ناوه‌ڕۆك
قەوزە
زۆرجار ڕووەکێکی بچووک شێوەیەک لە بەڕەی سەوز لەسەر زەوی دروست دەکەن، زۆربەی ئەو ڕووەکانە قەوزەن. بەڵام قەوزەکان نە ڕەنگیان هەیە و نە گوڵ. بەڵکو ڕیشاڵێکیان هەیە لەسەر گڵ یان لە ناو گڵدا دەڕوێن. کە ئاو و مەوادی نائەندامی (کانزایی) لە گڵەوە دەمژن. هەروەها سیستەمێکی تایبەتیشی نییە بۆ گواستنەوەی ئاو لە ناو خۆیدا، وەکو چۆن لە ڕووەکە گەورەکاندا هەیە.
لەبەر ئەوەی قەوزە لە شوێنی شێدار و سێبەردا دەڕوێت. هەندێک قەوزە لەسەر ئەو بەردانەش دەڕوێت کە شێیان هەیە.
بەڵام کاتێک بەردەکە ئاوی نەمێنێت و وشک بکات. قەوزەکەش وشک دەبێتەوە، بەڵام نامرێت. کاتێکیش شێ بۆ بەردەکە دەگەڕێتەوە، جارێکی تر قەوزەکەش دەبوژێتەوە و زیندوو دەبێتەوە.
سەدەها جۆر لە قەوزە هەیە، بەڵام بەناوبانگترینیان قەوزەی سپییە کە کتلەیەکی سەوز لە شێوەی ڕاخەرێک لە دەمبوس لەسەر زەوییە شێدارەکان پێک دەهێنن.
قەوزەی (خپ) کە ڕەنگێکی سەوزی مەیلە و خۆڵەمێکی هەیە، لە خاکی زۆنگاوەکاندا دەڕوێت. لەگەڵ ناوی گۆماو و دەوری دەریاچەکان و دەریاچە بچوکەکاندا. گەڵاکانی خانەی زۆری تێدایە و شێوەی لە شێوەی بەرمیل دەچێت کە یارمەتی ئاو مژین و پەسیسە کردنی دەدات.
لە سەرەتای سالەکانی جەنگی یەکەمی جیهانیدا، بۆ مەبەستی برین پێچی بەکار هێنراوە هەروەها ڕآخەرێکی زۆر باشیشە بۆ ئەو حەوزانەی کە بۆق و سەمەندەر و سەمەندەلاتی تێدا دەژێت.
قەوزەی (خپ) لە قەوزەی ڕزیو و ڕووەکەکانی تر پێک دێت. کاتێکیش ووشک دەبێتەوە، لە زۆر وڵاتدا وەکو سوتەمەنی بەکاری دەهێنن.
