ناوه‌ڕۆك
ناساندن
چۆنێتی گەیشتن بە بازاڕی کار (بە عەرەبی: كيفية الوصول إلى سوق العمل، بە ئینگلیزی: How to access the labor market)، بازاڕی کار ئاماژەیە بۆ دابینکردن و داواکاری بۆ کار، کە فەرمانبەران دابینکردنی کار بۆ دامەرزاوەکەیان دابین دەکەن و خاوەنکارەکان داواکارییەکان دابین دەکەن. پێکهاتەیەکی سەرەکی هەر ئابوورییەکە و بە شێوەیەکی ئاڵۆز پەیوەستە بە بازاڕەکانی سەرمایە و کاڵا و خزمەتگوزارییەوە.
تێڕوانینی گشتی دەربارەی بازاڕی کار
- بازاڕی کار ئاماژەیە بۆ دابینکردن و خواست لەسەر کار، کە فەرمانبەران دابینکردنەکە بۆ دامەزراوەکە دابین دەکەن و خاوەنکارەکان داواکارییەکە دابین دەکەن.
- پێویستە بازاڕی کار لە ئاستی ئابووریی گەورە و ئابووری بچووکدا سەیر بکرێت چونکە هەریەکەیان تێڕوانینێکی بەنرخ لەبارەی دامەزراندن و ئابووری بە گشتی پێشکەش دەکەن.
- ڕێژەی بێکاری و ڕێژەی بەرهەمهێنانی کار دوو پێوەرە گرنگە ئابوورییە گەورەکانن.
- کرێی تاک و ژمارەی کاتژمێرەکانی کارکردن دوو پێوەرێکی گرنگی ئابووری بچووکن.
- لە ئەمریکا، نووسینگەی ئاماری کار ڕاپۆرتی ورد لەسەر بازاڕەکانی کاری نیشتمانی و ناوخۆیی کۆدەکاتەوە.
چەند هەنگاوێک بۆ گەیشتن بە بازاڕی کار
کارامەیی و پەروەردە و فێربوونی تەواوی ژیان
دەبێت سەرەتا ئێمە کارامەیی و پەروەردە و فێربوونی تەواوی ژیانمان هەبێت، کارامەیی سەرەتایی لە زانینی زمان و خوێندەواری خۆی دەبینێتەوە و ئەمانە یەکەم بنەمای سەرەکین بۆ فێربوون، زانینی زمان و خوێندەواری ڕێگای سەرکەوتن و گەیشتن بە ئاواتەکانە لە منداڵان تا گەورەکان. بەڵام سیستەمی پەروەردە و ڕاهێنان پێویستە کاریگەرتر و دادپەروەرانەتر و وەڵامدەرەوەتر بێت بۆ بازاڕی کار و پێداویستییە کۆمەڵایەتییەکان.
گرێبەستی کارکردنی پارێزراو
گرێبەستەکان دەتوانن ئاسانکاری بکەن بۆ چوونە ناو بازاڕی کار و بەرەوپێشبردنی گواستنەوەی پیشەیی، لە هەمان کاتدا ڕێگە بە خاوەنکارەکان دەدات وەڵامی گۆڕانکارییەکانی خواستی هاوڵاتیان بدەنەوە. بەڵام جیاوازی گەورە لە بارودۆخی کارکردندا لە سەرانسەری گرێبەستە جیاوازەکانی کارکردندا بەردەوامە. هەنگاونانی خاوەن کارەکان بەرەو جۆرەکانی گرێبەست دەتوانێت ڕێگە بدات بەرەو هەنگاونان بۆ بەرەمهێنانی کاڵایەکی جێگیر و باش کە خاوەن کار دڵنیا بێت لێی، هەورەها لە هەمان کاتدا دەبێتە هۆی زیادبوونی خۆڕاگری بازاڕەکانی کار لە بەرانبەر شۆکەکاندا و مەترسییەکاندا.
گواستنەوەی پیشەیی پارێزراو
ژیانی کارکردن خەریکە هەمەچەشنتر دەبێت، لەوانە چەندین کار و فۆڕمی دامەزراندن، زیادبوونی جووڵە و گۆڕانکاری پیشەیی لە ماوەی ژیانی مرۆڤدا ڕووبدات. زۆرترین سوودوەرگرتن لە گۆڕانکاری تەکنەلۆژی و گۆڕانی خێرای بازاڕەکانی کار پێویستی بە پشتگیری خێراتر و باشتر هەیە بۆ گواستنەوەی کار و پیشەیی، هەروەها پێویستە پشتگیری بۆ بەرزکردنەوەی کارامەیی بەردەوام بە درێژایی ژیانی کارکردن هەبێت.
