ناوه‌ڕۆك
ناساندن
هۆکارەکانی لەڕێدەرچوونی گەنجان (بە ئینگلیزی: Causes of youth delinquency، بە عەرەبی: أسباب انحراف الشباب) گەنجان هەوێنی هێز و پێشکەوتنی هەر کۆمەڵگەیەکن بە بەرەوپێشچوون و سەرفراز دەبن و لەگەڵ گەندەڵییەکانیاندا دەڕووخێن. لە هەموو بوارەکانی ژیاندا بەردەوام دەبێت لە گەشەسەندن و پێشکەوتن بەپێی پەروەردەیەکی دروست و دوور لە هەر کەموکوڕییەک کە کاریگەری لەسەر داهاتووی هەبێت، بەڵام زۆر گەنج هەن کە بەدەست ئازارەکانی ژیانەوە دەناڵێنن.
هۆکارەکانی لە رێداچوونی گەنجان
کاتی بەتاڵ
ئەو کاتە بەتاڵییە زیادەڕۆییانەی کە گەنجان تووشی دەبن، یەکێکە لە هۆکارە گرنگەکانی لەڕێدەرچوونییان، کاتێک گەنجان کاتێکی زۆر لە ژیانیاندا بەسەر دەبەن بەبێ ئەوەی هیچ کارێک بکەن کە سوودی بۆ خۆیان و کەسانی دیکە هەبێت
هەڵوەشاندنەوەی خێزان
ژیانی خێزانی بە بنەمایەک دادەنرێت کە گەنجان لەسەری گەورە دەبن، هەروەها پێکهاتەی سەرەکی کەسایەتی ئەو گەنجانەیە و لاساییکردنەوەی دایک و باوکیان لە ڕەفتار و کردارەکانیاندا، بۆیە دەبێت گەنجان چێژ لە ژیانێکی یەکگرتووی خێزانیی بینن. هەڵوەشاندنەوەی خێزان بە یەکێک لەو هۆکارە گرنگانە دادەنرێت کە پاڵ بە گەنجانەوە دەنێت بۆ لادان و چوونە سەر ڕێگای هەڵە، چونکە هەر یەکێک لە باوک و دایک ژیانێکی سەربەخۆ لە یەکتری دەژین و هەریەکەیان بەرژەوەندی و ژیانی تایبەتی خۆی هەیە، بەبێ ڕەچاوکردنی منداڵان و ڕادەی کاریگەرییەکانی ئەم پەیوەندییە لەسەر داهاتوویان، بۆیە گەنجان دەست دەکەن بە گەڕان بەدوای ڕێگەی دیکە بۆ دەرچوون لە ژینگەیەکی خێزانیی شکاو و لە زۆربەی حاڵەتەکاندا ئەم شێوازانە نەرێنین و دەبنە هۆی لادان و لەدەستدان.
هاوڕێی خراپ
هاوڕێیان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە ژیان و ڕەفتاری گەنجاندا. هاوڕێی خراپ کاریگەری نەرێنی لەسەر ئەو گەنجانە دەبێت، بە لاساییکردنەوەی ڕەفتار و کردارە هەڵەکانیان کە دەبێتە هۆی بەلاداچوون بە پێچەوانەی ئەو هاوڕێیانەی کە خاوەنی ڕەوشتی باش و بەرزن.
هەژاری
هەژاری یەکێکە لەو دیاردە کۆمەڵایەتییە مەترسیدارانەی کە دەبێتە هۆی گرفتی کۆمەڵایەتی بەرفراوان کە کاریگەری لەسەر کۆمەڵگە و پێکهاتەکانی هەیە، لەوانەش خێزان و منداڵ و گەنجان، هەژاری هۆکارێکی سەرەکییە بۆ کەمبوونەوەی ئاستی ئاسایش لە کۆمەڵگاکاندا هۆکاری ناسەقامگیری ژیانی خێزان و کشانەوەی دایک و باوک لە ڕۆڵی سەرەتایی خۆیان لە پەروەردەدا، لە ئەنجامی سەرقاڵبوونیان بە هەوڵدان بۆ دەستەبەرکردنی ئەرکە داراییەکانیان، بەم شێوەیە منداڵەکانیان بەرەوڕووی مەترسی لادان دەبنەوە.
هەروەها دەکرێت گەنجان سیفەتی ڕق و کینە و ناڕەزایی بەرامبەر کۆمەڵگا پەرەپێبدەن و بیر لەوە بکەنەوە تۆڵەی لێبکەنەوە چونکە بە بەرپرسیار دادەنرێت لە کێشەکانیان و قەیرانی دارایی و کۆمەڵایەتییان کە ئەمەش دەبێتە هۆی دروستبوونی ڕەفتاری تاوانکاری لای گەنجان هەروەها، کارکردنی منداڵان لە قۆناغی گەنجیدا لە داهاتوودا ببێتە هۆی لەڕێدەرچوونی.
لاوازی ئیمانی ئایینی
لاوازی پاڵنەری ئایینی دەبێتە هۆی زیادبوونی ڕێژەی لەڕێدەرچوون لای گەنجان، ئەم لاوازییە دەگەڕێتەوە بۆ زۆر هۆکاری کۆمەڵایەتی، دیارترینیان نەبوونی نمونەی ئایینی میانڕەو، بڵاوبوونەوەی کۆنەپەرستی ئایینی و لەڕادەبەدەر فەناتیزمی ئایینی لە هەندێک کۆمەڵگادا و نەبوونی پڕۆگرامی فێرکاری گونجاو بۆ زانستە ئاینییەکان لە قوتابخانە و زانکۆکان.
