ناوهڕۆك
ناساندن
ئەو دەرمانانەی کاردەکەنە سەر سووڕی مانگانە (بە ئینگلیزی: Drugs that work on the menstrual cycle، بە عەرەبی: الأدوية التي تؤثر على الدورة الشهرية) زۆرێک لە دەرمانە جیاوازەکان دەتوانن کاریگەرییان لەسەر سووڕی مانگانە هەبێت. بەجۆرێک دەرمانەکان دەتوانن کاریگەرییان هەبێت لەسەر ڕێکخستنی سووڕی مانگانە و ئازاری کاتی سوڕ مانگانە و سووڕی مانگانە بە تەواوی. لەگەڵ ئەوەشدا، هەمیشە گرنگە ڕەچاوی هۆکارەکانی دیکەی ناڕێکی سووڕی مانگانە بکەیت وەک دووگیانی یان بوونی کێشەکانی دیکەی ئافرەتان. بۆیە ئەگەر نیشانەکانت چاوەڕوان نەکراو بوون یان کێشەدار بوون، بەپەلە سەردانی پزیشک یان پزیشکی ژنان بکە بۆ هەڵسەنگاندنی دۆخەکەت بە دروستی و تەواوی و بێ دواکەوتن.
دەرمانە کاریگەرەکان
حەبی ڕێگری منداڵبوون
بەگشتی "حەب" کاریگەری ئەرێنی لەسەر سووڕی مانگانە هەیە. سووڕەکە ڕێک و پێک دەکات و سووڕەکە کەمتر قورس و کەمتر ئازاربەخش دەکات. لەبەر ئەوە، حەبەکە زۆرجار بەکاردێت وەک دەستێوەردانێکی چارەسەری بۆ نەخۆشییەکانی وەک ئێندۆمێتریۆسیس، ماوەی قورس یان ئازاربەخش. بەڵام هەندێک جار بەکارهێنانی حەبی دژە منداڵبوون دەبێتە هۆی خوێنبەربوون لە نێوان ماوەکان سووڕی مانگانەدا.
ئەسپرین
ئەسپرین لە تیۆریدا دەتوانێت بڕی خوێنبەربوون لە ماوەی سووڕی مانگانەدا زیاد بکات، بەڵام لە کرداردا ئەم کاریگەرییە کەمترینە. هەروەها کاریگەر نییە بۆ کەمکردنەوەی ئازاری سوڕی مانگانە. هەر بۆیەش بەکارنەهێنانی باشترە.
ئایبۆپرۆفین
ئایبۆپرۆفین زۆر باشە بۆ کەمکردنەوەی ئازاری پەیوەندیدار بە ماوەی سوڕی مانگانە بەڵام دەکرێت کاریگەی لەسەر خوێنبەربوون هەبێت و بە جۆرێک خوێن ڕۆشتنی کاتی سووڕی مانگانە بۆ نیوە کەم بکاتەوە.
دەرمانی دژە خەمۆکی و کێشە دەروونییەکانی دیکە
ئەم جۆرە دەرمانە هەندێک جار دەتوانێت ببێتە هۆی ماوەیەکی کەم یان ماوەیەکی کەم لەگەڵ سووڕی مانگانە درێژتر بێت (٣٥ ڕۆژ لەجیاتی ٢١ ڕۆژ). واتا دەستێوەردان دەکات لە ماوەی ڕوودانی سووڕی مانگانەکە. ئەمەش ئەوە دەگەیەنێت تێبینی کردنی دواکەوتنی ماوەی سووڕی مانگانە یان کەمبوونی کاتی بوونی سووڕی مانگانە چاوەڕوانکراوە دوای بەکارهێنانی ئەم جۆرە دەرمانانە.
