ناوه‌ڕۆك
پیربوونی منداڵ
نەخۆشی پیری کە ناسراوە بە کۆنیشانەی هاچینسۆن جیلفۆرد ئاماژەیە بۆ تێکچوونێکی بۆماوەیی دەگمەن کە توشی منداڵێک لە هەر ٤ ملیۆنێک منداڵی لەدایکبوو دەبێت، توشی هەردوو ڕەگەز دەبێت بە یەکسانی، کە دەبێتە هۆی خێرابوونی پێشکەوتنی تەمەنی جەستەی منداڵەکە، زۆربەی منداڵەکان بە شێوەیەکی ئاسایی لەدایک دەبن و نیشانەکانی پیربوون لە منداڵەکەدا هەر لە ساڵی یەکەمەوە دەردەکەون کە منداڵەکە کێشی زیاد ناکات و بە شێوەیەکی ئاسایی گەشە ناکەن و لە زۆربەی حاڵەتەکاندا منداڵانی توشبوو تەمەنی ١٣ ساڵ تێناپەڕێنن، نەخۆشی پیربوونی منداڵ نەخۆشییەکی بۆماوەییە کە کێشەیەک لە جینی بەرهەمهێنەری پڕۆتینی پڕۆجێرین کە کۆدەبێتەوە لە لەشدا پەیدا دەبێت و دەبێتە هۆی پێشکەوتنی تەمەنی بە شێوەیەکی خێرا.
نیشانەکانی پیربوونی پێشوەختەی منداڵ
خاوبوونەوەی گەشەی منداڵەکە لای کەسانی توشبوو بەم حاڵەتە هەر لە ساڵی یەکەمەوە تێبینی دەکرێت، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا زیرەکی و پەرەسەندنی جوڵەیان ئاسایی دەبێت، کە ئەم نەخۆشییە بە شێوەی پلەبەندی دەردەکەوێت و هاوشانی دەرکەوتنی کۆمەڵێک شێوەی تایبەتی دەموچاو و هەندێک کێشەی تەندروستی کە جیای دەکاتەوە و نیشانەکانیشی بریتین لە:
١- شێوەکانی دەموچاو: ئاماژەیە بە کۆمەڵێک دەرکەوتەی ڕووکەشی کە کەسی توشبوو بە پیری پێشوەخت جیا دەکاتەوە، کە خۆی دەبینێتەوە لە:
- خاویی گەشەکردن بە جۆرێک کە هەریەکە لە باڵا و کێشی کەمتر دەبێت لە پێوانەی ئاسایی.
- دەموچاوی تەسک و شەویلگەی خوارەوە بچووک و لێوەکانی بەرز و لووتی چەماوە دەبێت وەکوو دەنووک
- سەری زل دەبێت و نەگونجاوە لەگەڵ دەموچاوە تەسکەکەیدا.
- چاوەکان دەرپەڕیون و پێڵووی چاو بە تەواوەتی داناخرێن.
- وەرینی مووی لەش لەگەڵ مووی برۆ و برژانگ.
- چینەکانی پێست نەرم و داپۆشراو دەبن بە چرچ و لۆچی و پەڵە و لوولەکانی خوێن ڕوون و بینراو دەبن.
- تۆنی دەنگی بەرز.
٢- کێشە تەندروستییەکان: کە نیشانەکانی نەخۆشی پیری پێشوەخت کۆمەڵێک نیشانەی نەخۆشین کە خۆیان دەبیننەوە لە:
- توشبوون بە نەخۆشی دڵ و لوولەکانی خوێن.
- پێست ڕەق و ڕاکێشراو دیارە و بە حاڵەتی ڕەقبوونی پێست دەچێت.
- گەشەی ددانەکان بە شێوەیەکی نائاسایی یان دواکەوتنی گەشەیان.
- لەدەستدانی چەوری ژێر پێست و لەدەستدانی ماسولکە و بەشێوەیەکی ڕێژەیی لەدەستدانی توانای بیستنیش.
- ڕوودانی تێکچوون لە ئێسکەپەیکەری کەسەکە و ڕەقبوونی جومگەکان و لەجێچوونی ئێسکی سێبەند (حەوز).
- بەرگری دژ بە ئەنسۆلین.
چارەسەری نەخۆشی پیری پێشوەختەی منداڵان
وێڕای ئەوەی کە هۆکاری پیربوونی منداڵان تێکچوونێکی جینیە بە جۆرێک کە پڕۆتینی پرۆجێرین لە جێی پڕۆتینی لامین Aـی بەرپرس لە جێگیرکردنی ناوکی خانە کە کاردەکاتە سەر جێگیریی خانەکە دروست دەکرێت، بەڵام هەندێک چارەسەر تاقی کراونەتەوە بەڵام بە تەواوەتی پشتیان پێ نابەسترێت، کە بریتین لە:
- ڕاپامیسین: کە دژە زیندەییەکی تاقیکراوەیە و کاریگەرییەکەی سەلمێندراوە کە کاردەکات بۆ ڕێکخستنی ڕێڕەوی پیربوونی خانەکان و ڕێگری لێیان و دواخستنی پەرەسەندنیان.
- ئەسپرین: کە بڕێکی کەمی ئەسپرین بەکاردێت بۆ خۆپارێزی لە ڕەقبوونی خوێنبەرەکانی دڵ و مێشک.
- چارەسەری سروشتی و چارەسەری پیشەیی: وەکوو بەکارهێنانی چارەسەری ئاوی بۆ باشکردنی جوڵەی جومگەکان و کەمکردنەوەی نیشانەکانی هەوکردنی جومگەکان و پارێزگاری لە چالاکی جەستەیی.
- چارەسەری بەدخۆراکی: لەو منداڵە شیرەخۆرانەی بەدەست بەدخۆراکییەوە دەناڵێنن بۆری خۆراکپێدان بەکاردەهێنرێت، بەڵام لە بەتەمەنترەکاندا تەواوکاری خۆراکی بەکاردێت.
- هۆرمۆنی گەشە: کە ئەم هۆرمۆنە بەکاردێت بۆ کەمکردنەوەی شیبوونەوە و تێکشانی خانەکان و زیادکردنی کێش و گەشە.
- سلفۆفرۆفان: کە دژە ئۆکسانێکە کاریگەرییەکەی لە زیادکردنی چالاکی پڕۆتینی و قوتدانی خۆیی پڕۆتینی پڕۆگرین بۆ لەناوبردنی و ڕێگری لە کۆبوونەوەی لە خانەکاندا و گێڕانەوەی خانەکان بۆ شێوەی ئاساییان.
