ناوه‌ڕۆك
چاوەڕوانیکردنی دایک و باوک لە منداڵ بەدەر لە تواناکانی
توانای هەر کەسێک، بە منداڵیشەوە سنووردارە، واتە هەر کەسێک توانا و هێزێکی سنوورداری هەیە و ناتوانێ هەموو سنوورەکان تێپەڕێنی و هەر شتێکی گەرەکی بێت ئەنجامی بدات.
بەڵام زۆرێک لە دایکان و باوکان، لەم ڕاستییە حاشآ هەڵنەگرە تێناگەن، بۆەی ئەم هەڵەیە دەرهەق بە منداڵەکانیان ئەنجام دەدەن و شتێک لە منداڵەکانیان دەخوازن، کە بەدەربێت لە تواناکانیان و نەتوانن جێبەجێی بکەن.
زۆر دایک و باوکی وا هەن زیاد لە ئەندازە چاوەڕوانییان لە منداڵەکانیان هەیە و گەرەکیانە لە هەموو کارێک، نەخاسمە لە بواری خوێندندا، پلەیەکی بەرز و شەهادەیەکی باڵا بەدەست بهێنن و لە کەسە هەرە باڵاکان و بلیمەتەکان بن! بۆیە فشارێکی زۆر دەخەنە سەریان، بەبێ ئەوەی هەڵسەنگاندنێکی زانستییانە و بابەتییانە و واقعبینانە بۆ توانا و بەهرەکانیان بکەن و بەبێ ئەوەی ڕەچاوی جیاتاکی بکەن و بزانن ئاخۆ منداڵەکانیان توانای ئەنجامدانی ئەو جۆرە کارانەیان هەیە یاخود نا؟!
هۆکاری ئەمەش بۆ چەند خاڵێک دەگەڕێتەوە، لەوانە:
- ئاشنا نەبوون بە تواناکانی منداڵ.
- نەخوێندەواری و نزمی ئاستی دایک و باوک.
- هەبوونی چاوەڕوانییەکی زیاد لە منداڵ.
- هەبوونی حەزی خۆسەپاندن و تاکڕەوی.
- هەبوونی حەزی خۆدەرخستن و ناوداری.
- ئاشنا نەبوون بە بنەما زاستنی و پەروەردەییەکان.
- ئاشنا نەبوون بە قۆناغەکانی گەشەکردنی منداڵ.
ئەڵبەتە چاوەڕوانیکردنی دایک و باوک لە منداڵ بەدەر لە تواناکانی، زیانێکی زۆر بە منداڵ دەگەیەنێت، لەم چەند خاڵانەدا دەیخەینە ڕوو:
- منداڵ دووچاری نیگەرانی و دڵەڕاوکێ و شڵەژانی دەروونی دەبێ.
- بڕوا و متمانەی بەخۆی نامێنێ و ناتوانێ پشت بە خۆی ببەستێت.
- دووچاری هیلاکی و شەکەتییەکی زۆری هزر و جەستەیی دەبێ.
- ناتوانێ ژیرانە بڕیاری خۆی بدات.
- هزی تۆڵەسەندنەوە لە دەروونیدا گەشە دەکات.
- فێرە درۆکردن دەبێ و پاساو بۆ بێ توانایی خۆی دەدۆزێتەوە.
- لە ئەرک و بەرپرسیارییەتی ڕادەکات.
- هەست بە فشاریكی زۆری جەستەیی و دەروونی دەکات.
- نابێتە کەسێکی داهێنەر و ئافرندە.
- لە کارەکانیدا سەرکەوتوو نابێ.
چارەسەرکردنی ئەم هەڵەیە
پێویستە دایک و باوکەکان، توانا و بەهرەکانی منداڵەکانیان بناسن و لە ژێر ڕۆشنایی ئەو ناسینە سەرەدەریان لەگەڵدا بکەن و فشار نەخەنە سەر منداڵ و باری شانی قورس نەکەن، تاکو لە ئەرک و کارەکانیدا سەرکەوتوو بێ، بۆ ئەم مەبەستەش پێویستە ئەم هەنگاوانەی خوارەوە بهاوێژن:
- دەبێ دایک و باوک بەرپرسانە سەردەری لەگەڵ منداڵەکانیان بکەن.
- دەبێ بە شێوەیەکی زانستییانە و بابەتیانە و واقعبینانە سەرەدەری لەگەڵ منداڵ بکەن.
- دەبێ منداڵ بۆ دایک و باوک چەق بێت.
- پێویستە دایک و باوک بزانن توانای هەر منداڵێک سنوردارە، بۆیە نابێ بەدەر لەو توانایەی کە هەیەتی، لە منداڵ چاوەڕوان بکرێت.
- پیویستە دایک و باوک ڕێز لە بەهرە و توانا تایبەتمەندەکانی منداڵەکانیان بگرن و بە کەمی نەزانن.
- پێویستە هاوکار بن بۆ ئەوەی منداڵەکانیان پەی بە توانا شاراوەکانیان ببەن.
- پێویستە دایک و باوک وەک چرایەک بۆ ڕۆشنکردنەوەی گۆشە تاریکەکانی ژیانی منداڵەکانیان و کردنەوەی گرێ کوێرەکانیان.
- دەبێ دایک و باوک ڕێخۆشکەر بن بۆ گەشەدان بە توانا و بەهرەکانی منداڵەکانیان.