وارفارین (کۆمادین)
ئەم دەرمانە یارمەتی ڕێگری لە خوێنمەیین دەدات. گەورەترین کێشە کە پەیوەندی بەوەوە هەیە خوێنڕشتنە. ئەگەر ئەمە وەربگریت و لێشاوی مانگانەکەت زۆر قورس بێت یان خوێنت لە نێوان سوڕی مانگانەتدا هەبێت، ئەوە گرنگە کە پزیشکەکەت ئاگادار بکەیتەوە.
حەبی دابەزاندنی کێش
گۆڕانی کتوپڕی کێش دەتوانێت کاریگەری لەسەر سووڕی مانگانە هەبێت. حەبی خۆراک باوە ناسراوە کە دەبێتە هۆی ناڕێکی سوڕی مانگانە. هەروەها ڕێژەی چەوری لەش کەمتر لە ١٧٪ دەتوانێت کاریگەری لەسەر سووڕی مانگانە هەبێت و ببێتە هۆی کەمی سوڕی مانگانە (وەک زۆرێک لە وەرزشوانانی ئۆڵۆمپی).
چارەسەری کیمیایی
چارەسەری کیمیایی دەتوانێت ببێتە هۆی زوو هاتنی تەمەنی نائومێدی و وەستانی سووڕی مانگانە و لەبەر ئەوە هیچ ماوەیەکی سووڕی مانگانەی نابێت کەسەکە. بەڵام هەندێک جار هێلکەخانەکان دەتوانن چاکببنەوە و سووڕەکان دەتوانن بە شێوەیەکی ئاسایی دەستپێبکەنەوە. پزیشک زۆر جار پێشنیاری ئەوە دەکات کە سەردانی پزیشکێکی پسپۆڕی نەزۆکی بکەیت پێش ئەوەی دەست بکەیت بە چارەسەری کیمیایی ئەگەر دەتەوێت توانای منداڵخستنەوەت بپارێزیت.
ستێرۆیدەکان
دەرمانەکانی ستێرۆید وەک پرێدنیسۆلۆن دەتوانن کاریگەرییان لەسەر سووڕی مانگانە هەبێت و وایان لێبکات ناڕێک بن، یان درێژخایەن بن و هەندێک جار قورستر بن. ئەمەش بە شێوەیەکی گشتی دوای بەکارهێنانی درێژخایەنی ستیرۆیدەکان ڕوودەدات.
جۆرەکانی تری دژە منداڵبوون
هەروەها ڕێگری لە منداڵبوون جگە لە حەبی دەم دەتوانێت کاریگەری لەسەر سووڕی مانگانە هەبێت. ئامێرەکانی ناو سکی ناهۆرمۆنی (IUD - Copper-T) دەتوانن ببنە هۆی خوێنبەربوون لە نێوان ماوەکانی سووڕی مانگانەدا. لە کاتێکدا IUDی هۆڕمۆنی (Mirena یان Jaydess) بڕێکی کەم لە پرۆجێسترۆن لەناو کونی سکدا دەرهێنێت و زۆرجار دەبێتە هۆی ماوەیەکی سووکتر و کەمتر ئازاربەخش. هەندێک جار کاتەکان بە تەواوی داخراون. هەروەها خوێنبەربوونی ناڕێکی لە چەند مانگی یەکەمدا کاریگەرییەکی لاوەکی باوە. حەبی دەرزی و چاندنەوە و حەبە بچووکەکە هەموویان پرۆجێسترۆنیان تێدایە و زۆرجار دەبنە هۆی نەمانی سووڕی مانگانە. خوێنبەربوونی ناڕێکی چاوەڕوان نەکراو کاریگەرییەکی لاوەکی ناسراوە بۆ ئەو جۆرە ڕێگرییانەی دووگیانی.
دەرمانی غودە
غودە بریتییە لە ڕژێنێک کە بەرپرسە لە دەردانی هەندێک هۆرمۆن و تەنانەت دروست کردنیشی. ئەگەر هۆرمۆنەکان بە پێی پێویست دروست نەبن بارودۆخێک کە پێی دەوترێت غودەی تەمەڵ ڕودەدات کە دەكرێیت تێیدا ماوەکان ناڕێک بن.
