چەکی RPG (ئاڕ بی جی)

پێشەکی

چەکی RPG ئاڕ بی جی یەکێکە لە بەربڵاوترین و کاریگەرترین چەکە دژە تانک و دژە کەرەستە سەربازییەکان لە جیهاندا. ئەم چەکە، کە بە "ڕۆکێت پڕۆپێلشن گرەنەید" ناسراوە، توانای لەناوبردنی ئامانجە قورسەکانی هەیە و لە زۆربەی ناکۆکی و شەڕە چەکدارییەکانی سەدەی بیستەم و بیست و یەکەمدا ڕۆڵێکی گرنگی بینیوە.

لەم ڕاپۆرتەدا، ئێمە چاوێکی قووڵ بە مێژوو، تەکنۆلۆژیا، جۆرەکان، بەکارهێنان، و کاریگەرییەکانی ئەم چەکە دەخشێنین. هەروەها، باس لە لایەنە یاسایی، کۆمەڵایەتی و داهاتووی ئەم چەکە دەکەین.

مێژوو و گەشەسەندن

چەکی RPG ڕیشەی لە تەکنۆلۆژیای دژە تانکی جەنگی جیهانی دووەم هەیە. گەشەسەندنی ئەم چەکە بەم شێوەیە بووە:

سەرەتاکان (1940-1950)
* لە کۆتایی جەنگی جیهانی دووەمدا، ئەڵمانیا "Panzerfaust" ی دروستکرد، کە پێشینەی RPG بوو.

* یەکێتی سۆڤیەت لەسەر بنەمای چەکی Panzerfaust ئەڵمانی RPG-1 ی پەرەپێدا لە ساڵی 1948

گەشەسەندنی RPG-2 و RPG-7 (1950-1960)
* چەکی RPG-2 لە ساڵی 1954 پەرەی پێدرا و یەکەم وەشانی بەرهەمهێنراوی بەرفراوانی ئاڕ بی جی بوو.

بڵاوبوونەوە و بەکارهێنان لە شەڕەکاندا (1960-1990)
* لە شەڕی ڤێتنام، RPG بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکارهێنرا دژی هێزەکانی ئەمریکا.
* لە شەڕی عەرەب-ئیسرائیل و شەڕی ئەفغانستان، RPG ڕۆڵێکی گرنگی بینی.

پەرەسەندنە نوێیەکان (1990-ئێستا)
* وەشانی نوێتر وەک RPG-29 و RPG-32 پەرەیان پێدرا بۆ بەرەنگاربوونەوەی زرێپۆشی پێشکەوتووتر.
* وڵاتانی وەک چین، ئێران و پاکستان وەشانی تایبەت بە خۆیان دروستکردووە.

تەکنۆلۆژیا و پرنسیپی کارکردن

چەکی RPG تەکنۆلۆژیایەکی سەرنجڕاکێش و کاریگەری هەیە کە پێکهاتووە لە چەند بەشێکی سەرەکی:
پێکهاتە سەرەکییەکان
* لوولە (Launcher): لوولەیەکی درێژە کە ڕۆکێتەکەی تێدا دادەنرێت.
* سیستەمی نیشانگرتن: مێکانیزمێکی سادە یان پێشکەوتوو بۆ نیشانگرتنی ئامانج.
* ڕۆکێت: بەشی سەرەکی چەکەکەیە کە پێکهاتووە لە:
  - سەری تەقەمەنی (Warhead)
  - سووتەمەنی ڕۆکێت
  - سیستەمی پێکانەوە

ڕێچکەی کارکردنی ئار بی جی
1. ئامادەکردن: ڕۆکێتەکە دەخرێتە ناو لوولەکەوە.
2. نیشانگرتن: بەکارهێنەر ئامانجەکە دیاری دەکات.
3. تەقاندن: کاتێک دەتەقێنرێت، سووتەمەنی ڕۆکێتەکە دەسووتێت.
4. خۆپاڵنان: گازی سووتەمەنییەکە ڕۆکێتەکە بەرەو ئامانجەکە دەنێرێت.
5. پێکان: کاتێک ڕۆکێتەکە بە ئامانجەکە دەکەوێت، سەری تەقەمەنییەکە دەتەقێتەوە.

سنوورداریەتی ئاڕ بی جی
* مەودای کورت (عادەتەن کەمتر لە 300 مەتر).
* کاریگەری لە ژێر کاریگەری با و هەلومەرجی کەشوهەوادایە.
* پێویستی بە ڕاهێنان هەیە بۆ ئەوەی بە باشی بتوانرێت بەکاربهێنرێت.

جۆر و وەشانەکان

چەکی RPG چەندین جۆر و وەشانی هەیە کە لە لایەن وڵاتان و کۆمپانیا جیاوازەکانەوە بەرهەم هێنراون. لێرەدا گرنگترینیان دەخەینە ڕوو:

وەشانە سۆڤیەتی/ڕووسییەکانی RPG

* RPG-2: یەکەم وەشانی بەرهەمهێنراوی بەرفراوان (1954).
* RPG-7: بەناوبانگترین و بەرباڵاوترین جۆر (1961).
* RPG-16: وەشانێکی قورستر بۆ مەودای دوورتر (1970).
* RPG-18: وەشانێکی یەک-بەکارهێنان، هاوشێوەی M72 LAW ی ئەمریکی (1972).
* RPG-22: پێشکەوتنێک لە RPG-18 (1980s).
* RPG-26: جێگرەوەی RPG-22 (1985).
* RPG-29: وەشانێکی گەورەتر بۆ زرێپۆشی پێشکەوتووتر (1989).
* RPG-32: نوێترین وەشان بە توانای بەکارهێنانی چەند جۆرە سەری تەقەمەنی (2005).

