هەلیکۆپتەری فەڕەنسی تایگەر

پێشەکی

هەلیکۆپتەری Airbus Helicopters Tiger، کە پێشتر بە Eurocopter Tiger ناسرابوو، هێلیکۆپتەرێکی شەڕکەری دووسەرنشینە کە بۆ شەڕی دژە تانک و پشتیوانی هێزی زەمینی دیزاین کراوە. ئەم هێلیکۆپتەرە بەرهەمی هاوکاری نێوان فەڕەنسا و ئەڵمانیایە و لە ساڵی ٢٠٠٣ەوە خراوەتە خزمەتەوە. Tiger بە یەکێک لە پێشکەوتووترین هێلیکۆپتەرە شەڕکەرییەکانی جیهان دادەنرێت و لە چەندین ئۆپەراسیۆنی سەربازیدا بەکارهاتووە.

مێژووی پەرەپێدان

پڕۆژەی Tiger لە ساڵی ١٩٨٤دا دەستی پێکرد کاتێک فەڕەنسا و ئەڵمانیا بڕیاریاندا پێکەوە هێلیکۆپتەرێکی شەڕکەری نوێ پەرە پێ بدەن. یەکەم نموونەی ئەزموونی لە ساڵی ١٩٩١دا فڕی. دوای چەندین ساڵ لە پەرەپێدان و تاقیکردنەوە، یەکەم هێلیکۆپتەری بەرهەمهێنراو لە ساڵی ٢٠٠٣دا ڕادەستی هێزە چەکدارەکانی فەڕەنسا کرا. لە ساڵی ٢٠٠٨دا، ناوی کۆمپانیاکە لە Eurocopter گۆڕا بۆ Airbus Helicopters، بەڵام ناوی هێلیکۆپتەرەکە وەک خۆی مایەوە.

دیزاین و تایبەتمەندییەکان

هەلیکۆپتەری Tiger خاوەنی دیزاینێکی تایبەتە کە بۆ شاردنەوەی لە سیستەمە دژە فڕۆکەکان ئامادەکراوە. لاشەی هێلیکۆپتەرەکە بە ڕێژەیەکی بەرز لە کەرەستەی کۆمپۆزیت دروستکراوە کە کێشی کەم دەکاتەوە و بەرگریی باشتر دابین دەکات. هێلیکۆپتەرەکە دوو کۆکپیتی تەندەمی هەیە کە ڕێگە دەدات بە فڕۆکەوان و ئۆپەراتۆری سیستەمی چەک بە سەربەخۆیی کار بکەن.

سیستەمی کۆنترۆڵی دیجیتاڵی Tiger توانایەکی بەرزی مانۆڕی پێدەدات. هەروەها خاوەنی سیستەمێکی زۆر پێشکەوتووی ئەلیکترۆنییە کە توانای هەڵسەنگاندنی مەترسی و دۆزینەوەی ئامانجی هەیە. خێرایی ئەم هێلیکۆپتەرە دەگاتە ٢٩٠ کم/کاتژمێر و مەودای فڕینی نزیکەی ٨٠٠ کیلۆمەترە.

سیستەمی چەک

هەلیکۆپتەری Tiger بە کۆمەڵێک چەکی جۆراوجۆر ڕەوانەی مەیدانی شەڕ دەکرێت. ئەمانە بریتین لە:

• تۆپی ٣٠ ملم

• مووشەکی دژە تانکی Hellfire یان HOT

• مووشەکی هەوا-بۆ-هەوای Mistral

• ڕۆکێتی ٦٨ ملم یان ٧٠ ملم

هەروەها سیستەمی نیشانەگرتن و بینینی شەوی پێشکەوتووی هەیە کە توانای ئۆپەراسیۆنی لە هەموو کەشوهەوایەکدا پێدەدات.

جۆر و مۆدێلەکان

چەند جۆر و مۆدێلێکی سەرەکی Tiger هەن:

HAP : جۆری فەڕەنسی بۆ پشتیوانی و پاراستن.

UHT: جۆری ئەڵمانی بۆ شەڕی دژە تانک.

ARH: جۆری ئوسترالی بۆ هەواڵگری چەکدار.

HAD: وەشانێکی پێشکەوتووتر بۆ فەڕەنسا و ئیسپانیا.

Tiger MkIII: نوێترین وەشان کە لە ٢٠١٨دا ڕاگەیەندرا و چاوەڕوان دەکرێت تواناکانی باشتر بکات.

بەکارهێنان لە جەنگەکاندا

Tiger لە چەندین ئۆپەراسیۆنی سەربازیدا بەکارهاتووە، لەوانە:

• ئەفغانستان (٢٠٠٩-٢٠١٣): لەلایەن هێزەکانی فەڕەنسا و ئەڵمانیاوە.

• لیبیا (٢٠١١): لە ئۆپەراسیۆنی ناتۆدا بەکارهات.

• مالی (لە ٢٠١٣ەوە): لە خەباتی دژە تیرۆردا.

• عێراق (لە ٢٠١٤ەوە): لە ئۆپەراسیۆنی دژ بە داعشدا.

لەم ئۆپەراسیۆنانەدا، Tiger توانایی و کاریگەری خۆی سەلماندووە.

کێبڕکێ و بەراوردکردن

لە بازاڕی نێودەوڵەتیدا، Tiger کێبڕکێی لەگەڵ هێلیکۆپتەری وەک ئاپاچی (AH-64 Apache) ی ئەمریکی و Kamov Ka-50 ی ڕووسی دەکات. Tiger بە گشتی سووکتر و خێراترە لە ئاپاچی، بەڵام ئاپاچی چەکی قورستری هەیە. بەراورد بە هێلیکۆپتەرە ڕووسییەکان Tiger تەکنەلۆژیای پێشکەوتووتری هەیە بەڵام گرانترە.

دەرەنجام

Airbus Helicopters Tiger نموونەیەکی سەرکەوتووی هاوکاری ئەوروپییە لە بواری پیشەسازی بەرگریدا. ئەم هێلیکۆپتەرە بە تواناکانی لە بواری شەڕی دژە تانک و پشتیوانی هێزی زەمینیدا خۆی سەلماندووە. سەرەڕای ئەوەی کە ڕووبەڕووی کێبڕکێی بەهێز دەبێتەوە لە بازاڕی نێودەوڵەتیدا، بەڵام بەردەوامە لە پەرەسەندن و چاوەڕوان دەکرێت بۆ چەندین دەیەی داهاتوو وەک یەکێک لە هێلیکۆپتەرە شەڕکەرییە سەرەکییەکانی ئەوروپا بمێنێتەوە.