ناوه‌ڕۆك
نەبوونی متمانە لە نێوان دایک و باوک و منداڵ
ڕاستگۆیی و متمانە بەیەکترکردن و پشت بە یەکتر بەستن بەردی بناغەی خێزانێکی توکمە و بەختەوەرە، بەڵام مخابن! لەم ڕۆژگارە جەنجاڵەدا، خەریکە ئەم پارە مەحکەمە لەق دەبێت!
یەکێک لەو هەڵە باوانەی کە هەندێک لە دایکان و باوکان دەرهەق بە منداڵەکانیان ئەنجامی دەدەن، بریتییە لە نەبوونی پردی متمانە لە نێوان ئەوان و منداڵەکانیان، واتە جۆرە بێ متمانەیی و بەدگومانییەک لە نێوانیاندا هەیە و لە ژیانی ڕۆژانەیاندا ڕەنگی دوەتەوە و ڕەگی داکوتاوە، تاوانی نەبوونی ئەو متمانەیەش، زیاتر لە ئەستۆی دایک و باوکەکانە، لەبەر ئەم هۆیانەی خوارەوە:
هۆكارەكانی ئەم دیاردە
- دایکان و باوکان لە گوفتار و ڕەفتار و کرداریاندا ڕاستگۆنین و زۆرجار بە مەبەستی بەلاڕێدابردنی منداڵەکانیان، وەردەدەن.
- خەڵک دەست لە کاروباری ژیانی ئەو جۆرە خێزانانە وەردەدات.
- ڕاستنەکردنەوەی هەڵەکان و درێژەدان بە هەڵە و کەموکوڕییەکان.
- چارەسەر نەکردنی کێشەکان بە دانوستان و گفتوگۆ.
- نەبوونی لێبوردەیی و بەخشندەیی.
- خۆشباوەڕی و کەمبینی.
- پەلەکردن لە بڕیاردان.
- کەڵەکەبوونی کێشەکان و مانەوەیان بە بێ چارەسەرکردن.
- نەبوونی ژینگەیەکی تەندروست بۆ پێکەوە ژیانی ئەندامانی خێزان.
- هەبوونی کێشە و بگرە و بەردەی خێزانی.
- هەژاری و دەستکورتی.
- هەڵبژاردنی هاوڕێی خراپ لە لایەن منداڵەوە.
- خۆدزینەوە لە ئەرک و بەرپرسیارییەتی.
- نەڕەواندنەوەی گومانەکان.
- چارەسەرکردنی هەڵە بە هەڵە.
كێشە و گرفتەكانی
ئەڵبەتە ئەگەر پردی متمانە لە نێوان دایک و باوک و منداڵەکان نەبێت، ڕووبەڕووی زۆر کێشە و گرفت دەبنەوە، کە گرنگترینیان ئەمانەن:
- بەدگومانی و دڵپیسی، شوێنی متمانە و بڕوا بە یەکترکردن دەگرێتەوە.
- دایک و باوک و مندالەکانیان ناتوانن پشت بە یەکتری ببەستن.
- لە کار و ئەرک و بەرپرسیارییەتیەکاندا سەرکەوتوو نابن.
- خەڵک زیاتر دەست لە کاروباریان وەردەدات.
- خۆشەویستی و سۆز و ڤیان لە ناو خێزاندا نامێنێ.
- دایک و باوک و منداڵەکانیان لێکدەترازێن و ناتوانن پێکەوە بسازێن.
- دایک و باوک و منداڵەکانیان ناتوانن پێکەوە هاوکار بن و ببنە پشت و پەنای یەکتری.
- نەبوونی متمانە دەبێتە سەرچاوە بۆ سەرهەڵدانی زۆر کێشەی دیکەی کۆمەڵایەتی.
چارەسەرکردنی ئەم هەڵەیە
بۆ دروستکردنی پردێکی پتەوی متمانە لە نێوان دایکان و باوکان و منداڵەکانیان، پێویستە ئەم خاڵانەی خوارەوە لەبەرچاو بگیرێن:
- فەراهەمکردنی کەش و هەوایەکی گونجاو بۆ گشت ئەندامەکانی خێزان، بۆ ئەوەی وەک هەنگ پێکەوە بەشداربن لە دروستکردنی هەنگوینی شیرینی ڤیان و ژیان!
- خۆ دوورخستنەوە لە گومانی خراپ و هەڵبەستنی تۆمەتی بێبنەما.
- چارەسەرکردنی کێشەکان بە شێوەیەکی ڕاشکاوانە و لە ڕێگەی گفتوگۆ و دانوستانەوە.
- پێویستە خۆشەویستی و لێبوردەیی و سینەفراوانی ببێتە بەردی بناغەی پێکەوە ژیان و هەوێنی پێکەوە مانەوە.
- دوورخستنەوەی منداڵ لە هاوڕێ و ڕەفیقی خراپ.
- ڕێزگرتن لە بۆچوونی یەکتری، تەنانەت ئەگەر ڕا و بۆچوونەکانیشیان جیاواز بن.
- پەلەنەکردن لە بڕیاردا، تا ڕاستییەکان ساغ نەبنەوە.
- دوورکەوتنەوە لە هەڵە، بە تایبەتی هەڵەی ئەنقەست.
- خۆپاراستن لە پەرتەوازەیی و گۆشەگیری و دوورەپەرێزی.
- خۆ دوورخستنەوە لە خۆسەپاندن و تاکڕەوی.
- چارەسەرکردنی کێشەکان و نەهێشتنەوەیان بە هەلپەسێردراوی.
- ڕەواندنەوەی گومان و تارماییەکان لە ڕێگەی خستنە ڕووی ڕاستییەکانەوە.
- خۆدوورخستنەوەی لە کەرب و کین و تۆڵەسەندنەوە.