وەشانە چینییەکانی RPG

* Type 69: وەشانێکی چینی لە RPG-7 (1970s).
* PF-89: هاوشێوەی RPG-26 ی ڕووسی.
* PF-98: وەشانێکی قورستر بۆ دژە-تانک.

وەشانە ئەمریکییەکانی RPG

* M72 LAW: سیستەمێکی یەک-بەکارهێنان (1963).
* AT4: چەکێکی دژە-تانکی یەک-بەکارهێنان (1980s).

وەشانەکانی وڵاتانی تر

* Carl Gustaf (سوید): سیستەمێکی فرە-مەبەستی بەناوبانگ.
* MATADOR (سنگاپور/ئیسرائیل): وەشانێکی نوێ بۆ شەڕی شار.
* RPG-7V2 (ئێران): وەشانێکی پێشخراوی RPG-7.

وەشانە تایبەتەکان

* RPG-29V "Vampire": وەشانێک بە سیستەمی دید لە شەودا.
* RPG-30: وەشانێک بە سیستەمی دژە-تەدبیری پێشکەوتوو.
* RShG-1 و RShG-2: وەشانی تایبەت بۆ شەڕی شار.

بەکارهێنان لە شەڕدا

RPG لە زۆربەی شەڕە مۆدێرنەکاندا بەکارهێنراوە و ڕۆڵێکی گرنگی هەبووە:

بەکارهێنان لە شەڕە گرنگەکاندا
* شەڕی ڤێتنام: بەکارهێنانی بەرفراوان دژی زرێپۆش و هێلیکۆپتەرەکانی ئەمریکا.
* شەڕی ئەفغانستان (1979-1989): بەکارهێنان دژی هێزەکانی سۆڤیەت.
* شەڕی عێراق (2003-2011): بەکارهێنان دژی هێزەکانی هاوپەیمانان.
* شەڕی سووریا: بەکارهێنانی بەرفراوان لەلایەن گرووپە جیاوازەکانەوە.

کاریگەری لەسەر تاکتیکی سەربازی
* گۆڕینی شێوازی بەکارهێنانی زرێپۆش لە شەڕدا.
* زیادبوونی گرنگی پاراستنی پیادە لە ناوچە شارییەکاندا.
* پەرەسەندنی تەکنۆلۆژیای دژە-RPG.

کاریگەری کۆمەڵایەتی و کەلتووری

کاریگەری لەسەر کۆمەڵگا
* ترس و نائارامی لە ناوچە شەڕلێدراوەکان.
* گۆڕانکاری لە ژێرخانی شارەکان بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشەی RPG.

نوێنەرایەتی لە میدیا و کەلتووردا
* بەکارهێنانی وێنەی RPG لە فیلم و یارییە ڤیدیۆییەکاندا.
* بوون بە هێمایەک بۆ بەرەنگاری و شۆڕش لە هەندێک کەلتووردا

داهاتووی RPG ئاڕ بی جی

داهاتووی چەکی RPG بەستراوەتەوە بە چەند هۆیەکی گرنگەوە. پەرەسەندنە تەکنۆلۆژییەکان ڕۆڵێکی سەرەکی دەبینن، وەک پێشخستنی سیستەمی نیشانگرتن و بەکارهێنانی مادەی تەقەمەنی کاریگەرتر. هەروەها، هەوڵ دەدرێت وەشانی سووکتر و ئاسانت  دروست بکرێن بۆ هەڵگرتن. گۆڕانکارییەکان لە شێوازی بەکارهێنانیشدا چاوەڕوان دەکرێن، بەتایبەتی گونجاندنی بۆ شەڕی شاری و پەرەپێدانی وەشانی تایبەت بۆ ئۆپەراسیۆنە تایبەتەکان. 

بەرەنگارییەکانی داهاتوو بریتین لە پێشبڕکێی بەردەوام لەگەڵ تەکنۆلۆژیای دژە-RPG و گۆڕانکارییەکان لە یاسا و ڕێسا نێودەوڵەتییەکاندا. بەگشتی، RPG بەردەوام دەبێت لە گێڕانی ڕۆڵێکی گرنگ لە شەڕی مۆدێرندا، بەڵام پێویستی بە گونجاندن و پەرەپێدانی بەردەوام دەبێت.

ئەنجام

RPG وەک چەکێکی کاریگەر و گرنگ لە شەڕی مۆدێرندا دەمێنێتەوە. سەرەڕای پەرەسەندنی تەکنۆلۆژیای دژە-RPG، ئەم چەکە بەردەوام دەبێت لە گۆڕینی دینامیکی شەڕ و پاڵنەربوون بۆ داهێنانی بەردەوام لە بواری پاراستن و بەرگریدا. کاریگەرییە کۆمەڵایەتی و کەلتوورییەکانی RPG هەروەها بەردەوام دەبن لە شێوەدان بە تێگەیشتنی گشتی لە شەڕ و ناکۆکییە چەکدارییەکان.