگەیەنێت و ببێتە هۆی برینەکانی پێست .
ئەگەر دەستەکانت بەردەوام هەست بە ساردی بکەن، یان هەست دەکەیت زیاتر لە پێویست دەخایەنێت بۆ گەرمبوونەوە، پێویستە سەردانی پزیشک بکەیت.
نیشانەکانی کە دەبێت ئاگاداریان بین
بەگشتی، هەبوونی دەستی سارد شتێک نییە کە نیگەرانی بکەیت. بەڵام پێویستە سەردانی پزیشکی بکەیت ئەگەر دەستت سارد بوو لەگەڵ نیشانەکانی تر، لەوانە:
١-برینی گەدە.
٢-ئازار.
٣.گۆڕانکاری لە پێستتدا (بەتایبەت ئەگەر هەستت کرد لە ئاسایی توندتر یان ڕەقتر بێت یان ڕەنگەکەی گۆڕاوە).
٤-زۆرجار پێیەکان یان پەنجەکانی قاچ سارد دەبنەوە.
باوترین هۆکارەکانی سەرمابوونی دەست چین؟
باوترین هۆکاری سەرمابوونی دەستەکان کاردانەوەی سەلامەت و تەندروستە بەرامبەر گۆڕانی پلەی گەرمی.
ئەو حاڵەتە تەندروستیانەی کە دەبنە هۆی سەرمابوونی دەستەکان وەک نیشانەیەک بریتین لە:
نەخۆشی ڕینۆ: نەخۆشی ڕینۆ دەبێتە هۆی تەسکبوونەوەی خوێنبەرەکانی پەنجە و پەنجەکانی قاچت لەناکاو. هەروەها پێستی دەست و پەنجەکانت ڕەنگە ڕەنگی بگۆڕێت و ڕەنگی شین، سپی یان وەنەوشەیی هەبێت. کاتێک خوێن دەست پێدەکاتەوە، لەوانەیە دەستەکانت ڕەنگیان بگۆڕێت و هەست بە گەرمی بکەیت.
کەمبوونەوەی غودەی دەرەقی: کەمبوونەوەی غودەی دەرەقی کاتێک ڕوودەدات کە غودەی دەرەقیت هۆرمۆنی غودەی دەرەقی بەشی پێویست دروست نەکات و دەرنادات بۆ ناو جەستەت. ئەمەش وا دەکات میتابۆلیزمت خاو بێتەوە و کاریگەری لەسەر هەموو جەستەت دەبێت. دەتوانێت هەست بە ساردی بکەیت، تەنانەت ئەگەر لە شوێنێکی گەرمیشدا بیت.
نەخۆشی خوێنهێنەری دەوروبەر (PAD): PAD بریتییە لە کۆبوونەوەی چەوری لە خوێنبەرەکانتدا.چەوری دەتوانێت ڕۆیشتنی خوێن بۆ دەست و قاچەکانت بگرێت یان سنووردار بکات، ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی هەست بە سەرما بکەن.
لوپوس: لوپوس نەخۆشییەکی بەرگری خۆکارە کە دەبێتە هۆی ئاوسانی و هەوکردن لە هەموو جەستەتدا. دەتوانێت کاریگەری لەسەر پێست و خوێنت هەبێت، ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی هەستیارتر بیت بەرامبەر گۆڕانی پلەی گەرمی.
سکلێرۆدێرما: سکلرۆدێرما نەخۆشییەکی بەرگری خۆکارە و دەتوانێت پێستی پەنجە و دەستەکانت لەوە ئەستوورتر بکات کە پێویستە. ئەو کەسانەی کە تووشی ئیسکلەرۆدەرما بوون زۆرجار نەخۆشی ڕینۆیان هەیە،
دەستی سارد چۆن چارەسەر دەکرێت؟
بەزۆری دکتۆرەکان هۆکاری سەرمابوونی دەستەکان چارەسەر دەکات نەک خودی هەستکردن بە سەرما. ئەوان پێشنیاری چارەسەرەکان دەکەن بە پشتبەستن بەوەی کە چی دەبێتە هۆی ئەوەی دەستەکانت هەست بە ساردی بکەن.
