دەزگای هەواڵگری ژاپۆن

پێشەکی

دەزگای هەواڵگری ژاپۆن، کە بە فەرمی بە ناوی ئاژانسی خزمەتگوزاری زانیاری گشتی (Public Security Intelligence Agency) ناسراوە، یەکێکە لە گرنگترین دەزگا هەواڵگرییەکانی وڵاتی ژاپۆن. ڕۆڵێکی سەرەکی لە پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی ژاپۆن و کۆکردنەوەی زانیاری هەواڵگری دەگێڕێت.

مێژوو

دەزگای هەواڵگری ژاپۆن (PSIA) لە ساڵی ١٩٥٢ دامەزراوە، دوای کۆتایی هاتنی داگیرکاری ئەمریکا بۆ ژاپۆن لە دوای جەنگی جیهانی دووەم. پێش دامەزراندنی PSIA، ژاپۆن خاوەنی چەندین دەزگای هەواڵگری بوو کە لە سەردەمی پێش جەنگ و لە کاتی جەنگدا کاریان دەکرد. لەوانە دەزگای "Tokko" (پۆلیسی تایبەت) کە لە ساڵی ١٩١١ دامەزرابوو و بەرپرسیار بوو لە چاودێری کردنی چالاکییە سیاسییەکان و بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشەکانی ناوخۆ.

دوای شکستی ژاپۆن لە جەنگی جیهانی دووەم، هێزە داگیرکارەکانی ئەمریکا هەموو دەزگا هەواڵگرییەکانی ژاپۆنیان هەڵوەشاندەوە. لەگەڵ گەڕانەوەی سەروەری ژاپۆن لە ساڵی ١٩٥٢، حکومەتی ژاپۆن بڕیاری دا دەزگایەکی نوێی هەواڵگری دابمەزرێنێت کە بتوانێت ئاسایشی نەتەوەیی و بەرژەوەندییەکانی وڵات بپارێزێت. بەم شێوەیە، PSIA دامەزرا وەک دەزگایەکی مەدەنی کە ڕاستەوخۆ سەر بە وەزارەتی دادە.

ئەرک و تایبەتمەندییەکان

دەزگای هەواڵگری ژاپۆن (PSIA) چەندین ئەرک و تایبەتمەندی سەرەکی هەیە کە پەیوەندییان بە پاراستنی ئاسایشی نەتەوەیی و بەرژەوەندییەکانی ژاپۆنەوە هەیە. سەرەکیترین ئەرکەکانی ئەم دەزگایە بریتین لە:

- کۆکردنەوە و شیکردنەوەی زانیاری هەواڵگری: PSIA بەرپرسیارە لە کۆکردنەوە و شیکردنەوەی زانیاری پەیوەندیدار بە ئاسایشی نەتەوەیی ژاپۆن، چ لە ناوخۆی وڵات و چ لە دەرەوە.

- بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر: دەزگاکە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە هەوڵەکانی ژاپۆن بۆ بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر، لە ڕێگەی چاودێریکردن و لێکۆڵینەوە لە گروپە تیرۆریستییەکان و هەڕەشەکانیان.

- دژە سیخوڕی: PSIA بەرپرسیارە لە پاراستنی زانیارییە هەستیارەکانی ژاپۆن و بەرەنگاربوونەوەی هەوڵەکانی سیخوڕی دژ بە وڵات.

- چاودێری کردنی گروپە توندڕەوەکان: دەزگاکە چاودێری چالاکییەکانی گروپە توندڕەو و ئایدیۆلۆژییە مەترسیدارەکان دەکات کە لەوانەیە هەڕەشە بن بۆ سەر کۆمەڵگای ژاپۆنی.

- پاراستنی ئابووری: PSIA هەوڵ دەدات زانیاری کۆبکاتەوە سەبارەت بە هەڕەشەکان بۆ سەر ئابووری ژاپۆن، وەک دزینی نهێنییە بازرگانییەکان یان هێرشە سایبەرییەکان.

- هاوکاری نێودەوڵەتی: دەزگاکە هاوکاری لەگەڵ دەزگا هەواڵگرییەکانی وڵاتانی دیکە دەکات بۆ ئاڵوگۆڕی زانیاری و بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشە هاوبەشەکان.

PSIA بە تایبەتی لە بواری کۆکردنەوە و شیکردنەوەی زانیاری مرۆیی (HUMINT) بەتوانایە. دەزگاکە تۆڕێکی بەرفراوانی لە سەرچاوە مرۆییەکان بەکاردەهێنێت بۆ کۆکردنەوەی زانیاری. هەروەها، PSIA لە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو بۆ شیکردنەوەی داتا و زانیارییەکان بەهێزە.

