ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
تفەنگی M14 یەکێکە لە بەرهەمە سەربازییە هەرە گرنگەکانی سەدەی بیستەم و ڕۆڵێکی بەرچاوی لە مێژووی چەکسازی نوێدا هەیە. ئەم چەکە لە ساڵی 1959 لەلایەن ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکاوە وەک چەکی ستاندارد بۆ هێزە سەربازییەکان پەسەند کرا و جێگای تفەنگی M1 Garand ی گرتەوە کە لە جەنگی جیهانی دووەمدا بەکارهێنرا. گرنگی ئەم چەکە لەوەدایە کە نوێنەری وەرچەرخانێکی گەورە بوو لە تەکنەلۆژیای چەکسازیدا و کاریگەرییەکی قوڵی لەسەر پەرەسەندنی چەکە سەربازییەکانی دواتر هەبوو. ئەم چەکە خاوەن تایبەتمەندی وردی و هێزی تەقەمەنی بەرزە کە لە جەنگە جیاوازەکاندا سەلمێنراوە. سەرەڕای ئەوەی کە ماوەیەکی کورت وەک چەکی سەرەکی سوپای ئەمریکا بەکارهات، بەڵام هێشتا لە زۆر شوێنی جیهاندا بەکاردێت و پشت پێی دەبەسترێت.
مێژووی دروستکردن و گەشەسەندن
دوای کۆتایی هاتنی جەنگی جیهانی دووەم، سوپای ئەمریکا دەستی کرد بە لێکۆڵینەوە و هەڵسەنگاندنی ئەزموونەکانی جەنگ و پێداویستییەکانی داهاتوو. لە ساڵی 1945، پڕۆژەیەکی فراوان دەستی پێکرد بۆ پەرەپێدانی چەکێکی نوێ کە بتوانێت تەقەی بەردەوام بکات و فیشەکی زیاتر هەڵبگرێت. لە سەرەتادا، چەندین نموونەی جیاواز دروستکران و تاقیکرانەوە. پڕۆسەی پەرەپێدان و تاقیکردنەوە نزیکەی 14 ساڵی خایاند و تێیدا زیاتر لە دە کۆمپانیای چەکسازی بەشدارییان کرد. لە کۆتاییدا، کۆمپانیای Springfield Armory توانی دیزاینێکی سەرکەوتوو پێشکەش بکات کە پێداویستییەکانی سوپای ئەمریکای دەهێنایەدی.
پرۆسەی بەرهەمهێنانی M14 لە ساڵی 1959 دەستی پێکرد و بەردەوام بوو تا ساڵی 1964. لەم ماوەیەدا، زیاتر لە 1.5 ملیۆن دانە لەم چەکە بەرهەمهێنرا. بەرهەمهێنانی ئەم چەکە لە چەندین کارگەی جیاوازدا ئەنجام درا، لەوانە Springfield Armory، Harrington Richardson، Winchester، و TRW. هەر کارگەیەک تایبەتمەندی خۆی هەبوو لە پرۆسەی بەرهەمهێناندا، بەڵام هەموویان پابەند بوون بە ستانداردە سەربازییەکانی ئەمریکا.
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
تفەنگی M14 خاوەن کۆمەڵێک تایبەتمەندی تەکنیکی گرنگە کە بۆتە هۆی ناسراوی و بەکارهێنانی بەرفراوانی. درێژی گشتی چەکەکە 1126 میلیمەترە و کێشی بەبێ فیشەک 4.1 کیلۆگرامە. چەکەکە فیشەکی 7.62×51mm NATO بەکاردەهێنێت کە هێزی تەقەمەنی بەرزی هەیە و توانای نفوزی باشی هەیە. خێرایی تەقەی چەکەکە لە نێوان 700 بۆ 750 گوللە لە خولەکێکدایە کە توانایەکی باشی پێدەبەخشێت بۆ پشتیوانی ئاگر. مەودای کاریگەری چەکەکە دەگاتە 460 مەتر بۆ ئامانجی تاک و 800 مەتر بۆ ئامانجی گروپ.
سیستەمی کارکردنی چەکەکە لەسەر بنەمای گازی خودکارە کە متمانەپێکراوی و کارایی باشی هەیە. فیشەکدانی ستاندارد 20 فیشەک هەڵدەگرێت کە زیاترە لە M1 Garand کە تەنها 8 فیشەکی هەڵدەگرت. لوولەی چەکەکە لە کانزای بەهێز دروستکراوە و خاوەن ڕێژەی سوڕانەوەیەکی تایبەتە کە دەبێتە هۆی وردی زیاتری تەقە.