پشتگیری چالاکانە بۆ دامەزراندن
بێکاری بەردەوام و دووبارەبووەوە و هەروەها درێژخایەن، بە تایبەتی بۆ گەنجان و ئەو کەسانەی کە لێهاتوویی کەمیان هەیە، داوای پشتگیرییەکی گونجاو و ئامانجدار دەکات بۆ دوبارە چوونە ناوەوە بۆ کار. هەروەها دەستڕاگەیشتن بە خێرایی و کاریگەر بەم جۆرە ڕێوشوێنانە دەتوانێت ڕێگری لە بازاڕی کار و وەدەرنانی کۆمەڵایەتی بکات.
یەکسانی لەنێوان ڕەگەز و هاوسەنگی ژیانی کار
ژنان زۆربەی کات کەم نوێنەرایەتی دەکەن لە دامەزراندندا، هەروەها زیادەڕۆیی دەکەن لە کارکردنی نیوەکاتی و وەرگرتنی مۆڵەتی نیو مووچەدا و لە بەرانبەر ئەمەشدا پارە کەمتر وەردەگرن. بەڵام پشتگیریکردن لە بەشداریکردن لە بازاڕی کاردا بنەڕەتییە ئەمەش بۆ دڵنیابوونە لە یەکسانی لەنێوان ڕەگەزەکاندا و دروستبوونی دەرفەتە بۆ هەردوو ڕەگەز. بەربەستەکانی بەردەم بەشداریکردنی ژنان لە بازاڕی کاردا بریتین لە نەبوونی سیاسەتی هاوسەنگی ژیانی کار و ژیانی گونجاو، بێهاندانی دارایی یان باجدانی زۆر لەسەر کار، هەروەها دواکەتن لە بوارەکانی خوێندن و پیشەدا لەبەر ئەرکی ماڵەوەیان. ڕێکخستنی کارکردنی نەرم و نیان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ ئاسانکاری هاوسەنگی ژیانی کار بە ڕێگەدان بە هەردوو ڕەگەز لە دامەزراندن و کۆمپانیاکان بۆ گونجاندنی خشتەی کارکردن و شێوازەکانی کارکردن لەگەڵ پێداویستییەکانیان.
دروستبوونی دەرفەتی یەکسان
جیاکاری لەسەر بنەمای ڕەگەز، نەتەوە، ئایین یان بیروباوەڕ، کەمئەندامی یان تەمەن لەسەرانسەری جیهاندا نایاساییە. هەرچەندە هەندێک وڵات و گروپ هەیە وەک کەمینە نەتەوەییەکان ڕووبەڕووی کێشە دەبنەوە لە دەستڕاگەیشتن بە جیهانی کار. پشتگیریکردن لە بەشداریکردنیان لە بازاڕی کاردا بنەڕەتییە بۆ دڵنیابوون لە یەکسانی هەردوو ڕەگەزدا، هەروەها دەبێتە شتێکی ئابووری لە چوارچێوەی سوڕی کار و هێزی کاردا.
حکومەتی ئەمریکا چۆن ڕێژەی بێکاری هەژمار دەکات؟
نووسینگەی ئاماری کار لە ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکادا ڕاپۆرتێکی مانگانەی دامەزراندن کۆدەکاتەوە، کە لەسەر بنەمای ڕاپرسییەک لە نزیکەی ٦٠ هەزار ماڵی نوێنەری ئەمریکا لە ئەمریکا ئەنجامدراوە. داتاکانی ڕاپرسییەکە بۆ خەمڵاندنی ئاماری دامەزراندن بۆ هەموو وڵاتەکە بەکاردەهێنرێن. ڕێژەی بێکاری لەسەر بنەمای ڕێژەی ئەو کەسانەیە کە دامەزراو نین بەڵام چالاکانە بەدوای کاردا دەگەڕێن، وەک ڕێژەی سەدی کۆی هێزی کار. ئەوانەی هیچ کارێکیان نییە و چیتر بەدوایاندا ناگەڕێن، لە ڕێژەی بێکاریدا هەژمار ناکرێن.
