ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
وەزارەتەکانی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بریتین لە پانزە دامەزراوەی سەرەکی حکومی کە بەشێکن لە دەسەڵاتی جێبەجێکاری فیدڕاڵی لە ئەمریکا. ئەم وەزارەتانە بەشی سەرەکی کابینەی سەرۆکایەتی پێکدەهێنن و کۆمەڵێک بەرپرسیارێتی گرنگ و فراوانیان لە ئەستۆدایە بۆ بەڕێوەبردنی وڵات.
ناساندن
سیستەمی وەزاری لە ئەمریکا بە درێژایی مێژووی ئەم وڵاتە گەشەی سەندووە. یەکەم وەزارەت کە دامەزرا وەزارەتی دەرەوە بوو لە ساڵی ١٧٨٩ لەگەڵ وەزارەتی خەزێنە و وەزارەتی بەرگری. بە تێپەڕبوونی کات، وەزارەتی نوێ زیاد کراون بۆ وەڵامدانەوەی پێویستیە نوێیەکانی وڵات و بەرەوپێشچوونی کۆمەڵگا. نوێترین وەزارەت، وەزارەتی ئاسایشی نیشتمانی، لە ساڵی ٢٠٠٢ دامەزرا بەدوای ڕووداوەکانی ١١ی سێپتەمبەر.
هەر وەزارەتێک لەلایەن وەزیرێکەوە بەڕێوە دەبرێت کە بە "سکرتێر" ناسراوە، تەنها وەزارەتی داد نەبێت کە بەڕێوەبەرەکەی بە "دادوەری گشتی" ناودەبرێت. ئەم وەزیرانە لەلایەن سەرۆک کۆمارەوە دەستنیشان دەکرێن و پێویستە لەلایەن پەرلەمانەوە (سینات) پەسەند بکرێن. وەزیرەکان ئەندامی کابینەی سەرۆک کۆمارن و ڕاوێژکاری سەرەکین بۆ سەرۆک لە بوارەکانی پسپۆڕی خۆیاندا.
وەزارەتەکانی ئەمریکا بەم شێوەیەن:
وەزارەتی دەرەوە
لە ساڵی ١٧٨٩ دامەزراوە، بەرپرسە لە پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکانی ئەمریکا و نوێنەرایەتی بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا لە دەرەوە. ئەم وەزارەتە چاودێری باڵیۆزخانەکان و کونسوڵخانەکانی ئەمریکا لە سەرتاسەری جیهان دەکات و هەروەها بەرپرسە لە دانوستاندنە نێودەوڵەتییەکان و دیبلۆماسیەت.
وەزارەتی خەزێنە
لە ساڵی ١٧٨٩ دامەزراوە، بەرپرسە لە بەڕێوەبردنی دارایی فیدڕاڵی، کۆکردنەوەی باج، چاپکردنی دراو، و سەرپەرشتیکردنی بانکەکان و دامەزراوە داراییەکان. هەروەها ڕۆڵێکی گرنگی هەیە لە دانانی سیاسەتی ئابووری وڵات.
وەزارەتی بەرگری
پێشتر بە وەزارەتی جەنگ ناسرابوو، لە ساڵی ١٧٨٩ دامەزرا و دواتر لە ساڵی ١٩٤٩ ناوەکەی گۆڕا. ئەم وەزارەتە بەرپرسە لە هێزە چەکدارەکان و ئاسایشی نیشتمانی. فەرماندەی گشتی سوپای ئەمریکا سەرۆک کۆمارە، بەڵام وەزارەتی بەرگری کاروباری ڕۆژانەی سوپا بەڕێوە دەبات.
وەزارەتی داد
لە ساڵی ١٧٨٩ دامەزرا بۆ جێبەجێکردنی یاساکانی فیدڕاڵی و چاودێریکردنی سیستەمی دادوەری. دادوەری گشتی، کە سەرۆکی ئەم وەزارەتەیە، بەرپرسی یەکەمی یاسایی وڵاتە. ئەم وەزارەتە هەروەها FBI و سیستەمی بەندیخانە فیدڕاڵییەکان بەڕێوە دەبات.
وەزارەتی ناوخۆ
لە ساڵی ١٨٤٩ دامەزرا و بەرپرسە لە پاراستنی سەرچاوە سروشتییەکان، سەرپەرشتیکردنی زەویە گشتییەکان، و کاروباری هۆزە ڕەسەنەکان. هەروەها چاودێری پارکە نەتەوەییەکان و ناوچە پارێزراوەکان دەکات.
وەزارەتی کشتوکاڵ
لە ساڵی ١٨٦٢ دامەزرا و بەرپرسە لە سیاسەتی کشتوکاڵی، چاودێری کوالیتی خۆراک، پەرەپێدانی ناوچە گوندنشینەکان، و پاراستنی سەرچاوە سروشتییەکان. هەروەها پرۆگرامەکانی یارمەتی خۆراکیش بەرێوە دەبات.