جۆر و ڤێرژنەکان
تفەنگی M14 لە ماوەی خزمەتیدا چەندین ڤێرژن و گۆڕانکاری بەسەردا هاتووە کە هەر یەکەیان بۆ مەبەستێکی تایبەت دیزاین کراون. ڤێرژنی M14E1 یەکەم هەوڵی گرنگ بوو بۆ باشترکردنی چەکەکە کە تێیدا دەستکی پلاستیکی بەکارهێنرا بۆ کەمکردنەوەی کێش و باشترکردنی کۆنترۆڵی چەکەکە. ئەم ڤێرژنە سەرەتا وەک نموونەیەکی تاقیکردنەوە بەرهەمهێنرا و دواتر بووە بنەمایەک بۆ پەرەپێدانی زیاتر.
ڤێرژنی M14E2 کە دواتر ناوی گۆڕا بۆ M14A1، بۆ مەبەستی پشتیوانی ئاگری بەهێز دیزاین کرا. ئەم ڤێرژنە خاوەن قەدێکی تایبەت و سیستەمی کۆنترۆڵکردنی دژە تەکان بوو کە یارمەتی سەربازی دەدا لە کاتی تەقەی بەردەوامدا. هەروەها دووربینێکی تایبەتی هەبوو بۆ باشترکردنی وردی لە مەودای دوور.
M14 SMUD ڤێرژنێکی زۆر تایبەت بوو کە بۆ دەستنیشانکردنی مین بەکاردەهات. ئەم ڤێرژنە خاوەن سیستەمێکی تایبەت بوو کە دەیتوانی مینە چێنراوەکان دیاری بکات و لە دووری پارێزراوەوە پووچەڵیان بکاتەوە. ئەم ڤێرژنە بەتایبەتی لە ڤێتنام بەکارهات و سەرکەوتنێکی باشی بەدەستهێنا.
کاریگەری و توانای چەکەکە
M14 بە هێزی تەقەمەنی و وردی بەرزی ناسراوە. فیشەکی 7.62mm NATO کە بەکاریدەهێنێت، توانای نفوزی زۆری هەیە و دەتوانێت تەنانەت لە پشت بەربەستە ئاساییەکانەوە ئامانجەکان بپێکێت. ئەم فیشەکە بەهۆی قەبارە و کێشەکەیەوە، هێزێکی زۆری هەیە کە دەتوانێت کاریگەری قووڵی لەسەر ئامانجەکان هەبێت.
چەکەکە توانای کارکردنی لە هەموو بارودۆخێکی کەش و هەوادا هەیە و بەرگەی پیسبوون و شێ دەگرێت. سیستەمی میکانیکی سادە و بەهێزی هەیە کە متمانەپێکراوە و پێویستی بە چاکسازی و چاودێری کەم هەیە. هەروەها توانای تەقەکردنی بەردەوامی هەیە بەبێ گەرمبوونی زۆر، کە ئەمەش تایبەتمەندییەکی گرنگە لە کاتی شەڕدا.
بەراوردکاری لەگەڵ چەکەکانی دیکە
کاتێک M14 لەگەڵ چەکەکانی هاوچەرخی خۆی بەراورد دەکەین، دەبینین کۆمەڵێک خاڵی بەهێز و لاوازی هەیە. لە بەراورد لەگەڵ M16 کە دواتر جێگەی گرتەوە، M14 هێزی تەقەمەنی زیاتر و وردی باشتری هەیە لە مەودای دوور. هەروەها بەرگری زیاتری هەیە لە بەرامبەر پیسبوون و کاریگەری کەش و هەوا.
بەڵام لە لایەکی ترەوە، M14 قورستر و گەورەترە لە M16، کە ئەمەش کێشەی دروستکردووە بەتایبەتی لە شەڕی شار و ناوچە داخراوەکاندا. هەروەها فیشەکەکانی قورسترن، کە مانای ئەوەیە سەرباز ناتوانێت فیشەکی زۆر هەڵبگرێت. کۆنترۆڵکردنی چەکەکە لە کاتی تەقەی بەردەوامدا سەختترە بەهۆی هێزی تەکانی زیاترەوە.
