عەمەلیاتی کرۆمیت (ئینچۆن)

پێشەکی

عەمەلیاتی کرۆمیت، کە بە داگیرکردنی ئینچۆنیش ناسراوە، یەکێک بوو لە گرنگترین و سەرکەوتووترین عەمەلیاتە سەربازییەکانی جەنگی کۆریا. ئەم عەمەلیاتە لە ١٥ی ئەیلولی ١٩٥٠ لە لایەن هێزەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بە سەرکردایەتی ژەنەراڵ دۆگلاس ماک ئارسەری ئەمریکی ئەنجام درا لە دژی کۆریای باکور

عەمەلیاتی کرۆمیت

دوای شەڕی پوسان، کاتێک هێزەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان تەنها بەشێکی بچووکی باشووری ڕۆژهەڵاتی کۆریای باشووریان لە ژێر کۆنترۆڵدا مابوو، ژەنەراڵ ماک ئارسەر پلانی بۆ عەمەلیاتێکی گەورە دانا. ئامانجی سەرەکی ئەم پلانە بڕینی هێڵەکانی پەیوەندی و گەیاندنی هێزەکانی کۆریای باکوور بوو لە ڕێگەی داگیرکردنی بەندەری ئینچۆن، کە لە نزیک پایتەختی کۆریای باشوور، سیۆل، هەڵکەوتبوو.

پلانەکە زۆر مەترسیدار و ئاڵۆز بوو لەبەر چەند هۆکارێک:
١. ئینچۆن یەکێک بوو لە سەختترین بەندەرەکانی جیهان بۆ داگیرکردن بەهۆی جیاوازی زۆری نێوان بەرزی و نزمی ئاو.
٢. کەناڵی دەریایی تەسک و پڕ لە مەترسی.
٣. بەربەستە سروشتی و دەستکردەکان لە کەنارەکاندا.

سەرەڕای ئەم کێشانە، ماک ئارسەر سوور بوو لەسەر جێبەجێکردنی پلانەکە.

جێبەجێکردنی عەمەلیاتەکە

لە ١٥ی ئەیلولی ١٩٥٠، هێزەکانی دەریایی ئەمریکا و نەتەوە یەکگرتووەکان دەستیان بە عەمەلیاتەکە کرد. عەمەلیاتەکە لە سێ قۆناغ پێکهاتبوو:

١. داگیرکردنی دوورگەی وۆلمی-دۆ: لە بەیانی زوودا، هێزەکان ئەم دوورگە بچووکەیان داگیرکرد کە لە بەردەم بەندەری ئینچۆندا هەڵکەوتبوو.

٢. داگیرکردنی کەنارەکانی ئینچۆن: دوای نیوەڕۆ، هێزەکان دەستیان بە داگیرکردنی کەنارەکانی سەرەکی کرد. سەرەڕای بەرگری توندی هێزەکانی کۆریای باکوور، هێزەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان توانییان سەرکەوتوو بن.

٣. پێشڕەوی بەرەو سیۆل: دوای داگیرکردنی ئینچۆن، هێزەکان دەستیان بە پێشڕەوی کرد بەرەو سیۆل کە تەنها ٢٥ مایل دوور بوو.

دەرەنجامەکان

عەمەلیاتی کرۆمیت سەرکەوتنێکی گەورە بوو بۆ هێزەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و دەرەنجامی گرنگی لێکەوتەوە:

١. بڕینی هێڵەکانی پەیوەندی و گەیاندنی هێزەکانی کۆریای باکوور.
٢. ئازادکردنی سیۆل لە ٢٨ی ئەیلول.
٣. ناچارکردنی هێزەکانی کۆریای باکوور بە پاشەکشە لە زۆربەی ناوچەکانی کۆریای باشوور.
٤. گۆڕینی هاوسەنگی هێز لە جەنگەکەدا بە قازانجی هێزەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان.
٥. بەرزکردنەوەی ورەی سەربازی و سیاسی هێزەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و کۆریای باشوور.

شیکردنەوەی ستراتیژی

سەرکەوتنی عەمەلیاتی کرۆمیت بەهۆی چەند فاکتەرێکەوە بوو:

١. سەرپرایزکردن: هێزەکانی کۆریای باکوور چاوەڕوانی هێرشێکی وا گەورە نەبوون لەو ناوچەیە.
٢. هەماهەنگی باش: هەماهەنگی نێوان هێزە دەریایی، وشکانی و ئاسمانییەکان زۆر باش بوو.
٣. پلاندانانی ورد: سەرەڕای مەترسییەکان، پلانەکە بە وردی دانرابوو و جێبەجێ کرا.
٤. سەرکردایەتی: ڕۆڵی ژەنەراڵ ماک ئارسەر لە پلاندانان و جێبەجێکردنی عەمەلیاتەکەدا زۆر گرنگ بوو.

کاریگەری درێژخایەن

عەمەلیاتی کرۆمیت نەک تەنها ڕەوتی جەنگی کۆریای گۆڕی، بەڵکوو بووە نموونەیەک بۆ عەمەلیاتە سەربازییەکانی داهاتوو. ئەم عەمەلیاتە نیشانی دا کە چۆن دەکرێت بە بەکارهێنانی هێزی دەریایی و ئاسمانی، هاوسەنگی هێز لە شەڕێکی وشکانیدا بگۆڕدرێت.

لە کۆتاییدا، عەمەلیاتی کرۆمیت (ئینچۆن) یەکێک بوو لە گرنگترین و کاریگەرترین ڕووداوەکانی جەنگی کۆریا کە ڕۆڵێکی بەرچاوی هەبوو لە دیاریکردنی ئاراستەی جەنگەکە و دەرەنجامە کۆتاییەکەی.