لەوانەیە دابینکەرەکەت ڕێگاکانی زیادکردنی ڕۆیشتنی خوێن بۆ دەستەکانت پێشنیار بکات، لەوانە:
١-سنووردارکردنی کاتبەسەربردن لە سەرمادا (هەم لە ژوورەوە و چ لە دەرەوە).
٢-بەستنی دەستکێش، دەستکێش یان ئامێری تر بۆ ئەوەی دەستەکانت گەرم بێت.
٣-بەڕێوەبردنی فشار و دڵەڕاوکێ.
٤-دوورکەوتنەوە لە بەرهەمەکانی تووتن.
٥-سنووردارکردنی چەند کحول و کافاین دەخۆیتەوە.
٦-پەیڕەوکردنی ڕۆتینی چاودێری پێست کە دەست و پەنجەکانت دەپارێزێت.
لەوانەیە پێویستت بە دەرمانی ڕەچەتە هەبێت بۆ بەڕێوەبردنی حاڵەتێکی تەندروستی کە دەبێتە هۆی ساردبوونی دەستەکان.
ئەو دەرمانانەی کە بەرزی پەستانی خوێن (بەرزی فشاری خوێن) بەڕێوەدەبەن دەتوانن ڕۆیشتنی خوێن بۆ دەستەکانت زیاد بکەن،
بەڵام هەندێک کەس کە دەستیان ساردە پێویستیان بە نەشتەرگەری یان دەرزی بلۆککردنی دەمار هەیە بۆ ناچالاککردنی دەمارەکانی دەستەکانیان.
ئایا ساردی دەست دەتوانێت نیشانەی نەخۆشی دڵ یان کەمخوێنی بێت؟
بەزۆری هەبوونی دەستی سارد نیشانەیەکی ڕاستەوخۆی نەخۆشی دڵ یان کەمخوێنی نییە. بەڵام هەردوو حاڵەتەکە دەتوانن کاریگەری لەسەر چۆنیەتی گەشتکردنی خوێن بە جەستەتدا هەبێت (لەوانەش بۆ دەستەکانت)، بۆیە ئەگەری ئەوە هەیە کاریگەرییان هەبێت لەسەر خوێنبەرەکانی دەستەکانت.
نەخۆشییەکانی دڵ کۆمەڵێک بابەتن کە دەتوانن کاریگەری لەسەر دڵت هەبێت. کاتێک مرۆڤەکان بیر لە نەخۆشییەکانی دڵ دەکەنەوە، زۆرجار بیر لە باوترین جۆر دەکەنەوە نەخۆشی خوێنهێنەری تاجی (CAD). بەڵام دەکرێت کێشەت هەبێت لەگەڵ بەشە جیاوازەکانی دڵت، وەک ماسولکەی دڵت، یان سیستەمی کارەبایی.
کەمخوێنی کاتێک ڕوودەدات کە خڕۆکە سوورەکانی خوێنت بەشی پێویست نەبێت یان خڕۆکە سوورەکانی خوێنت وەک پێویست کار نەکەن. خڕۆکە سوورەکانی خوێنت ئۆکسجین دەگوازنەوە بۆ هەموو جەستەت. ئۆکسجین هێز دەدات بە خانەکانت و وزەت پێدەبەخشێت. بەبێ خڕۆکە سوورە تەندروستەکان کە کاری خۆیان ئەنجام بدەن، جەستەت ئەو وزەیە بەدەست ناهێنێت کە پێویستی پێیەتی بۆ ئەوەی بە باشی کاربکات.
هەست بە شەرم مەکە لە قسەکردن لەگەڵ دکتۆرێک بۆ هەر نیشانەیەک، گرنگ نییە چی ڕوودەدات. تۆ باشترین دادوەریت کاتێک شتێکی «نائاسایی »بێت بۆ تۆ بە تایبەت ئەگەر زۆرجار کاریگەری لەسەر جەستەت هەبێت بۆ ئەوەی تێبینی بکەیت.