لە بەراورد لەگەڵ AK-47، M14 وردی زیاتر و مەودای کاریگەری درێژتری هەیە. بەڵام AK-47 سووکتر و ئاسانتر کۆنترۆڵ دەکرێت، هەروەها متمانەپێکراوترە لە بارودۆخە سەختەکاندا.
چۆنیەتی کارکردن
سیستەمی کارکردنی M14 لەسەر بنەمای گازی خودکار دامەزراوە کە سیستەمێکی پێشکەوتوو و کارایە. کاتێک فیشەک دەتەقێت، بەشێک لە گازی پاڵنەر دەچێتە ناو بۆرییەکی بچووکەوە کە لەسەر لوولەی چەکەکە جێگیر کراوە. ئەم گازە پاڵ بە پستۆنێکەوە دەنێت کە ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە بۆڵتی چەکەکەوە هەیە. لە ئەنجامدا بۆڵتەکە دەکشێتەوە و لەم پرۆسەیەدا کارتۆنی فیشەکی کۆن دەردەکات.
پاش دەرکردنی قەباغی فیشەکی کۆن، سپرینگی گەڕانەوە کە لە پشتی بۆڵتەکەوە هەیە، بۆڵتەکە دەگەڕێنێتەوە بۆ پێشەوە. لەم گەڕانەوەیەدا، بۆڵتەکە فیشەکێکی نوێ لە گۆشانەکەوە دەهێنێتە ناو جێگای تەقە. ئەم پرۆسەیە بە خێراییەکی زۆر ڕوودەدات کە دەبێتە هۆی بەردەوامی تەقەکردن.
باشترین ڤێرژن
اMK14 EBR (Enhanced Battle Rifle) کە لە ساڵی 2000 پەرەی پێدرا، بە باشترین و پێشکەوتووترین ڤێرژنی M14 دادەنرێت. ئەم ڤێرژنە کۆمەڵێک باشکردنی بەسەردا هاتووە کە کارایی و کارامەیی چەکەکەی بەرز کردۆتەوە. لەوانە قەد و لوولەی کانزایی سووک کە کێشی چەکەکەی کەم کردۆتەوە، سیستەمی ڕێلی تایبەت کە ڕێگە دەدات بە لکاندنی کەرەستەی جۆراوجۆر وەک دووربین، لەیزەر و ڕووناکی. بەڵام شایەنی باسە ئەم چەکە بە شێوەیەکی فەرمی لە ١٩٦٤ بەرهەمهێنانی وەستاوە و لە پاش جەنگی ڤێتنام سوپای ئەمریکا بەکاری نەهێناوە.
هەروەها ئەم ڤێرژنە خاوەن سیستەمێکی پێشکەوتووی دژە لەرزینە کە کۆنترۆڵکردنی چەکەکەی زۆر ئاسانتر کردووە. قەدەکەی توانای گونجاندنی هەیە بۆ قەبارەی جیاواز کە دەتوانرێت لەگەڵ جەستەی سەربازدا بگونجێنرێت. سیستەمی دووربینی پێشکەوتوو و نیشانگری باشتر وردی چەکەکەی زیاتر کردووە.
سەرکەوتن و شکستەکانی
سەرەڕای ئەوەی کە M14 وەک چەکێکی سەرەکی تەنها ماوەیەکی کورت خزمەتی کرد، بەڵام خاوەن کۆمەڵێک سەرکەوتنی گرنگە. لەوانە وردی و هێزی تەقەمەنی باش، متمانەپێکراوی بەرز، کارایی باش لە مەودای دوور و بەکارهێنانی ئاسان. هەروەها توانای بەرگریکردن لە بەرامبەر بارودۆخە سەختەکان و پێویستی بە چاودێری کەم.
لەلایەکی ترەوە، چەند کێشەیەک بوونە هۆی کورتی تەمەنی خزمەتی وەک چەکی ستاندارد. قورسی و گەورەیی چەکەکە کێشەی دروستکردووە بۆ سەربازان لە جووڵە و گواستنەوەدا. کۆنترۆڵکردنی سەختە لە تەقەی بەردەوامدا بەهۆی هێزی تەکانی زۆرەوە. تێچووی بەرهەمهێنانی بەرز بووە بەراورد بە چەکەکانی دیکە. هەروەها سنوورداری هەبووە لە شەڕی شار و ناوچەی داخراودا.
سەرچاوەکان
19 بینین