وەزارەتی بازرگانی
لە ساڵی ١٩٠٣ دامەزرا و ئامانجەکەی پەرەپێدانی بازرگانی و پیشەسازی ئەمریکییە. ئەم وەزارەتە سەرژمێری نیشتمانی بەڕێوە دەبات، پێوەرەکانی پیشەسازی دادەنێت، و پەرەپێدانی ئابووری هان دەدات.
وەزارەتی کار
لە ساڵی ١٩١٣ دامەزرا و بەرپرسە لە باشکردنی دۆخی کرێکاران، پێشخستنی هەلی کار، و پاراستنی مافەکانی کرێکاران. هەروەها داتا و ئامارەکانی پەیوەندیدار بە بازاڕی کار بڵاو دەکاتەوە.
وەزارەتی تەندروستی و خزمەتگوزاری مرۆیی
لە سەرەتادا لە ساڵی ١٩٥٣ وەک وەزارەتی تەندروستی، پەروەردە و خۆشگوزەرانی دامەزرا، بەڵام لە ساڵی ١٩٧٩ گۆڕانکاری بەسەردا هات. ئەم وەزارەتە بەرپرسە لە پرۆگرامەکانی تەندروستی گشتی، لێکۆڵینەوەی پزیشکی، و خزمەتگوزارییە کۆمەڵایەتییەکان. هەروەها بەرپرسە لە بەڕێوەبردنی Medicare و Medicaid.
وەزارەتی نیشتەجێبوون و گەشەپێدانی شار
لە ساڵی ١٩٦٥ دامەزرا و ئامانجەکەی دابینکردنی خانووی گونجاو و پەرەپێدانی ناوچە شارنشینەکانە. هەروەها هەوڵ دەدات کێشەکانی بێخانووی و جیاکاری لە بواری نیشتەجێبوون چارەسەر بکات.
وەزارەتی گواستنەوە
لە ساڵی ١٩٦٦ دامەزرا و بەرپرسە لە سیستەمەکانی گواستنەوەی وڵات، لەوانە ڕێگاوبان، هێڵەکانی شەمەندەفەر، گواستنەوەی ئاسمانی، و دەریایی. هەروەها پێوەرەکانی سەلامەتی دادەنێت و ژێرخانی گواستنەوە پەرەپێدەدات.
وەزارەتی وزە
لە ساڵی ١٩٧٧ دامەزرا و بەرپرسە لە سیاسەتی وزە، پەرەپێدانی وزەی نوێبووەوە، و ئاسایشی وزە. هەروەها چەکە ناوەکییەکان چاودێری دەکات و لێکۆڵینەوە لە بواری وزە ئەنجام دەدات.
وەزارەتی پەروەردە
لە ساڵی ١٩٧٩ دامەزرا و بەرپرسە لە سیاسەتی پەروەردەی فیدڕاڵی، هاندانی یەکسانی لە پەروەردە، و دابینکردنی یارمەتی دارایی بۆ قوتابیان. هەروەها داتا و ئامار لەسەر سیستەمی پەروەردەی وڵات کۆدەکاتەوە.
وەزارەتی کاروباری سەربازە کۆنەکان
لە ساڵی ١٩٨٩ دامەزرا و خزمەتگوزاری تەندروستی، پەروەردە، و سوودەکانی دیکە بۆ ئەو کەسانە دابین دەکات کە لە هێزە چەکدارەکاندا خزمەتیان کردووە. هەروەها گۆڕستانە سەربازییەکان بەڕێوە دەبات.
وەزارەتی ئاسایشی نیشتمانی
لە ساڵی ٢٠٠٢ دامەزرا لە دوای هێرشەکانی ١١ی سێپتەمبەر بۆ باشترکردنی ئاسایشی ناوخۆی وڵات. ئەم وەزارەتە چەندین ئاژانسی پێشووی حکومی لەخۆ دەگرێت و بەرپرسە لە پاراستنی سنوورەکان، ئامادەباشی بۆ کارەسات، و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆریزم.
کۆتایی
ئەم وەزارەتانە بودجەیەکی زۆریان هەیە و ملیۆنان کارمەند بەڕێوە دەبەن کە پێکەوە کار دەکەن بۆ جێبەجێکردنی بەرنامەکانی حکومەتی فیدڕاڵی. هەر وەزارەتێک یاسا و ڕێسای تایبەت دەردەکات و بەرنامەی هەمەجۆر جێبەجێ دەکات لە چوارچێوەی دەسەڵاتەکانی خۆیدا. گرنگە ئاماژە بەوە بکرێت کە وەزارەتەکان بەرپرسن لەبەردەم سەرۆک کۆمار و بودجەکانیان لەلایەن کۆنگرێسەوە دیاری دەکرێت، کە ڕەنگدانەوەی سیستەمی هاوسەنگی و چاودێری لە سیستەمی سیاسی ئەمریکادا.
سەرچاوەکان
23 بینین
