ناوه‌ڕۆك
زانیاری گشتی
| ناو | ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات (كۆماری ئەڵمانیای دیموكرات) |
| دروشم | ئەی كرێكارانی جیهان، یەكبگرن |
| شێوازی حوكم | كۆماری ئیشتراكی |
| پایتەخت | بەرلینی ڕۆژهەڵات |
| زمان | ئەڵمانی و سوڕبی |
| بەشداری نێودەوڵەتی |
نەتەوە یەكگرتووەكان (1973 – 1990) هاوپەیمانانی وارسۆ (1955-1990) كۆڕبەندی یەكبوونی ئابووری (1950-1990) |
| دامەزراندن | 7/10/1949 |
| پەیماننامەی 4+2 | 25/9/1990 |
| یەكگرتنی ئەڵمانیا | 3/10/1990 |
| دراو | ماركی ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات |
| كۆدی هێڵی تەلەفۆن | 37 |
ئەڵمانیای شیوعی
ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات (كۆماری ئەڵمانیای دیموكراتی)، دەوڵەتێك بوو لە بەشی ڕۆژهەڵات لەماوەی جەنگی سارد، لە ساڵی 1949 بۆ 1990 بوونی هەبوو و بەپێی (كۆنگرەی پۆتسدام) هێزەكانی یەكێتی سۆڤیەت لەبەرئەوەی لە جەنگی جیهانی دووەمدا دەستیان بەسەر بەشی ڕۆژهەڵات هەتاوەكو ناوەڕاستی ئەڵمانیادا گرتبوو حوكمیان دەكرد و سنوورەكەی هەتاوەكو هێڵی ئۆدەر-نیس بوو كە سنووری پۆڵەندا دەكات.
لەگەڵ ئەوەی تەواوی دەسەڵاتی سۆڤیەت لە دەوروبەری بەرلین بوو بەڵام شارەكە لەژێر دەسەڵاتیان نەبوو و تەنیا بەشی ڕۆژهەڵاتی پایتەخت لەژێر دەستیان بوو و بەشی ڕۆژئاوای لەدەستی هێزی هاوپەیمانان و دەوڵەتی ئەڵمانیادا بوو.
زۆربەی جاریش دەوترا كە ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات بەشێكە لە یەكێتی سۆڤیەت چونكە هێزەكانی سۆڤیەت بەشە بەڕێوبەراییەتییەكانیان دەگواستەوە بۆ حیزبی شیوعی ئەڵمانی لە ساڵی 1948، و دواتریش لە 1949 ئەو بەشەی داگیریان كردبوو بوو بە دەوڵەت لە بەرواری 7/10/1949 و ناونرا ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات، لەگەڵ ئەمەشدا هێزەكانی سۆڤیەت لەماوەی جەنگی سارددا لە بەشی ڕۆژهەڵات مانەوە، و لە ساڵی 1953ـش هێزەكانی یەكێتی سۆڤیەت هەستان بە یارمەتیدانی پۆلیسی ناوخۆی ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات بۆ سەركەوتكردنی خۆپیشاندانەكانی ئەوكات، هەتاوەكو ساڵی 1989ـش حكومەت بەدەستی حیزبی شیوعی ئیشتراكی ئەڵمانییەوە بوو و هێزێكی دروستكردبوو بەناوی (شتازی) بۆ ڕووبەڕووبونەوەی بەرەی ئۆپۆزسیۆن.
ژمارەی دانیشتوانی لە ساڵی 1950 دا 18 ملیۆن كەس و لە ساڵی 1990 دا شانزە ملیۆن كەس دەبوو.
لەگەڵ ئەوەی دەوڵەتەكە بەردەوامبوو لە قەرەبووكردنەوەی یەكێتی سۆڤیەت لە زیانەكانی جەنگی جیهانی دووەم، بەڵام خاوەن بەرزترین ئابووری بوو لەناو وڵاتانی كوتلەی ڕۆژهەڵاتی، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا نەدەگەیشتەوە بە ئەڵمانیای فیدراڵیدا.
كۆچ و كێشەكانی
زۆرینەی خەڵك لە بەرەی ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات دەستیان كردبوو بە كۆچكردن بۆ ئەڵمانیای فیدراڵی، چونكە ئەوێ ئابووریەكی باشتر و شوێنێكی شیاوتر بوو بۆ ژیان و لە ژێر دەسەڵاتێكی سەرمایەداریدابوو، لەبەرئەوەش حكومەت دەستی كرد بە پلاندانان بۆ ڕێگری لە كۆچی خەڵكی، بە ترساندن و تۆقاندن و ڕێگری سنووری.
سەرەتا بە تەلی دڕكاوی ڕێگری كرد بەڵام خەڵكی بە زەحمەتیش دەیانتوانی بپەڕنەوە، دواتر لە 13/8/1961ـدا كاتێك خەڵكی لەخەو هەستان بینییان بە درێژایی سنووری نێوان دوو ئەڵمانیا بە دیوارێكی بەرز دیاری كراوە و ڕێگری دەكرێ لە هاتوچۆ لە نێوانیان بەبێ ئەوەی پێشتر بە خەڵكی بوترێ، هەركەسێكیش بیویستایە لەو سنوورە تێبپەڕێت دەكوژرا و هەتاوەكو كۆتایی دەسەڵات 140 كەس بەهۆی نزیكبوونەوەیان لە سنوورەكە كوژران.
دیوارەكە ناونرا دیواری بەرلین و بە یەكجاری ڕێگری لە هاتووچۆی خەڵكی كرد، ئەمەش بووە خاڵی سنووری نێوان هەردوو ئەڵمانیا و هەردوو بەرەی جیهانیش واتە یەكێتی سۆڤیەت و ئەمریكا.
لە ساڵی 1989ـدا خەڵكی ڕۆژهەڵات هەستان بە ڕووخاندنی دیوارەكە و تێیانپەڕاند، و دواتریش داوای دیموكراسی و چاكسازیان لە حكومەت دەكرد، لە ساڵی 1990ـشدا هەڵبژاردن ئەنجامدرا بۆ یەكەمجار لە وڵاتەكەدا و هەردوو ئەڵمانیا یەكیانگرتەوە لە 3/10/1990.
جیاوازی هەردوو ئەڵمانیا
- ئەڵمانیای خۆرئاوا لە ڕووی نێودەوڵەتییەوە دانی پێدانرا بەڵام ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات تەنیا پارچەدەوڵەتێكی دانپێدانەنراوی شیوعی بوو.
- ئابووری ئەڵمانیای ڕۆژئاوا زۆر باشتر و پڕبەرهەمتربوو لە ڕۆژهەڵات.
- ئەڵمانیای ڕۆژهەڵات لە شەش ویلایەت پێكدەهات و كۆمارێكی ئیشتراكی شیوعی بوو، بەڵام ئەڵمانیای ڕۆژئاوا لە 11 ویلایەت پێكدەهات و لەژێر دەسەڵاتی ئەمریكا و بەریتانیا و فەڕەنسا بوو و ناوی كۆماری ئەڵمانیای فیدراڵ بوو.
