ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
ڕۆبێرت کوخ (١١ی کانوونی یەکەمی ١٨٤٣ - ٢٧ی ئایاری ١٩١٠) زانا و پزیشکێکی ئەڵمانی بوو کە بە یەکێک لە دامەزرێنەرانی بەکتریۆلۆژیای نوێ دادەنرێت. ناوبراو بە هۆی دۆزینەوەی باکتریای سیل و کۆلێرا ناوبانگی دەرکرد و ڕۆڵێکی گرنگی لە پێشخستنی میکرۆبیۆلۆژی و تەکنیکەکانی کۆنترۆڵکردنی نەخۆشییەکاندا هەبوو.
ژیانی سەرەتایی و خوێندن
ڕۆبێرت کوخ لە شاری کلاوستال لە وڵاتی ئەڵمانیا لەدایک بوو. باوکی کارمەندێکی حکومی بوو و دایکی ژنێکی ماڵەوە بوو. لە تەمەنی منداڵییەوە حەزێکی زۆری بۆ سروشت و زانست هەبوو. کوخ لە زانکۆی گۆتینگن خوێندنی پزیشکی تەواو کرد و لە ساڵی ١٨٦٦دا بڕوانامەی دکتۆرای وەرگرت. دوای تەواوکردنی خوێندن، بۆ ماوەیەک وەک پزیشکی گشتی کاری کرد.
کارە زانستییەکانی
لە سەرەتای ١٨٧٠کاندا، کوخ دەستی بە توێژینەوە لەسەر باکتریاکان کرد. یەکەم دۆزینەوەی گرنگی لە ساڵی ١٨٧٦دا بوو کاتێک توانی سوڕی ژیانی باکتریای ئەنتراکس بدۆزێتەوە. ئەم دۆزینەوەیە بووە هۆی ئەوەی ناوبانگی وەک توێژەرێکی بەتوانا دەربکات. لە ساڵی ١٨٨٠دا، کوخ وەک سەرۆکی ئۆفیسی تەندروستی ئیمپراتۆری ئەڵمانیا دامەزرا و لەوێ توانی تاقیگەیەکی پێشکەوتوو بۆ توێژینەوەکانی دابمەزرێنێت.
دۆزینەوە گرنگەکانی
گرنگترین دۆزینەوەی کوخ لە ساڵی ١٨٨٢دا بوو کاتێک توانی باکتریای بەرپرسیار لە نەخۆشی سیل بدۆزێتەوە. ئەم دۆزینەوەیە شۆڕشێکی گەورەی لە تێگەیشتن و چارەسەرکردنی ئەم نەخۆشییە کوشندەیەدا دروست کرد. دواتر لە ساڵی ١٨٨٣دا، کوخ باکتریای کۆلێرای دۆزییەوە کە هۆکاری سەرەکی پەتای کۆلێرا بوو. هەروەها ناوبراو میتۆدی نوێی بۆ کشتوکاڵی باکتریا و ڕەنگکردنیان داهێنا کە بووە هۆی پێشکەوتنی گەورە لە بواری میکرۆبیۆلۆژیدا.
کاریگەری لەسەر پزیشکی و زانست
کارەکانی کوخ کاریگەرییەکی قووڵی لەسەر پێشکەوتنی پزیشکی و تێگەیشتن لە نەخۆشییە گوازراوەکان هەبوو. ناوبراو بنەمای زانستی بۆ کۆنترۆڵکردن و خۆپاراستن لە نەخۆشییە درمییەکان دانا. هەروەها میتۆدە زانستییەکانی کوخ بوونە بناغەیەک بۆ گەشەکردنی بواری میکرۆبیۆلۆژی و ئیمیونۆلۆژی. کارەکانی ڕۆڵێکی گرنگیان هەبوو لە پێشخستنی دەرمان و ڤاکسینەکان بۆ چارەسەرکردن و خۆپاراستن لە نەخۆشییە درمییەکان.
خەڵات و ڕێزلێنانەکان
بە هۆی کارە گرنگەکانیەوە، کوخ چەندین خەڵات و ڕێزلێنانی وەرگرت. گرنگترینیان خەڵاتی نۆبڵی پزیشکی بوو کە لە ساڵی ١٩٠٥دا پێی بەخشرا بە هۆی لێکۆڵینەوەکانی لەسەر نەخۆشی سیل. هەروەها ناوبراو چەندین میداڵیا و خەڵاتی تری لە زانکۆ و دامەزراوە زانستییەکانی جیهانەوە پێ بەخشرا.
میراتی زانستی
ڕۆبێرت کوخ میراتێکی زانستی گەورەی بۆ جیهان بەجێهێشت. کارەکانی بوونە هۆی گۆڕانکاری گەورە لە تێگەیشتن و مامەڵەکردن لەگەڵ نەخۆشییە درمییەکان. ئەمڕۆ، زۆرێک لە تەکنیک و میتۆدەکانی کوخ هێشتا لە تاقیگە پزیشکی و میکرۆبیۆلۆژییەکاندا بەکاردێن. ناوبراو وەک یەکێک لە پێشەنگە هەرە گرنگەکانی بواری پزیشکی و میکرۆبیۆلۆژی دەناسرێت و کاریگەرییەکەی تا ئەمڕۆش بەردەوامە.
