ناوه‌ڕۆك
ناساندن
هیندی (بە ئینگلیزی: Hindi، بە عەرەبی: اللغة الهندية، بە هیندی: हिन्दी) زمانێکی هیندۆ -ئەوروپییە لە لقی زمانی هیندۆئێرانییەکانە، یەکێکە لە زمانە فەرمییەکان لە هیندستان و دوورگەکانی فیجی (زمانی هیندوستانی)، لە چەند وڵاتێکی تریشدا بەکاردێت. زیاتر لە 180 ملیۆن بەکارهێنەری ئەم زمانە وەک زمانی دایک و نزیکەی 300 ملیۆنی دیکەش وەک زمانی دووەم لە هیندستان قسەی پێ دەکەن. لە وڵاتی هیندستان زیاتر لە ناوەڕاست و باکوور ئەم زمانە بەکاردێت و نووسینی شێوەی (دانڤانگاریا)ـی بۆ بەکاردێت. پێنجەم زمانی خاوەن زۆرترین قسەپێکەرە لە جیهاندا.
لەڕووی کارگێڕییەوە
زمانی هیندی لەگەڵ زمانی ئینگلیزیدا زمانی فەرمی وڵاتی هیندستانە و لە نۆ ویلایەت و ٣ هەرێمی فیدراڵی زمانی فەرمییە و لە ٣ ویلایەت زمانی زیادەیە. چوارەم زمانە لەڕووی خێرایی گەشەسەندنەوە لەدوای ئینگلیزی و ماندارین و ئیسپانییەوە.
ناوی هیندی لەچییەوە هاتووە؟
زاراوەی هیندۆ لە بنەڕەتدا بۆ ئاماژەدان بە دانیشتوانی دەشتی گانجی هیندی بەکارهاتووە. وشەکەش لە زمانی کۆنی فارسییەوە وەرگیراوە بە واتای هیند یان هیندی. هەروەها دەستەواژەکانی "هیندی" و "هیندۆسی" لە فارسییەوە هاتوون کە لە ناوێکی زمانی سانسکریتـییەوە وەرگیراوە بەناوی سیندو (सिन्धु) وەک ئاماژەیەک بۆ ڕووباری سیند.
لە ڕووی جوگرافیاوە
لە باکووری هیندستان زۆرینەی قسەپێکەرانی ئەم زمانە بوونیان هەیە. لە باکووری ڕۆژهەڵاتیشەوە زمانێکی نوێ پەرەی پێ دراوە بەناوی هیندیی هافلۆنگ و وەک زمانی هاوبەشی دانیشتوانی هافلۆنگی ویلایەتی ئەسسام بەکاردێت. لە ویلایەتی ئارونچال پرادێش بە زیاتر لە ٥٠ شێوەزار قسەی پێ دەکرێت.
زۆرێک لە پاکستانییەکان لە زمانی هیندی بە ئاسانی تێ دەگەن، چونکە گەورەترین جیاوازی هەردوو زمانەکە تەنیا شێوازی نووسینیانە چونکە زمانی هیندی بە دانڤانگاریا دەنووسرێت و ئوردو سوود لە نووسینی شێوەی فارسی وەردەگرێت. هەر لەبەر ئەو هۆیەش زۆرێک لە خەڵکی پاکستان بینەری کەناڵە ئاسمانییەکانی هیندستانن بە بەردەوامی.
ژمارەیەکی زۆر لە خەڵکی ئەفغانستان بەتایبەتی لە کابول، بەهۆی ناوبانگی و کاریگەری فیلم و گۆرانی و ئەکتەرەکانی بۆڵیوود لە ناوچەکەدا دەتوانن لە زمانی ئوردو و هیندی تێبگەن و قسەی پێ بکەن.