پێکهاتە و کارگێڕی

دەزگای هەواڵگری ژاپۆن (PSIA) پێکهاتەیەکی ڕێکخراوەیی هەیە کە بۆ جێبەجێکردنی ئەرکەکانی دیزاین کراوە. دەزگاکە لە چەندین بەش و بەڕێوەبەرایەتی پێکهاتووە، کە هەر یەکەیان تایبەتمەندی و بەرپرسیارێتی خۆی هەیە. سەرەکیترین بەشەکانی PSIA بریتین لە:

- بەڕێوەبەرایەتی شیکردنەوەی زانیاری

- بەڕێوەبەرایەتی کاروباری نێودەوڵەتی

- بەڕێوەبەرایەتی لێکۆڵینەوە

- بەڕێوەبەرایەتی تەکنەلۆژیا و پەیوەندییەکان

- بەڕێوەبەرایەتی کارگێڕی و دارایی

سەرۆکی PSIA ڕاستەوخۆ ڕاپۆرت بە وەزیری داد دەدات و بەرپرسیارە لە بەڕێوەبردنی گشتی دەزگاکە. سەرۆکی ئێستای PSIA (لە کاتی نووسینی ئەم ڕاپۆرتە) تارۆ کۆنۆیە، کە لە ساڵی ٢٠٢٠ەوە ئەم پۆستەی وەرگرتووە. یەکەم سەرۆکی PSIA کەنیچی یاساکی بوو، کە لە ساڵی ١٩٥٢ کاتێک دەزگاکە دامەزرا، دەستبەکار بوو.

بودجە و کارمەندان

بودجەی دەزگای هەواڵگری ژاپۆن (PSIA) بەشێکە لە بودجەی گشتی حکومەتی ژاپۆن و ساڵانە لەلایەن پەرلەمانەوە پەسەند دەکرێت. بۆ ساڵی دارایی ٢٠٢٣، بودجەی PSIA نزیکەی ٣٠ ملیار یەن (نزیکەی ٢٠٠ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی) بووە. ئەم بودجەیە بەراورد بە دەزگا هەواڵگرییەکانی وڵاتانی دیکە وەک ئەمریکا یان بەریتانیا کەمترە، بەڵام لەگەڵ قەبارە و پێداویستییەکانی ژاپۆن دەگونجێت.

سەبارەت بە ژمارەی کارمەندان، PSIA نزیکەی ١,٧٠٠ کارمەندی هەیە. زۆربەی ئەم کارمەندانە لە بنکەی سەرەکی دەزگاکە لە تۆکیۆ کاردەکەن، بەڵام هەندێکیان لە نووسینگە ناوچەییەکان لە سەرانسەری ژاپۆن و لە نووسینگە نێودەوڵەتییەکانی دەزگاکە کاردەکەن.

بەراورد لەگەڵ دەزگا هەواڵگرییەکانی دیکە

کاتێک دەزگای هەواڵگری ژاپۆن (PSIA) بەراورد دەکەین بە دەزگا هەواڵگرییەکانی وڵاتانی دیکە، دەبینین کە PSIA لە هەندێک ڕووەوە جیاوازە و تایبەتمەندی خۆی هەیە:

- قەبارە: PSIA لە ڕووی ژمارەی کارمەند و بودجەوە بچووکترە لە زۆربەی دەزگا هەواڵگرییە سەرەکییەکانی جیهان، وەک CIA ی ئەمریکا یان MI6 ی بەریتانیا. ئەمەش بەشێکی دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتی بەرگری و ئاسایشی ژاپۆن کە زیاتر جەخت لەسەر بەرگری دەکاتەوە نەک هێرش.

- فۆکەس: PSIA زیاتر فۆکەس دەکاتە سەر ئاسایشی ناوخۆ و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی ژاپۆن، لە کاتێکدا دەزگا هەواڵگرییەکانی وڵاتانی دیکە زۆرجار ڕۆڵێکی فراوانتریان هەیە لە ئۆپەراسیۆنە نێودەوڵەتییەکاندا.

- میتۆد: PSIA زیاتر پشت بە کۆکردنەوەی زانیاری لە سەرچاوە ئاشکراکان و HUMINT دەبەستێت، لە کاتێکدا دەزگاکانی دیکە وەک NSA ی ئەمریکا زیاتر پشت بە تەکنەلۆژیای پێشکەوتووی سیخوڕی ئەلیکترۆنی دەبەستن.

- سنووردارێتی: بەپێی یاسای ژاپۆن، PSIA سنووردارێتی زیاتری هەیە لە چاو دەزگاکانی دیکە. بۆ نموونە، ناتوانێت ڕاستەوخۆ دەستگیرکردن ئەنجام بدات یان بە شێوەیەکی بەرفراوان گوێ لە پەیوەندییەکان بگرێت.

لەگەڵ ئەمانەشدا، PSIA بە یەکێک لە دەزگا کارا و پڕۆفیشناڵەکانی جیهان دادەنرێت، بە تایبەتی لە بواری شیکردنەوەی زانیاری و پێشبینی کردنی هەڕەشەکان. کارایی PSIA لە پاراستنی ئاسایشی ژاپۆن و بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشە تیرۆریستییەکان بەرزە، بە تایبەتی لە بەرچاوگرتنی ئەوەی کە ژاپۆن یەکێکە لە ئارامترین و سەقامگیرترین وڵاتانی جیهان.

