ناوهڕۆك
بەکارهێنانی پێوەری بانێکە و دوو هەوا
هەڵەیەکی دیکە لەو هەڵە باوانەی کە زۆرێک لە دایکان و باوکان دەرهەق بە منداڵەکانیان ئەنجامی دەدەن، بریتییە لە بەکارهێنانی پێوەری بانێکە و دوو هەوا، واتە لەگەڵ منداڵێکیان جۆرە سەرەدەرییەک بکەن، کەچی لەگەڵ منداڵێکی دیکە جۆرە سەرەدەرییەکی جیا دەکەن، کە ١٠٠٪ جیاواز بێت.
بۆ نموونە: زۆرجار دایک و باوک ناز دەدەن بە منداڵێکی خۆیان و خۆشەویستی خۆیان بۆ دەردەبڕن، بەڵام منداڵێکی دیکە پشتگوێ دەخەن و نازی نادەنێ و فەرامۆشی دەکەن، ئەمەش دەبێتە هۆی ئەوەی کە منداڵی فەرامۆشکراو و پشتگوێخراو، هەست بە نادادپەروەردی و ستەمکاری و جیاکاری بکات و بە چاوی ستەمکار و نادادپەروەر بڕوانێتە باوانەکانی.
هۆکاری ئەمەش بۆ چەند خالێک دەگەڕێتەوە، لەوانە:
- نادادگەری و نادادپەروەرری دایک و باوک یان یەکێکیان.
- دەکرێ دایک و باوکەکە ستەمکار بن.
- هەست نەکردن بە بەرپرسیارییەتی.
- خۆشویستنی هەندێک منداڵ لە هەندێکی دیکە.
- نەبوونی دیدگە و تێڕوانینێکی زانستییانە و بابەتییانە بۆ پەروەردە و فێرکردنی منداڵەکانیان.
- لاوازی ئاستی زانستی و پەروەردەیی دایک و باوک.
- بێبەشبوونی لە پەروەردەیەکی تەندروست و مەدەنی.
ئەڵبەتە لە ڕەفتارکردن بە پێوەری بانێکە و دوو هەوا، ئەم هەموو زیانانە بە دوای خۆیدا دێنێت:
- منداڵ دەبێتە قوربانی ئەم جۆرە ڕەفتارە هەڵەیە.
- بڕوا و متمانەی بە دایک و باوکی نامێنێ.
- هەست بە ستەم و نادادگەری دەکات.
- ڕقی لە دایک و باوک و خوشک و براکانی دەبێتەوە.
- بڕوا و متمانەی بە خۆی نابێت.
- ناتوانێ پشت بە تواناکانی خۆی ببەستیت.
- هەست بە دڵتەنگی و نیگەرانی دەکات.
- هەست بە مافخوراوی دەکات.
- کێشە لە نێوان خودی منداڵەکە سەرهەڵدەدات.
- لە ژیاندا سەرکەوتوو نابێت.
چآرەسەرکردنی ئەم هەڵەیە
بۆ ئەوەی دایکان و باوکان چیتر بە هەڵە پێوەری بانێکە و دوو هەوا دژبەری مندالەکانیان بەکارنەهێنن و لەسەر ئەم هەڵەیە بەردەوام نەبن، پێویستە ئەم هەنگاوانەی خوارەوە بهاوێژن:
- بە یەک چاو سەیری هەموو منداڵەکانیان بکەن و جیاوازی لە نێوانیاندا نەکەن.
- دادپەروەر و دادگەر بن لە دابینردکنی پێوداویستییە ماددی و مەعنەوییەکانی منداڵەکانیان.
- خۆیان لە فرە ڕەفتاری بپارێزن.
- هەماهەنگی و هاوکارییەکی پتەو لە نێوان دایک و باوکدا هەبێت.
- لە پێش چاوی منداڵەکانیان، پەنا بۆ فرە ڕەفتاری نەبەن.
- لە گوفتار و ڕەفتار و کرداریاندا ڕاستگۆ بن.
- جێی متمانە و باوەڕی منداڵەکانیان بن.
- لە پێش چاوی منداڵەکانیان، دوو شێوازی جیاوازی سەردەریکردن لەگەڵ منداڵەکانیان پەیڕەو بکەن.