ژمارەی قسەپێکەرانی زمانەکە لە وڵاتانی تر:
- نیپاڵ: هەشت ملیۆن
- ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا: ٨٦٣,٠٧٧ کەس
- موریس: ٤٥٠,١٧٠ کەس
- فیجی: ٣٨٠,٠٠٠ کەس
- باشووری ئەفریقا: ٢٥٠,٢٩٢ کەس
- سورینام: ١٥٠,٠٠٠ کەس
- ئۆگەندا: ١٠٠,٠٠٠ کەس
- بەریتانیا: ٤٥,٨٠٠ کەس
- نیوزلەندا: ٢٠,٠٠٠ کەس
- ئەڵمانیا: ٢٠,٠٠٠ کەس
نووسین
نووسینی زمانی هیندی بە شێوازی دێڤاناگاری ئەبوجیدایە، کە لە ١١ پیتی بزوێن و ٣٣ پیتی نەبزوێن پێکدێت و لە چەپەوە بۆ ڕاست دەنووسرێت. پیتەکان:
|
پیتی هیندی |
دەنگ |
نموونەی ئینگلیزی |
|---|---|---|
|
अ |
ئـ |
وەک وشەی apple |
|
आ |
ئا |
وەک وشەی hat |
|
ए |
ئی |
وەک وشەی energy |
|
ई |
یی |
وەک وشەی Wii |
|
ऍ |
یـ |
وەک وشەی mean |
|
ऎ |
یـ |
وەک وشەی mean |
|
ऐ |
ئەی |
وەک وشەی mate |
|
इ |
ی |
وەک وشەی history |
|
ओ |
ۆ |
وەک وشەی home |
|
ऑ |
ۆی |
وەک وشەی moisture |
|
ऒ |
ۆیی |
وەک وشەی oyster |
|
ऊ |
وو |
وەک وشەی noon |
|
औ |
او |
وەک وشەی mouse |
|
उ |
ئـە |
وەک وشەی ultimate |
|
ब |
ب |
وەک وشەی basket |
|
भ |
بـ ها |
وەک وشەی Bob Hansen |
|
च |
کا |
وەک وشەی California |
|
छ |
چـ ها |
وەک وشەی Rich Hansen |
|
ड |
دا |
وەک وشەی Dalila |
|
ढ |
دها |
وەک وشەی Edward Hansen |
|
फ |
فا |
وەک وشەی fast |
|
फ़ |
فی |
وەک وشەی Finland |
|
ग |
گا |
وەک وشەی galaxy |
|
घ |
گا |
وەک وشەی Ghana |
|
ग़ |
گی |
وەک وشەی Ghistapo |
|
ह |
ها |
وەک وشەی hand |
|
ज |
جا |
وەک وشەی Jakarta |
|
झ |
جـ ها |
وەک وشەی Jhahan |
|
क |
کە |
وەک وشەی Kashmir |
|
ख |
خا |
وەک وشەی Khan |
|
ख़ |
خی |
وەک وشەی blacstory |
|
ल |
ل |
وەک وشەی love |
|
ळ |
لی |
وەک وشەی link |
|
ऌ |
لی |
وەک وشەی military |
|
ऴ |
لیی |
وەک وشەی Lima |
|
ॡ |
لییی |
وەک وشەی Bradley |
|
म |
ما |
وەک وشەی man |
|
न |
نا |
وەک وشەی Namibia |
|
ङ |
نـ ا |
وەک وشەی Stan Alan |
|
ञ |
نیا |
وەک وشەی Niagara |
|
ण |
نێی |
وەک وشەی Nigeria |
|
ऩ |
نی |
وەک وشەی Nicaragua |
|
ॐ |
ۆمس |
وەک وشەی Tom's book |
|
प |
پا |
وەک وشەی Panama |
|
क़ |
کی |
وەک وشەی King |
|
र |
را |
وەک وشەی rank |
|
ऋ |
ری |
وەک وشەی ring |
|
ॠ |
ریی |
وەک وشەی risk |
|
ऱ |
رییی |
وەک وشەی Brie |
|
स |
سا |
وەک وشەی Sam |
|
श |
شا |
وەک وشەی Shanghai |
|
ष |
شـ ها |
وەک وشەی wash hand |
|
ट |
تە |
وەک وشەی Tamara |
|
त |
تـ ـا |
وەک وشەی Matt Alan |
|
ठ |
تا |
وەک وشەی Thailand |
|
द |
تا |
وەک وشەی Thailand |
|
थ |
تـ ها |
وەک وشەی Thailand |
|
ध |
تـ ها |
وەک وشەی Keith Hansen |
|
ड़ |
گـ دا |
وەک وشەی drug down |
|
ढ़ |
ئەگـ ها |
وەک وشەی hugged hand |
|
व |
ڤا |
وەک وشەی vast |
|
य |
یا |
وەک وشەی yard |
|
य़ |
یی |
وەک وشەی year |
|
ज़ |
زا |
وەک وشەی Zambia |