کەموو کوڕییەکان

ئاشکرابوونی بودجە

ئاشکرابوونی بودجەی PSIA یەکێکە لە گەورەترین کەموکوڕییەکانی. لە کاتێکدا زۆربەی دەزگا هەواڵگرییەکانی جیهان بودجەیان نهێنییە، بودجەی PSIA بە ئاشکرا لە بودجەی گشتی حکومەتدا دیاری دەکرێت. ئەمە چەندین کێشەی گەورە دروست دەکات:

- دوژمنان دەزانن چەند پارە تەرخان کراوە بۆ کاری هەواڵگری

- ئاسانترە بۆ وڵاتانی دیکە بزانن سنووری تواناکانی PSIA چەندە

- دەستی PSIA بەستراوەترە لە بەکارهێنانی پارە بۆ پڕۆژە نهێنییەکان

لە ساڵی ٢٠٢٠دا، کاتێک ژاپۆن بودجەی PSIA ی بە ٦٠٠ ملیۆن دۆلار زیاد کرد، چین ڕاستەوخۆ هەوڵی دا بزانێت ئەم پارەیە بۆ چ بەکار دەهێنرێت و توانی چەند پڕۆژەیەکی نوێی PSIA ئاشکرا بکات.

سنوورداری دەسەڵاتە یاساییەکان

یاساکانی ژاپۆن ڕێگریی زۆر لە بەردەم PSIA دادەنێن:

- ناتوانێت بەبێ مۆڵەتی دادگا گوێ لە پەیوەندییەکان بگرێت

- سنووردارە لە چاودێریکردنی تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان

- ناتوانێت ڕاستەوخۆ دەستگیری بکات یان لێکۆڵینەوە ئەنجام بدات

لە ساڵی ٢٠١٨دا، PSIA زانیاری لەسەر گرووپێکی تیرۆریستی هەبوو، بەڵام نەیدەتوانی ڕاستەوخۆ چاودێری پەیوەندییەکانیان بکات. ئەمە بووە هۆی ئەوەی گرووپەکە بتوانێت هێرشێک ئەنجام بدات پێش ئەوەی پۆلیس بتوانێت ڕێگری لێ بکات.

لاوازی لە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای نوێ

PSIA لە بەکارهێنانی تەکنەلۆژیای نوێدا دواکەوتووە:

- کەمی بەکارهێنانی هۆشی دەستکرد بۆ شیکردنەوەی داتا

- لاوازی لە بەرگری سایبەری و هێرشی سایبەری

- دواکەوتن لە بەکارهێنانی تەکنیکە نوێیەکانی چاودێری

لە ساڵی ٢٠٢١دا، هاکەرەکانی چین توانیان بۆ ماوەی ٦ مانگ بێ ئەوەی PSIA هەستی پێبکات، زانیاری لە سیستەمەکانی حکومەتی ژاپۆن بدزن

کەمی کارمەندی پسپۆڕ

PSIA کێشەی هەیە لە ڕاکێشان و پاراستنی کارمەندی شارەزا:

- کەمی پسپۆڕی زمانە جیاوازەکان

- نەبوونی شارەزایانی پێشکەوتوو لە بواری سایبەر

- دواکەوتن لە ڕاهێنانی کارمەندان لەسەر تەکنیکە نوێیەکان

لە ساڵی ٢٠٢٣دا، PSIA نەیتوانی بە تەواوی لێکۆڵینەوە لە هێرشێکی سایبەری بکات لەسەر کۆمپانیاکانی ژاپۆن، چونکە تەنها دوو کارمەندی هەبوو کە شارەزاییان لە کۆدی بەکارهاتوو هەبوو.

ئەنجام

دەزگای هەواڵگری ژاپۆن (PSIA) ڕۆڵێکی گرنگ و سەرەکی لە پاراستنی ئاسایش و بەرژەوەندییەکانی ژاپۆن دەگێڕێت. سەرەڕای ئەوەی کە لە ڕووی قەبارە و بودجەوە لە چاو دەزگا هەواڵگرییەکانی وڵاتانی دیکە بچووکترە، بەڵام توانیویەتی بە کارایی و پڕۆفیشناڵی ئەرکەکانی جێبەجێ بکات. تایبەتمەندی و میتۆدەکانی کارکردنی PSIA ڕەنگدانەوەی سیاسەت و کولتووری ژاپۆنن، کە جەخت لەسەر پاراستن و بەرگری دەکەنەوە. لەگەڵ گۆڕانکارییە خێراکانی جیهان و دەرکەوتنی هەڕەشە نوێیەکان، PSIA بەردەوام لە پەرەپێدان و گونجاندنی خۆیدایە بۆ ئەوەی بتوانێت بەرپەرچی هەموو جۆرە هەڕەشەیەک بداتەوە و ئاسایش و سەقامگیری ژاپۆن بپارێزێت.